Uwagi do projektu z dnia 31 maja 2016 r. ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej

2016-06-16

W ocenie Konfederacji Lewiatan wprowadzenie generalnej zasady (bo nie dotyczy to wszystkich przypadków decyzji pierwszoinstancyjnych, ale zasadniczo wydanych w efekcie przeprowadzonej kontroli) rozpatrywania odwołania od decyzji przez organ, który ją wydał, prowadzi do znaczącego pogorszenia prawa podatnika do ponownej, niezależnej od pierwszej instancji, oceny sprawy.

Wśród głównych ryzyk identyfikujemy:

1)      ryzyko uzgadniania ostatecznego rozstrzygnięcia pomiędzy komórkami organu kolejno rozpatrującymi sprawy w pierwszej i drugiej instancji - odgórne naciski na pracowników komórek odwoławczych, prowadzące do szybkiego, ale nie wnikliwego, rozpatrzenia sprawy odwoławczej,
z wynikiem w postaci utrzymania w mocy zaskarżonej odwołaniem decyzji pierwszoinstancyjnej;

2)      komórki organu II instancji stracą niezależność w ocenie postępowań, co doprowadzić może  do patologicznych sytuacji, w których błędy komórek I instancji nie będą zauważane, przez co nie będą korygowane;

3)      cały ciężar oceny postępowania podatkowego zostanie przesunięty na sądy, których obłożenie spowoduje, że przedsiębiorcy będą czekać na rozstrzygnięcie sprawy jeszcze dłużej niż obecnie.

Wskazane zagrożenia powoduję, że aktualny projekt, wbrew pierwotnym zapowiedziom, pozostawiający dwuinstancyjność  postępowania, w praktyce stanowi o jednoinstancyjności, z wszelkimi mankamentami takiego rozwiązania.  

Ponadto reforma administracji skarbowej miała wykluczyć dualizm kontroli. Przedstawiona propozycja wprowadzająca Krajową Administrację Skarbową utrzymuje dualizm kontroli - kontrole podatkowe i celno-skarbowe, bez wskazania zakresu tych kontroli. Należy wyraźnie zaznaczyć, iż tryb obu kontroli wpływa w sposób istotny na uprawnienia procesowe podatnika i tym samym budzi daleko idące wątpliwości dlaczego jeden podatnik, w tym samym zakresie, będzie podlegać kontroli podatkowej, zaś inny kontroli celno-skarbowej. Bez wskazania warunków objęcia jednym, bądź drugim typem kontroli, może dojść do naruszenia zasady równości, przez to, jaki organ będzie przeprowadzał kontrolę. Zapowiadane wykluczenie dualizmu kontroli, powinno dotyczyć nie tylko wprowadzenia jednego typu kontroli, ale poprzez określenie w jakich sytuacjach podatnik podlega kontroli podatkowej, a w jakich (przypadki kwalifikowane związane z przestępczością podatkową) podlega kontroli celno-skarbowej (dotychczas kontrole prowadzone przez UKS).

Tego rodzaju rozwiązania zabrakło w przedstawionym projekcie, zaś zakres kontroli celno-skarbowej został dodatkowo znacząco rozszerzony w stosunku do obecnego zakresu kontroli przeprowadzanej przez Urzędy Kontroli Skarbowej.

Postulujemy zatem o uzupełnienie projektu o wskazanie, iż co do zasady, podatnik podlega kontroli podatkowej (w zakresie rozliczeń podatkowych - bez ceł) prowadzonej na podstawie ordynacji podatkowej oraz określenia warunków w jakich podatnik podlega kontroli celno-skarbowej ograniczającej jego uprawnia procesowe.

 

Dodatkowe uwagi i wątpliwości

1.       Art. 37 pkt 38 ustawy przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej, przewiduje odejście od zasady, zgodnie z którą dowodami w postępowaniu podatkowym nie mogą być dowody uzyskane z naruszeniem prawa. Odejście od tej zasady narusza standardy funkcjonowania organów państwowych demokratycznego państwa prawnego.

2.       Art. 55 ust. 1 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej, „Czynności kontrolne mogą być wykonywane w urzędzie celno - skarbowym, w siedzibie kontrolowanego, w miejscu prowadzenia lub przechowywania ksiąg podatkowych oraz w każdym innym miejscu związanym z prowadzoną przez kontrolowanego działalnością, w tym w lokalu mieszkalnym lub w miejscu, w którym mogą się znajdować urządzenia, towary lub dokumenty dotyczące tych urządzeń, towarów lub czynności podlegających kontroli. Czynności kontrolne mogą być również wykonywane w innych urzędach obsługujących organy KAS."

- brakuje wskazania kto będzie decydował gdzie są wykonywane czynności kontrolne?

- w jakich sytuacjach będą mogły być prowadzone w innym urzędzie?

3.       Art. 58 ust. 3 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej, „W przypadku podejrzenia, że nie są przestrzegane przepisy oraz okoliczności faktyczne uzasadniają niezwłoczne przeprowadzenie kontroli, jest ona wszczynana na podstawie legitymacji służbowej."

- brakuje wskazanie jakie przepisy mają nie być przestrzegane, aby wszczęcie kontroli nastąpiło bez upoważnienia ?

4.       Art. 59 ust. 1 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej - kontrola ma trwać max 3 miesiące, ale postępowanie, w które ta kontrola się przekształci może trwać ile się organowi podoba?   

5.       art. 76 ust. 1 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej, „Naczelnik urzędu celno-skarbowego może wystąpić do kontrahentów kontrolowanego o: 1) udostępnienie dokumentów związanych z dostawą towaru lub usługi, w zakresie objętym kontrolą celno-skarbową i kontrolowanego, w celu sprawdzenia ich prawidłowości i rzetelności;"

- oczywista pomyłka pisarska w zdaniu pierwszym - zamiast „możne" winno być „może"    

6.       art. 76 ust. 2 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej, „Za kontrahentów kontrolowanego uważa się także wszystkie podmioty prowadzące działalność gospodarczą w okresie objętym kontrolą celno-skarbową uczestniczące w dostawie tego samego towaru lub usługi będące zarówno dostawcami, jak i nabywcami biorącymi udział pośrednio lub bezpośrednio w dostawie towaru lub usługi."

- budzi wątpliwości rozszerzenie zakresu czynności sprawdzających na wszystkich podatników, którzy brali udział w dostawie tego towaru na dowolnym obszarze (nawet producentów surowców),

- nie identyfikujemy korzyści dla organów podatkowych, w jakim zakresie zmiana wpłynie na wyniki kontroli - przecież rozliczenie podatnika nie zależy od tego, co zrobili kontrahenci kontrahenta - generalnie to podatnik nawet nie wie, kto to jest, a często nie ma prawa (tajemnica handlowa lub skarbowa) o tym wiedzieć.

- regulacja może doprowadzić do sytuacji, kiedy podatnik sam wymusza kontrolę, w celu uzyskania protokołu, z którego dowie się, kto od kogo, jaką ilość, i po jakiej cenie nabywa towary. Jeżeli ustalenia zostaną dokonane w ramach kontroli danego podatnika, to w jego protokole znajdą się te ustalenia.

7.       art. 79 ust. 2 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej „Wynik kontroli zawiera: 1) oznaczenie organu; 2) wskazanie kontrolowanego; 3) datę wydania; 4) zakres kontroli celno-skarbowej; 5) informację o stwierdzonych nieprawidłowościach lub ich braku; 6) pouczenie o prawie złożenia korekty deklaracji; 7) podpis naczelnika urzędu celno-skarbowego lub osoby zastępującej naczelnika urzędu celno-skarbowego"

- czy protokół nie będzie zawierał opisu ustaleń faktycznych ? W ocenie Konfederacji Lewiatan wynik kontroli winien zawierać opis wszystkich ustaleń poczynionych przez kontrolujących, a nie jedynie wskazanie stwierdzonych nieprawidłowości w oderwaniu od całego stanu faktycznego.     

8.       art. 91 ust. 1 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej „W zakresie nieuregulowanym do kontroli celno-skarbowej przepisy art. 3e, art. 12, art. 139 § 4, art. 140 § 2, art. 141-143, art. 180-181a, art. 189, art. 193 § 1-5, art. 193a-197, art. 199, oraz rozdziałów 1, 2, 3a, 5, 6, 9, z wyłączeniem art. 171a, oraz rozdziałów 10, 22 i 23 działu IV, działu VI, z wyłączeniem art. 282b, oraz działów VII i VIII Ordynacji podatkowej stosuje się odpowiednio."

-  czy brak odwołania do art. 188 oznacza, że podatnik będzie mógł zgłaszać wnioski dowodowe dopiero w toku postępowania, nie będzie posiadać takiego uprawnienia w trakcie kontroli podatkowej ?

 

Konfederacja Lewiatan

KL/258/117/PP/2016