Stanowisko ws. projektu rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie terminu powstania obowiązku podatkowego

2015-08-07

W nawiązaniu do konsultacji projektu rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie terminu powstania obowiązku podatkowego w odniesieniu do czynności wykonywanych przez komorników sadowych, w związku z interpretacją ogólną Ministra Finansów z 9.06.2015 r. (sygn. PT1.050.1.2015.LJU.19), pragniemy przedstawić poniższe uwagi.

Przede wszystkim, wydaje się, iż zaproponowany kształt przepisu § 2 projektu rozporządzenia budzi wątpliwości co do zakresu czynności, których dotyczy. Co do zasady, efektem czynności egzekucyjnych podejmowanych przez komornika sądowego są dostawy towarów należących do dłużnika, w przypadku których komornik sądowy pełni rolę płatnika podatku od towarów i usług. W tym zakresie przepis art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. c) ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług [ustawa o VAT] przewiduje szczególny moment powstania obowiązku podatkowego, oparty na momencie otrzymania zapłaty z tytułu zrealizowanych dostaw. Mimo iż przedmiotem egzekucji komorniczej mogą być również wartości niematerialne i prawne, brak jest w tym zakresie w ustawie o VAT szczególnych rozwiązań dotyczących obowiązku podatkowego.

Jednakże, z perspektywy faktu, iż efektem działań komornika sądowego mogą być wskazane powyżej dostawy towarów i świadczenie usług, w naszej ocenie należy doprecyzować proponowany przepis § 2 projektowanego rozporządzenia tak, by nie ulegało wątpliwościom, iż dotyczy on usług wykonywanych przez komornika sądowego we własnym imieniu i na własny rachunek w ramach czynności egzekucyjnych, nie zaś efektów tych działań (w postaci dostaw towarów bądź zbycia wartości niematerialnych i prawnych). Z tego względu proponujemy, by wprost określić, iż przepis ten dotyczy wyłącznie przedmiotowych usług. Dodatkowo, należy wskazać, iż posłużenie się w tym przypadku odniesieniem do usług będzie spójne z pozostałymi przepisami w zakresie podatku VAT, a w szczególności art. 5 i art. 8 ustawy o VAT.

Proponujemy w związku z tym by przepis § 2 projektowanego rozporządzenia miał następujące brzmienie:

„§ 2. W przypadku usług wykonywanych przez komornika sądowego w ramach czynności egzekucyjnych lub innych czynności, wykonywanych na podstawie odrębnych przepisów, obowiązek podatkowy z tytułu tych usług powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, w odniesieniu do otrzymanej kwoty."

Niezależnie od powyższego należy wskazać na inne kontrowersje związane z opodatkowaniem czynności wykonywanych przez komorników sądowych. Do podstawowych należy określenie podmiotu będącego nabywcą usług. Jest to o tyle trudne, że zgodnie z art. 40 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, komornik może żądać zaliczki od wierzyciela, co może wskazywać, iż to on jest biorcą przyszłych świadczeń wykonywanych przez komornika i zmierzających do zaspokojenia wierzytelności wierzyciela. Niemniej jednak, w efekcie skutecznych czynności egzekucyjnych, wynagrodzenie należne komornikowi sądowemu potrącane jest w całości z kwot uzyskanych z egzekucji. Wynagrodzenie komornika odbywa się więc kosztem majątku dłużnika. Z tej perspektywy istnieją poważne wątpliwości czy za odbiorcę usługi świadczonej przez komornika należy uznać wierzyciela, czy też może dłużnika. Ustalenie w tym zakresie ma kluczowe znaczenie dla przyjęcia prawidłowych zasad dokumentowania świadczeń przez komorników sądowych. Biorąc jednak pod uwagę, iż zagadnienie to trudno jest uregulować w drodze obowiązującego przepisu prawa, należy w naszej ocenie rozważyć wydanie interpretacji ogólnej w tym zakresie.

Konfederacja Lewiatan, Warszawa, 7 sierpnia 2015 r.