Warunki techniczne zakupu ciepła z OZE oraz warunki przyłączania instalacji do sieci

2016-11-21

W imieniu Konfederacji Lewiatan przekazaliśmy następujące uwagi do rozporządzenia Ministra Energii z 11 października 2016 w sprawie szczegółowego zakresu obowiązku i warunków technicznych zakupu ciepła z odnawialnych źródeł energii oraz warunków przyłączania instalacji do sieci.

UWAGI OGÓLNE

  

Projekt rozporządzenia nie wdraża w pełni zapisów Art. 116 ust. 3 ustawy OZE, który stanowi, że Minister właściwy do spraw energii określi w drodze rozporządzenia zakres obowiązku i warunki przyłączania instalacji oraz funkcjonowania - .."- biorąc pod uwagę politykę energetyczną państwa, bezpieczeństwo funkcjonowania pracy sieci ciepłowniczych, potrzebę ochrony środowiska naturalnego, cele gospodarcze i społeczne, w tym ochronę interesów odbiorców ciepła, a także udział wykorzystywanych technologii do wytwarzania ciepła z OZE w tworzeniu nowych miejsc pracy, jak również potrzebę efektywnego wykorzystania energii pierwotnej uzyskanej w wyniku jednoczesnego wytwarzania energii elektrycznej, ciepła, chłodu, lub paliw pochodzących ze źródeł odnawialnych." Poniżej przedstawiamy odniesienie się do tego zapisu w kontekście treści projektu rozporządzenia.

1.       W zakresie bezpieczeństwa funkcjonowania pracy  sieci ciepłowniczych, Projekt rozporządzenia nakazując przyłączenie w pierwszej kolejności instalacji termicznego przekształcania odpadów (TPO) i źródła odnawialnego do sieci ciepłowniczej nie bierze pod uwagę bezpieczeństwa pracy systemów ciepłowniczych. Dystrybutor systemu ma obowiązek przyłączenia takich źródeł, a następnie zakupu ciepła  w pierwszej kolejności (Par. 7 ust.2), bez względu na pracę innych źródeł ciepła podłączonych do tego systemu. Nie ma więc obowiązku utrzymania minimum technicznego  pracy źródeł kogeneracyjnych przyłączonych do tego systemu ciepłowniczego, które stanowią podstawę zaopatrzenia w ciepło danego systemu. Źródła odnawialne nie są w stanie (poza specjalnie zaprojektowanymi systemami)  zapewnić niezawodnej pracy systemu ciepłowniczego przez cały sezon grzewczy. Ponadto źródła kogeneracyjne pracujące w miastach stanowią istotne źródło zaopatrzenia miasta w energię elektryczną. Wyeliminowanie pracy takiego kogeneracyjnego źródła przez odnawialne źródło ciepła jest zdecydowanie niekorzystne także dla lokalnych odbiorców energii elektrycznej.

2.       W zakresie potrzeby ochrony środowiska naturalnego, cele gospodarcze i społeczne. Projekt rozporządzenia nakazując przyłączenie instalacji TPO i źródła OZE nie nakazuje, aby wziąć pod uwagę funkcjonowanie istniejącego źródła kogeneracyjnego, które zasila system ciepłowniczy ciepłem produkowanym w wysokosprawnej kogeneracji i dzięki temu pozwala na utrzymanie cen ciepła dla odbiorców na akceptowalnym poziomie. Włączenie nowego źródła w podstawę pracy systemu może spowodować (i tak zwykle będzie), że źródło kogeneracyjne utraci istotną część przychodów ze sprzedaży ciepła i energii elektrycznej przy niezmienionych kosztach stałych. To będzie powodować problemy finansowe elektrociepłowni, która nie będzie mogła przenieść zwiększonych kosztów jednostkowych w taryfę ciepła, gdyż URE nie zatwierdza taryfy kosztowej dla elektrociepłowni.

3.       W zakresie ochrony interesów odbiorców ciepła. Wytwórcy ciepła ze źródeł OZE będą ustalać taryfy ciepła na podstawie ponoszonych kosztów, które nie są w rozporządzeniu limitowane. Ponadto wytwórcy ciepła z OZE o mocy do 5 MWt nie mają obowiązku uzyskiwania akceptacji Prezesa URE swojej taryfy ciepła. Oznacza to, że odbiorcy ciepła nie będą  chronieni ograniczeniem wzrostu ceny ciepła, wręcz przeciwnie -  takie uregulowanie będzie  powodować podwyżki cen ciepła dla odbiorców końcowych na które nie będzie miał wpływu (lub będzie miał wpływ ograniczony) Prezes URE.

4.       W zakresie efektywnego wykorzystania energii pierwotnej. Jest oczywiste, że o ile instalacje TPO, źródła geotermalne (o ile temperatura użytecznej wody jest wyższa od temperatury wody powrotnej w danym systemie ciepłowniczym), korzystające z energii słonecznej, czy też kogeneracja w oparciu o biomasę powinny mieć pierwszeństwo w przyłączeniu do sieci ciepłowniczej (przy pewnych ograniczeniach o których wyżej), to nie oznacza, że także kotłownie spalające biomasę powinny mieć pierwszeństwo w przyłączeniu i odbiorze ciepła, ponieważ nie są to źródła tak efektywne jak kogeneracja.

5.       Projekt rozporządzenia nie nakazuje, aby Dystrybutor w jakikolwiek sposób analizował wpływ nowych źródeł ciepła na ceny ciepła dla odbiorców i miał możliwość ograniczenia wzrostu ceny poprzez odmowę przyłączenia źródła ciepła o rażąco wysokiej cenie.

 

UWAGI SZCZEGÓŁOWE

6.       Ad § 2, ust. 2 Projektu

Proponujemy wprowadzić dwie dodatkowe definicje:

·      Bezpieczeństwo dostaw ciepła - zdolność systemu ciepłowniczego do zapewnienia bezpieczeństwa pracy sieci ciepłowniczej oraz równoważenia dostaw ciepła z zapotrzebowaniem na ciepło

·      Równoważenie dostaw ciepła z zapotrzebowaniem na ciepło - zaspokajanie możliwego do przewidzenia bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na ciepło i moc bez konieczności podejmowania działań mających na celu wprowadzenia ograniczeń w jej dostawach
i poborze

7.       Ad § 2, ust. 5 Projektu

Odniesienie się do Art. 116 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. nie jest właściwe wobec dalszych zapisów Projektu. Powinno być odniesienie do nowelizacji ustawy z dnia 28 czerwca 2016 r.

8.       Ad § 3, ust. 2 Projektu

Instalacje przyłączane do sieci ciepłowniczej muszą spełniać wymagania techniczne przyłączenia do sieci, zwane dalej „warunkami przyłączenia".  Nie jest jednoznacznie określone, że Dystrybutor nie ma obowiązku przyłączyć do sieci tej instalacji, która nie spełnia warunków przyłączenia.

9.       Ad § 3, ust. 3 Projektu

Obowiązek (przyłączenia) spełniony jest poprzez „..realizację finansowania budowy i rozbudowy sieci ciepłowniczej na potrzeby przyłączenia lub budowę przyłączeniowej sieci ciepłowniczej". Oznacza to, że Dystrybutor ma zapewnić finansowanie projektu przyłączenia bez względu na koszty takiego przyłączenia lub konieczności rozbudowy sieci. Obowiązek ten należy przewidzieć w planach przedsiębiorstwa dystrybucyjnego i pozyskać na to środki w taryfie.

10.   Ad. §5, ustęp 2 punkt 2 podpunkt b  Projektu

Proponujemy następującą korektę: po słowach „....do sieci Dystrybutora" dodać „z uwzględnieniem bezpieczeństwa dostaw ciepła".

11.   Ad § 6 ust. 1 Projektu

Proponowany termin 30 dni na wydanie warunków przyłączenia jest zdecydowanie za krótki, szczególnie jeżeli uwzględni się dodatkowe obowiązki nałożone na Dystrybutora w szczególności obowiązek sporządzenia oceny wpływu przyłączanego źródła na system ciepłowniczy. W szczególności, gdy już pracuje w danej lokalizacji wysokosprawna jednostka kogeneracyjna, należy uwzględnić wymóg przeprowadzenia całościowej, kompleksowej analizy konsekwencji dla istniejącego systemu energetycznego współpracy istniejącej jednostki CHP z nową instalacją OZE produkującą ciepło.

Termin na wydanie warunków przyłączenia powinien być spójny z terminem przyłączenia do sieci elektroenergetycznej źródeł o napięciu powyżej 1kV, czyli 150 dni.

12.   Ad § 6 ust. 2 punkt 3 podpunkt a Projektu

Proponujemy następującą korektę: po słowach „... racjonalne wykorzystanie ciepła" dodać „z zapewnieniem bezpieczeństwa dostaw ciepła".

13.   Ad § 6 ust. 6 Projektu

Rozporządzenie z dnia 15 stycznia 2007 r. Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemów ciepłowniczych obejmuje znacznie szerszy zakres  zagadnień niż przyłączenie źródeł ciepła do sieci. Zapis wymaga doprecyzowania.

14.   Ad § 6 ust. 7 Projektu

Przepis nie jest jednoznaczny, bo nie określa które przepisy Ustawy PE mają zastosowanie.

15.   Ad §  7 Projektu

Projekt nie precyzuje zakresu obowiązków  w sytuacji, gdy w obszarze danej sieci ciepłowniczej obrotem ciepłem lub wytwarzaniem ciepła i jego sprzedażą odbiorcom końcowym zajmuje się kilka podmiotów. Doprecyzowania wymaga zakres obowiązku każdego z takich przedsiębiorstw oraz określenie, czy wybór przedsiębiorstwa, które zobowiązane jest do zakupu  należy do wytwórcy ciepła w instalacji, czy też każdy z potencjalnych nabywców zobowiązany jest do nabycia ciepła w jakiejś ilości i jak należy określać maksymalne zobowiązanie. Z ustawy o odnawialnych źródłach energii wynika, że nie może być to ilość ciepła większa niż zapotrzebowanie odbiorców końcowych tego przedsiębiorstwa, przyłączonych do tej sieci - jednakże doprecyzowania wymaga sposób jej ustalenia.

Niejasność ta wymaga doprecyzowania w interesie zarówno wytwórców w instalacjach jak i podmiotów zobowiązanych do nabycia ciepła.

16.   Ad § 9 Projektu

Proponowana regulacja wykracza poza granice upoważnienia ustawowego. Art. 116 ust. 3 ustawy o odnawialnych źródłach energii jednoznacznie przesądza, że zakresem obowiązku nabycia objęte jest  wyłącznie ciepło wytworzone w przyłączonych do danej  sieci ciepłowniczej instalacjach:

1) termicznego przekształcania odpadów,

2) odnawialnego źródła energii, innych niż instalacja termicznego przekształcania odpadów, wytworzonego z odnawialnych źródeł energii z wyłączeniem ciepła wytworzonego w instalacjach spalania wielopaliwowego innego niż ciepło użytkowe wytworzone w wysokosprawnej kogeneracji.

Proponowany przepis rozszerza zakres obowiązku nabycia na ciepło wytwarzane w innych źródłach, co stanowi ograniczenie swobody działalności gospodarczej na poziomie rozporządzenia, natomiast takie ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy.

Proponujemy dodanie następującego zapisu: „inwestor OZE nie ma obowiązku budowy źródeł szczytowych,  jeżeli ma możliwość zakupu mocy rezerwowej w istniejących źródłach ciepła przyłączonych do danej sieci ciepłowniczej i jeśli Dystrybutor wyraża na to zgodę biorąc pod uwagę uwarunkowania systemu ciepłowniczego."

17.   Ad § 10 Projektu

Proponowane brzmienie przepisu sugeruje, iż zawsze zakup ciepła może być realizowany tylko na podstawie taryfy zatwierdzonej przez Prezesa URE.  Uregulowanie takie byłoby niezgodne z art. 47 w związku z art. 32 ust. 1 Prawa energetycznego, gdyż kompetencja Prezesa URE do zatwierdzania taryf wytwórców ciepła dotyczy tylko przedsiębiorstw koncesjonowanych, zaś działalność wytwarzania  ciepła w instalacjach o mocy poniżej 5 MW nie podlega koncesjonowaniu.

Przepis wymaga zmiany, by jednoznacznie przesądzić o tym, że sprzedaż odbywa się na podstawie taryfy wprowadzonej do stosowania zgodnie z przepisami Prawa energetycznego (które nie zawsze wymaga jej zatwierdzenia przez Prezesa URE).

18.   W Projekcie brak jest przepisów przejściowych. Doprecyzowania wymaga sposób postępowania z wnioskami o wydanie warunków przyłączenia do sieci,  które zostały złożone na podstawie obecnie obowiązujących przepisów (sposób procedowania, sposób liczenia upływu terminu na wydanie warunków przyłączenia, sposób dostosowania wniosku do wymogów nowej regulacji, ewentualna konieczność złożenia nowego wniosku itp.).

Mamy nadzieję, że przekazane uwagi okażą się pomocne w przegotowaniu ostatecznego projektu rozporządzenia i pozwolą na wyważenie potrzeby zapewnienia bezpieczeństwa funkcjonowania pracy sieci ciepłowniczych oraz ochrony środowiska naturalnego i interesów odbiorców ciepła.