Uwagi Konfederacji Lewiatan do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
2018-06-04
Celem projektu jest w głównej mierze doprecyzowanie i poprawienie przepisów wprowadzonych ustawą z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. 2017 poz. 2175).
Zmiany, takie jak:
⦁ umożliwienie dokonywania odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych w drodze spadku;
⦁ doprecyzowanie przepisów dot. tzw. programów motywacyjnych;
⦁ doprecyzowanie przepisów dot. opodatkowania wkładów pieniężnych wnoszonych do spółek
i spółdzielni;
oceniamy pozytywnie, są one oczekiwane przez przedsiębiorców.
Konfederacja Lewiatan zgłasza jednak zastrzeżenia/postulaty do zmian dotyczących ograniczeń w stosowaniu 50% KUP przez twórców i artystów oraz w tzw. podatku minimalnym z tytułu wartości nieruchomości komercyjnych.
1. Katalog 50% KUP twórców i artystów
Ustawą z dnia 27 października 2017 r., dwukrotnie, do 85 528 zł rocznie, zwiększono limit uprawniający twórców i artystów do stosowania zryczałtowanych - 50% kosztów uzyskania przychodów.
Łącznie ze zwiększeniem limitu uprawniającego twórców do stosowania preferencji wprowadzono do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych katalog rodzajów działalności twórczej objętych preferencją. Wprowadzenie katalogu spowodowało sytuację, w której pomimo zwiększenia limitu, większość twórców w ogóle utraciła prawo do korzystania z preferencji.
Przyjęte rozwiązanie prowadzi do istotnego zróżnicowania sytuacji prawnej twórców. Mimo, że tworzą oni utwory w rozumieniu prawa autorskiego i przysługuje im identyczna ochrona na gruncie przepisów prawa autorskiego, to prawo do skorzystania z podwyższonych kosztów uzyskania przychodu dotyczy wyłącznie tych, którzy stworzyli utwór mieszczący się w dziedzinie wymienionej w katalogu.
Ustawą z druku nr 818 planowane jest rozszerzenie katalogu zawodów twórczych objętych preferencją. Jednak w ocenie Konfederacji Lewiatan zmiana nadal nie daje odpowiedzi na pytanie jakie przesłanki zostały przyjęte przy ustalaniu katalogu takich a nie innych zawodów. W uzasadnieniu do projektu ustawy wskazano jedynie, że „[...] dodany przepis budził wątpliwości interpretacyjne wśród przedstawicieli zawodów twórczych, zaproponowano przeredagowanie i dodanie dziedzin m.in. w zakresie: inżynierii budowlanej, tłumaczeń, czy gier komputerowych.". Mimo tej zmiany, w dalszym ciągu występować będzie sytuacja nierównego traktowania twórców - podmiotów praw autorskich, co narusza zasadę równości przewidzianą w Konstytucji RP. Widać to na przykładzie branży reklamowej, która ze swej istoty ma kreatywny charakter, ale także w przypadku grafików komputerowych, osób publikujących utwory na tematy branżowe, albo prowadzących działalność dydaktyczną niekoniecznie na uczelni. W wyniku nowelizacji ustawy o PIT m.in. wielu autorów materiałów reklamowych nie będzie mogło skorzystać z podwyższonych kosztów uzyskania przychodu, pomimo tego, że efektem ich prac są utwory w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Prawa do tych materiałów są zresztą przedmiotem obrotu (nabywają je klienci agencji reklamowych w drodze umów o przeniesienie praw, ewentualnie umów licencyjnych). Mamy więc do czynienia z sytuacją, w której następuje „rozdźwięk" pomiędzy rzeczywistością prawną kształtowaną przez ustawę o prawie autorskim i prawach pokrewnych a ustawą podatkową. Arbitralne ukształtowanie przez ustawodawcę katalogu dziedzin twórczych korzystających z 50% kosztów uzyskania przychodu doprowadzi do nierównego traktowania twórców i naruszy zasadę sprawiedliwości opodatkowania. Zróżnicowanie opodatkowania poszczególnych ludzi powinno pozostawać w odpowiedniej relacji do różnic w sytuacji tych osób (tak Trybunał Konstytucyjny w wyroku w sprawie o sygn. akt K 7/90).
Konfederacja Lewiatan w imieniu twórców i artystów apeluje o rozszerzenie katalogu uprawnionych do stosowania 50% KUP o zawody z branży reklamowej, grafików komputerowych, osoby publikujące utwory na tematy branżowe oraz prowadzące działalność dydaktyczną nie tylko na uczelni, których efekty prac są zawsze kreatywne i podlegają ochronie prawnoautorskiej.
2. Zmiany w podatku minimalnym od budynków komercyjnych
Proponowana zmiana zasad opodatkowania budynków komercyjnych podatkiem minimalnym wynika z konieczności uwzględnienia oczekiwań Komisji Europejskiej. W przypadku nieuwzględnienia ustaleń strony polskiej z przedstawicielami UE, Komisja Europejska prowadzić będzie postępowanie w przedmiocie badania, czy podatek minimalny nie stanowi niedozwolonej pomocy publicznej.
W związku z powyższym zaproponowane modyfikacje mają na celu:
1) objęcie minimalnym podatkiem dochodowym wszystkich nieruchomości - budynków,
z wyłączeniem budynków mieszkalnych oddanych do używania w ramach programów dotyczących budownictwa społecznego;
2) stosowanie minimalnego podatku w odniesieniu do nieruchomości lub ich części, które są wynajmowane, wydzierżawiane, albo oddane do używania na podstawie umowy leasingu;
3) zmianę progu 10 mln zł, poniżej którego nieruchomość nie podlega opodatkowaniu, na 10 mln „kwoty wolnej" przypadającej na podatnika;
4) umożliwienie uniknięcia podatku w przypadku potwierdzenia przez organ podatkowy zapłaty podatku PIT lub CIT we właściwej wysokości, stwierdzeniu, że podatnik nie stosuje agresywnej optymalizacji podatkowej.
Pragniemy zauważyć, że wprowadzenie podatku minimalnego „wymierzonego" w duże podmioty osiągające przychody z tytułu własności nieruchomości komercyjnych budziło zastrzeżenia co do zgodności z zasadami jednolitego rynku europejskiego. Konfederacja Lewiatan zwracała uwagę na te wątpliwości w trakcie prac parlamentarnych. Proponowane modyfikacje spowodują, że podatek ten nie będzie dedykowany wyłącznie podatnikom posiadającym budynki komercyjne o dużej wartości (ponad 10 mln zł), i tym samym nie będzie stanowił niedozwolonej pomocy publicznej dla mniejszych podmiotów. Przyjęte rozwiązanie oznacza objęcie obowiązkami związanymi z obliczeniem, raportowaniem i płaceniem podatku minimalnego większą liczbę przedsiębiorstw, także tych, które nie stosowały i nie stosują optymalizacji podatkowej. W praktyce oznacza to, że cel, któremu ma służyć minimalny podatek (opodatkowanie potencjalnego dochodu osiągniętego z zainwestowanego kapitału w budynki komercyjne), będzie realizowany poprzez nałożenie nowych obowiązków (nowego podatku) także na relatywnie niedużych podatników, których dominującym przedmiotem działalności nie jest wynajem powierzchni użytkowych. Świadczy o tym także objęcie podatkiem minimalnym nieruchomości wynajmowanych na cele mieszkalne (z wyjątkiem budownictwa społecznego).
W ocenie Konfederacji Lewiatan Minister Finansów dysponuje innymi, skutecznymi narzędziami do przeciwdziałania unikaniu opodatkowania, m.in. klauzulą przeciwko unikaniu opodatkowania, i dążenie do opodatkowania wąskiego grona firm, poprzez nakładanie czasochłonnych i kosztownych obowiązków na innych podatników jest stosowaniem odpowiedzialności zbiorowej za korzystanie z optymalizacji podatkowej lub prowadzenie nierentowanych przedsięwzięć. Uwzględniając powyższe postulujemy odstąpienie od pobierania podatku minimalnego, rezygnację z wprowadzania modyfikacji oraz uchylenie obowiązujących przepisów.
Niezależnie od powyższego postulatu uważamy, że spod opodatkowania podatkiem minimalnym wyłączone powinny zostać umowy najmu, których powierzchnia nie przekracza 25m2 lub 10% powierzchni całości nieruchomości. Są to zwykle umowy najmu powierzchni pod bankomaty, lodówki, stojaki, maszyny vendingowe, automaty z napojami czy przekąskami, miejsce reklamowe na taśmie do kasowania towarów, najem niewielkich powierzchni podwykonawcom, itp. Objęcie takich umów nie było raczej intencją projektodawcy, a dla podatników będzie to ogromne obciążenie administracyjne - zarządzanie wszystkimi danymi i ustalanie co miesiąc innego wskaźnika dla każdego sklepu. Dodatkowo często umowy takie nie zawierają wielkości wynajmowanej powierzchni, tylko określenia typu - wynajem powierzchni pod lodówkę.
W proponowanych przepisach zawarto zasadę, zgodnie z którą w miesiącu, w którym dokonano zbycia budynku (lub oddania do używania na podstawie umowy leasingu finansowego), przychód powstaje u podatnika będącego właścicielem albo współwłaścicielem budynku (lub podatnika używającego budynek na podstawie umowy leasingu finansowego), przez co najmniej 16 dni w miesiącu. Wydaje się, że systemowo bardziej spójne z regulacjami ustawy o PIT i CIT byłoby przyjęcie, że przychód naliczany jest do końca miesiąca kalendarzowego przez podmiot, który był jego właścicielem w pierwszym dniu tego miesiąca. Proponowana regulacja („przez co najmniej 16 dni w miesiącu") jest nieprecyzyjna, gdyż nie przewiduje rozwiązania dla miesięcy 30-dniowych, w których to zmiana właściciela będzie miała miejsce 16-go dnia miesiąca.
⦁ umożliwienie dokonywania odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych w drodze spadku;
⦁ doprecyzowanie przepisów dot. tzw. programów motywacyjnych;
⦁ doprecyzowanie przepisów dot. opodatkowania wkładów pieniężnych wnoszonych do spółek
i spółdzielni;
oceniamy pozytywnie, są one oczekiwane przez przedsiębiorców.
Konfederacja Lewiatan zgłasza jednak zastrzeżenia/postulaty do zmian dotyczących ograniczeń w stosowaniu 50% KUP przez twórców i artystów oraz w tzw. podatku minimalnym z tytułu wartości nieruchomości komercyjnych.
1. Katalog 50% KUP twórców i artystów
Ustawą z dnia 27 października 2017 r., dwukrotnie, do 85 528 zł rocznie, zwiększono limit uprawniający twórców i artystów do stosowania zryczałtowanych - 50% kosztów uzyskania przychodów.
Łącznie ze zwiększeniem limitu uprawniającego twórców do stosowania preferencji wprowadzono do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych katalog rodzajów działalności twórczej objętych preferencją. Wprowadzenie katalogu spowodowało sytuację, w której pomimo zwiększenia limitu, większość twórców w ogóle utraciła prawo do korzystania z preferencji.
Przyjęte rozwiązanie prowadzi do istotnego zróżnicowania sytuacji prawnej twórców. Mimo, że tworzą oni utwory w rozumieniu prawa autorskiego i przysługuje im identyczna ochrona na gruncie przepisów prawa autorskiego, to prawo do skorzystania z podwyższonych kosztów uzyskania przychodu dotyczy wyłącznie tych, którzy stworzyli utwór mieszczący się w dziedzinie wymienionej w katalogu.
Ustawą z druku nr 818 planowane jest rozszerzenie katalogu zawodów twórczych objętych preferencją. Jednak w ocenie Konfederacji Lewiatan zmiana nadal nie daje odpowiedzi na pytanie jakie przesłanki zostały przyjęte przy ustalaniu katalogu takich a nie innych zawodów. W uzasadnieniu do projektu ustawy wskazano jedynie, że „[...] dodany przepis budził wątpliwości interpretacyjne wśród przedstawicieli zawodów twórczych, zaproponowano przeredagowanie i dodanie dziedzin m.in. w zakresie: inżynierii budowlanej, tłumaczeń, czy gier komputerowych.". Mimo tej zmiany, w dalszym ciągu występować będzie sytuacja nierównego traktowania twórców - podmiotów praw autorskich, co narusza zasadę równości przewidzianą w Konstytucji RP. Widać to na przykładzie branży reklamowej, która ze swej istoty ma kreatywny charakter, ale także w przypadku grafików komputerowych, osób publikujących utwory na tematy branżowe, albo prowadzących działalność dydaktyczną niekoniecznie na uczelni. W wyniku nowelizacji ustawy o PIT m.in. wielu autorów materiałów reklamowych nie będzie mogło skorzystać z podwyższonych kosztów uzyskania przychodu, pomimo tego, że efektem ich prac są utwory w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Prawa do tych materiałów są zresztą przedmiotem obrotu (nabywają je klienci agencji reklamowych w drodze umów o przeniesienie praw, ewentualnie umów licencyjnych). Mamy więc do czynienia z sytuacją, w której następuje „rozdźwięk" pomiędzy rzeczywistością prawną kształtowaną przez ustawę o prawie autorskim i prawach pokrewnych a ustawą podatkową. Arbitralne ukształtowanie przez ustawodawcę katalogu dziedzin twórczych korzystających z 50% kosztów uzyskania przychodu doprowadzi do nierównego traktowania twórców i naruszy zasadę sprawiedliwości opodatkowania. Zróżnicowanie opodatkowania poszczególnych ludzi powinno pozostawać w odpowiedniej relacji do różnic w sytuacji tych osób (tak Trybunał Konstytucyjny w wyroku w sprawie o sygn. akt K 7/90).
Konfederacja Lewiatan w imieniu twórców i artystów apeluje o rozszerzenie katalogu uprawnionych do stosowania 50% KUP o zawody z branży reklamowej, grafików komputerowych, osoby publikujące utwory na tematy branżowe oraz prowadzące działalność dydaktyczną nie tylko na uczelni, których efekty prac są zawsze kreatywne i podlegają ochronie prawnoautorskiej.
2. Zmiany w podatku minimalnym od budynków komercyjnych
Proponowana zmiana zasad opodatkowania budynków komercyjnych podatkiem minimalnym wynika z konieczności uwzględnienia oczekiwań Komisji Europejskiej. W przypadku nieuwzględnienia ustaleń strony polskiej z przedstawicielami UE, Komisja Europejska prowadzić będzie postępowanie w przedmiocie badania, czy podatek minimalny nie stanowi niedozwolonej pomocy publicznej.
W związku z powyższym zaproponowane modyfikacje mają na celu:
1) objęcie minimalnym podatkiem dochodowym wszystkich nieruchomości - budynków,
z wyłączeniem budynków mieszkalnych oddanych do używania w ramach programów dotyczących budownictwa społecznego;
2) stosowanie minimalnego podatku w odniesieniu do nieruchomości lub ich części, które są wynajmowane, wydzierżawiane, albo oddane do używania na podstawie umowy leasingu;
3) zmianę progu 10 mln zł, poniżej którego nieruchomość nie podlega opodatkowaniu, na 10 mln „kwoty wolnej" przypadającej na podatnika;
4) umożliwienie uniknięcia podatku w przypadku potwierdzenia przez organ podatkowy zapłaty podatku PIT lub CIT we właściwej wysokości, stwierdzeniu, że podatnik nie stosuje agresywnej optymalizacji podatkowej.
Pragniemy zauważyć, że wprowadzenie podatku minimalnego „wymierzonego" w duże podmioty osiągające przychody z tytułu własności nieruchomości komercyjnych budziło zastrzeżenia co do zgodności z zasadami jednolitego rynku europejskiego. Konfederacja Lewiatan zwracała uwagę na te wątpliwości w trakcie prac parlamentarnych. Proponowane modyfikacje spowodują, że podatek ten nie będzie dedykowany wyłącznie podatnikom posiadającym budynki komercyjne o dużej wartości (ponad 10 mln zł), i tym samym nie będzie stanowił niedozwolonej pomocy publicznej dla mniejszych podmiotów. Przyjęte rozwiązanie oznacza objęcie obowiązkami związanymi z obliczeniem, raportowaniem i płaceniem podatku minimalnego większą liczbę przedsiębiorstw, także tych, które nie stosowały i nie stosują optymalizacji podatkowej. W praktyce oznacza to, że cel, któremu ma służyć minimalny podatek (opodatkowanie potencjalnego dochodu osiągniętego z zainwestowanego kapitału w budynki komercyjne), będzie realizowany poprzez nałożenie nowych obowiązków (nowego podatku) także na relatywnie niedużych podatników, których dominującym przedmiotem działalności nie jest wynajem powierzchni użytkowych. Świadczy o tym także objęcie podatkiem minimalnym nieruchomości wynajmowanych na cele mieszkalne (z wyjątkiem budownictwa społecznego).
W ocenie Konfederacji Lewiatan Minister Finansów dysponuje innymi, skutecznymi narzędziami do przeciwdziałania unikaniu opodatkowania, m.in. klauzulą przeciwko unikaniu opodatkowania, i dążenie do opodatkowania wąskiego grona firm, poprzez nakładanie czasochłonnych i kosztownych obowiązków na innych podatników jest stosowaniem odpowiedzialności zbiorowej za korzystanie z optymalizacji podatkowej lub prowadzenie nierentowanych przedsięwzięć. Uwzględniając powyższe postulujemy odstąpienie od pobierania podatku minimalnego, rezygnację z wprowadzania modyfikacji oraz uchylenie obowiązujących przepisów.
Niezależnie od powyższego postulatu uważamy, że spod opodatkowania podatkiem minimalnym wyłączone powinny zostać umowy najmu, których powierzchnia nie przekracza 25m2 lub 10% powierzchni całości nieruchomości. Są to zwykle umowy najmu powierzchni pod bankomaty, lodówki, stojaki, maszyny vendingowe, automaty z napojami czy przekąskami, miejsce reklamowe na taśmie do kasowania towarów, najem niewielkich powierzchni podwykonawcom, itp. Objęcie takich umów nie było raczej intencją projektodawcy, a dla podatników będzie to ogromne obciążenie administracyjne - zarządzanie wszystkimi danymi i ustalanie co miesiąc innego wskaźnika dla każdego sklepu. Dodatkowo często umowy takie nie zawierają wielkości wynajmowanej powierzchni, tylko określenia typu - wynajem powierzchni pod lodówkę.
W proponowanych przepisach zawarto zasadę, zgodnie z którą w miesiącu, w którym dokonano zbycia budynku (lub oddania do używania na podstawie umowy leasingu finansowego), przychód powstaje u podatnika będącego właścicielem albo współwłaścicielem budynku (lub podatnika używającego budynek na podstawie umowy leasingu finansowego), przez co najmniej 16 dni w miesiącu. Wydaje się, że systemowo bardziej spójne z regulacjami ustawy o PIT i CIT byłoby przyjęcie, że przychód naliczany jest do końca miesiąca kalendarzowego przez podmiot, który był jego właścicielem w pierwszym dniu tego miesiąca. Proponowana regulacja („przez co najmniej 16 dni w miesiącu") jest nieprecyzyjna, gdyż nie przewiduje rozwiązania dla miesięcy 30-dniowych, w których to zmiana właściciela będzie miała miejsce 16-go dnia miesiąca.
