Stanowisko w sprawie projektu rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie 531/2012 w odniesieniu do przepisów w zakresie hurtowych rynków usług roamingu
2016-07-12
W związku z przedstawieniem przez Komisję Europejską w dnia 15 czerwca 2016r. projektu Rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 531/2012 w odniesieniu do przepisów w zakresie hurtowych rynków usług roamingu (dalej: Projekt) Konfederacja Lewiatan przedstawia stanowisko w tej sprawie.
Przed przejściem do oceny merytorycznej propozycji obniżenia stawek hurtowych w roamingu należy wskazać, iż bez określenia w Projekcie mechanizmów i zasad ustalania limitów wolumenów usług roamingowych w cenach usług krajowych (tzw. FUP -Fair Use Policy)[1] niezmiernie trudno jest przeanalizować zasadność propozycji obniżenia stawek hurtowych oraz ocenić poprawność kalkulacji zaproponowanych wysokości. Należy również zauważyć iż z punktu widzenia operatorów polskich szczególnie problematyczny już w przewidzianym w Projekcie okresie przejściowym jest brak możliwości odzyskania wszystkich ponoszonych kosztów związanych ze świadczeniem usługi odbierania połączeń (hurtowych stawek MTR[2], które są zróżnicowane w UE) poprzez ustalenie maksymalnej dopłaty do usługi zakańczania na poziomie średniego ważonego regulowanego MTRa. Tymczasem, rzeczywiste koszty ze względu na strukturę ruchu (większość połączeń przychodzących terminowanych jest w krajach UE o wyższym MTR), brak uwzględnienia kosztów tranzytu, (uwzględnienie do wyliczenia średniego MTR tylko regulowanych stawek MTR) mogą być istotnie wyższe niż dopuszczalna dopłata, którą operator może pobrać od użytkownika. Ta niekorzystna sytuacja ta będzie jeszcze bardziej się pogłębiać, gdy miałaby wejść w życie faza docelowa regulacji roamingowej. Brak możliwości odzyskania w usłudze detalicznej kosztów ponoszonych dla jej świadczenia sprzyja nadużyciom, które negatywnie odbijają się na przychodach operatorów.
Uwagi szczegółowe
Mając na uwadze powyższe zastrzeżenia przedstawiamy uwagi do zaprezentowanej przez Komisję Europejską propozycji dotyczącej redukcji wysokości stawek roamingowych[3]:
Ø KE proponuje największe, ponad 80%, obniżki stawek w zakresie usług transmisji danych. Obniżka ta jest proponowana bez wnikliwej analizy sytuacji rynkowych na poszczególnych rynkach krajowych, a tym samym bez wskazania jakie konsekwencji i zmiany może powodować na rynkach krajowych. Na przykład, dla operatorów polskich wysokość stawki za usługi głosowe odgrywa ważną rolę, gdyż ruch głosowy wciąż stanowi istotny składnik ogólnej struktury ruchu w roamingu do krajów UE („outbound").
Ø Proponowane przez KE poziomy obniżek mogą prowadzić do wniosku, że rynki „transmisji danych" są w istotnie mniejszym stopniu konkurencyjne niż rynki głosowe i SMS. Trudno jest zgodzić się z takim wnioskiem.
Ø Proponowana przez KE obniżka stawek będzie miała niekorzystny wpływ na pokrycie kosztów obsługi roamingu przez sieci odwiedzane. W konsekwencji może to doprowadzić do zniekształcenia sytuacji na rynkach krajowych, na których operatorzy nie będą mieli możliwości odzyskania ponoszonych kosztów, a tym samym operatorzy ci będą zmuszeni do zmiany działań na rynkach detalicznych. Dla polskich operatorów ma to szczególne znaczenie w przypadku usług transmisji danych („data"). Polscy operatorzy, w zakresie usług transmisji danych są „operatorami przyjmującymi ruch roamingowy (receiverami) i tak drastyczna obniżka stawek hurtowych, pomimo niewielkich oszczędności kosztowych, spowoduje bardzo istotne spadki przychodów hurtowych. Ocena obniżek stawki za usługi transmisji danych wskazuje, że przy spadku stawki i prognozowanym wzroście wolumenu ruchu powstaje bardzo istotne ryzyko strat związanych ze świadczeniem usług transmisji danych na rzecz klientów operatorów zagranicznych, logujących się („roamujących") w polskiej sieci.
Ø Odnosząc się do analizy i oceny rynków przeprowadzonej przez KE wydaje się, że jej zasadniczym błędem jest niewystarczające odzwierciedlenie rzeczywistej i aktualnej sytuacji rynkowej. W naszej ocenie rynki roamingowe cechują się dużą konkurencją, o czym świadczą min.:
o Konkurencja na rynku detalicznym oraz spadki roamingowych cen detalicznych (obecnie operatorzy wirtualni (Mobile Virtual Network Operators, MNO) posiadają już w swoich ofertach szereg taryf zawierających usługi roamingowe w cenach krajowych), które generują duży wzrost wolumenu usług i wywołują dużą konkurencję między operatorami na poziomie usług hurtowych.
o Rzeczywiste stawki hurtowe w relacjach miedzy operatorami MNO są poniżej poziomu stawek regulowanych.
o Rzeczywiste stawki hurtowe w ciągu ostatnich lat stale są obniżane w wyniku presji konkurencyjnej pomimo braku wymogów regulacyjnych dot. obniżania stawek hurtowych.
Ø KE wskazuje, że możliwość negocjacji stawek hurtowych jedynie z około trzema operatorami na danym rynku świadczy o braku wystarczającej konkurencji rynku hurtowego. Takie wskazanie jest o tyle dziwne, że występowanie trzech operatorów na rynku detalicznym świadczy o konkurencyjności danego rynku detalicznego.
Ø KE uzasadniając konieczność interwencji wskazuje, że działania operatorów podążają za wymogami regulacyjnymi. Faktyczna sytuacja rynkowa wskazuje jednak, że rzeczywiste stawki roamingowe, pomimo braku regulacyjnych obniżek stale spadały w wyniku konkurencyjnych działań operatorów - co przeczy stwierdzeniu KE o konieczności regulacji.
Ø Obecnie rzeczywiste stawki negocjowane są znacznie poniżej stawek regulowanych, które stanowią pułap cen zabezpieczający przez ewentualnymi nadużyciami. Roamingowe stawki hurtowe nie powinny być ponownie regulowane bez oceny rzeczywistych efektów wcześniejszych działań regulacyjnych, oraz sytuacji na rynkach detalicznych, w tym poziomu cen na rynkach krajowych. Nowe stawki, przy jednoczesnej regulacji roam like at home (RLAH)[4] rodzą bardzo poważne zagrożenie tzw. „permanent roaming". W naszej ocenie utrzymanie stawek na obecnym poziomie, umożliwiającym pokrycie kosztów, stanowi zabezpieczenie przed tego typu działaniami. Proponowane stawki, ograniczające możliwość negocjacji oraz rodzące ryzyko nieodzyskiwania kosztów, nie mogą być uznane za odpowiednie zabezpieczenie (tzw. „safeguard caps").
Ø Postulujemy zmianę regulacji pozwalającą na możliwość odzyskania w dopłacie za odbieranie połączeń kosztów świadczonych z usługą (rzeczywistych kosztów zakańczania połączeń, kosztów tranzytu oraz kosztów wynikających z ryzyka kursowego) nie tylko w okresie przejściowym, ale również w okresie docelowym. Operatorzy nie mogą być zmuszani do świadczenia usług w cenach, które nie pozwalają na odzyskanie kosztów związanych z tą usługą. Jest to sprzeczne z prawami podstawowymi UE, w tym zasadą swobody działalności gospodarczej (która może być ograniczona jedynie w sytuacjach wyjątkowych). Ewentualnie proponujemy rozważenie koncepcji wprowadzenia na poziomie UE tzw. RTR (Roaming Termination Rate), jednolitej dla wszystkich krajów UE stawki na potrzeby międzyoperatorskich rozliczeń za terminowanie połączeń głosowych w roamingu regulowanym.
Ø W propozycji regulacji brak jest przepisów odnoszących się do mechanizmu możliwych dopłat w przypadku, gdy operatorzy nie mają możliwości odzyskiwania kosztów świadczenia usług roamingowych na terenie UE. W przypadku specyfiki rynku polskiego, jest to sprawa szczególnie istotna.
Ø Kalkulacja stawek w oparciu o metodologię kosztową powinna być zastosowana jedynie w przypadku stwierdzenia występowania monopolu lub pozycji dominującej - w przypadku rynku roamingowego taka regulacja jest nieuzasadniona i nadmierna.
Mając na uwadze powyższe wskazania uważamy, że najwłaściwszym działaniem KE uwzględniającym silną konkurencję rynkową oraz trend rozwoju rynku roamingowego powinno być zachowanie obecnych stawek hurtowych w roamingu. Dopiero w wyniku kolejnej analizy rynkowej i po ewentualnym stwierdzeniu zatrzymania rozwoju konkurencji na rynkach detalicznych zasadnym może być podjęcie rewizji stawek hurtowych.
Konfederacja Lewiatan, 1 lipca 2016r.
KL/277/129/MP/2016
[1] Zasady, które mogą wprowadzić operatorzy, aby zapobiegać nadużyciom, a w praktyce po przekroczeniu pewnego limitu usług w roamingu przez klienta operatorzy będą mogli naliczać mu opłaty.
[2] Mobile Termination Rate - stawka opłaty hurtowej za zakończenie połączenia telefonicznego w ruchomej sieci telefonicznej innego operatora.Jest to opłata, jaką uiszcza operator telefoniczny sieci, z której jest wykonywane połączenie operatorowi innej sieci, do której to połączenie jest przekazywane (w której jest zakończone).
[3] Projekt Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniające rozporządzenie (UE) nr 531/2012 w odniesieniu do przepisów w zakresie hurtowych rynków usług roamingu Bruksela z 15.6.2016 r. COM(2016) 399 final 2016/0185 (COD)
[4] Wynikające z Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2120 z dnia 25 listopada 2015 r. ustanawiające środki dotyczące dostępu do otwartego internetu oraz zmieniające dyrektywę 2002/22/WE w sprawie usługi powszechnej i związanych z sieciami i usługami łączności elektronicznej praw użytkowników, a także rozporządzenie (UE) nr 531/2012 w sprawie roamingu w publicznych sieciach łączności ruchomej wewnątrz Unii.
