Uwagi do projektu ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami
2016-06-23
1. Art. 24 ust. 1 pkt 8 lit. g) projektu ustawy - definicja umowy renty
Konfederacja Lewiatan wskazuje, że zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 8 lit. g) projektu ustawy przez aktywa finansowe rozumie się m.in. umowę renty. W naszej opinii przytoczoną definicję należałoby doprecyzować poprzez wskazanie wyłączenia wynikającego z art. 29 ust. 2 pkt 1 lit. a). Dodatkowo zasadne wydaje się także doprecyzowanie, że są to renty z wyłączeniem umów, zgodnie z którymi zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do wypłacania świadczeń pieniężnych w danym okresie czasu, ustalonym w całości lub w części poprzez odniesienie się do oczekiwanej długości życia jednej lub większej liczby osób fizycznych.
2. Art. 24 ust. 1 pkt 9 projektu ustawy - definicja zakładu ubezpieczeń
W opinii Konfederacji Lewiatan, definicja zakładu ubezpieczeń zawarta w art. 24 ust. 1 pkt 9 projektu ustawy powinna zostać doprecyzowana poprzez wskazanie, że dotyczy ona zakładów ubezpieczeń oferujących pieniężne umowy ubezpieczenia. W innym przypadku do zakresu definicji włączone zostałyby np. zakłady ubezpieczeń majątkowych, które nie podlegają co do zasady tym przepisom.
3. Art. 24 ust. 1 pkt 14 projektu ustawy - definicja umowy ubezpieczenia
Zgodnie z projektowanym art. 24 ust. 1 pkt 14 przez umowę ubezpieczenia rozumie się m.in. umowę, zgodnie z którą zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do wypłacenia określonej kwoty w przypadku zaistnienia określonego zdarzenia obejmującego powstanie odpowiedzialności cywilnej. Konfederacja Lewiatan postuluje wykreślenie tego rodzaju umowy z definicji, ponieważ w przypadku jej pozostawienia - do zakresu umów objętych definicją należałoby również zaliczyć umowy zawierane przez zakłady ubezpieczeń majątkowych, które co do zasady nie podlegają tym przepisom.
4. Art. 24 ust. 1 pkt 18 lit a) projektu ustawy - definicja klienta istniejącego i nowego
Konfederacja Lewiatan wskazuje, iż datą graniczną rozróżniającą ww. dwa typy klientów nie będzie, jak jest to zawarte w regulacjach CRS (OECD / Dyrektywa), 31 grudnia 2015 / 1 stycznia 2016, tylko data wejścia w życie przepisów w Polsce - 31 sierpnia 2016 / 1 września 2016. W związku ze skorelowaniem tych definicji z datą wejścia w życie przepisów, projekt ustawy nie zawiera też jakichkolwiek regulacji dotyczących okresu przejściowego, analogicznych do przewidzianych w FATCA.
5. Art. 24 ust. 1 pkt 23 i 24 projektu ustawy - sposób kalkulacji limitów
Konfederacja Lewiatan wskazuje, że w projekcie ustawy limity służące weryfikacji konieczności badania dokumentacji papierowej klienta indywidualnego i pozwalające na wyłącznie istniejącego klienta instytucjonalnego z weryfikacji zostały ustalone w złotych polskich (zamiast limitu 1.000.000 USD określającego rachunki o wyższej wartości obowiązywać ma limit 3.800.000 zł, a zamiast limitu 250.000 USD - 1.000.000 zł). Jednocześnie jednak wprowadzono obowiązek aktualizacji ww. limitu w kolejnych latach, przy zastosowaniu średniego kursu USD względem PLN z okresu między 1 października roku poprzedniego a 1 października roku bieżącego. Limit ten ma być przeliczany przez Ministerstwo Finansów, które każdorazowo publikować ma nowe progi. Nakłada to na instytucje finansowe dodatkowe obowiązki w postaci konieczności monitorowania ww. aktualizacji limitów.
Ponadto należy zauważyć, że w projekcie ustawy nie została uregulowana kwestia waloryzacji limitu 1.000.000 zł.
6. Art. 24 ust. 1 pkt 26 w zw. z pkt 30 projektu ustawy - kwestia raportowania klientów z krajów, które nie przystąpiły do CRS
Konfederacja Lewiatan wskazuje, że o ile identyfikowani są wszyscy obcy nierezydenci, o tyle raportowaniu do Ministerstwa Finansów podlegają już wyłącznie rezydenci krajów, które przystąpiły do CRS (w projekcie ustawy nazywane „państwami uczestniczącymi"). W związku z tym instytucje finansowe będą zmuszone do utrzymywania słownika takich krajów, jego aktualizowania lub też ręcznej weryfikacji na etapie raportu, co do których klientów dane należy wysłać w sprawozdaniu. Dodatkowo instytucje finansowe będą obowiązane zbierać dane, które ostatecznie nie zostaną zaraportowane.
7. Art. 24 ust. 1 pkt 37 projektu ustawy - definicja podmiotu
Zdaniem Konfederacji Lewiatan definicja podmiotu zawarta w art. 24 ust. 1 pkt 37 projektu ustawy jest nieprecyzyjna. Wskazuje bowiem, że klientem - podmiotem (instytucjonalnym) są m.in. jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej. Naszym zdaniem, taki zapis może rodzić wątpliwości w zakresie klasyfikacji spółek cywilnych.
8. Art. 24 ust. 3 projektu ustawy - definicja instytucji prowadzącej rachunek
W opinii Konfederacji Lewiatan, w odniesieniu do podmiotów inwestujących, definicja instytucji prowadzącej rachunek jest nieprecyzyjna. Wskazano bowiem, że jest to „osoba posiadająca udział w kapitale lub w wierzytelności" podmiotu inwestycyjnego. Tymczasem, posiadacz jednostki uczestnictwa czy certyfikatu w funduszu jest oczywiście klientem, ale nie instytucją prowadzącą rachunek.
9. Art. 32 ust. 1 projektu ustawy - zakres danych raportowanych
Wskazujemy, że w projekcie ustawy brakuje określenia zakresu danych raportowanych klienta instytucjonalnego, będącego osobą raportowaną - określono takie dane wyłącznie dla klienta indywidualnego i instytucjonalnego będącego pasywnym NFE.
10. Art. 32 ust. 1 pkt 1 lit a) projektu ustawy - dane osoby fizycznej
W opinii Konfederacji Lewiatan raportowanie o miejscu urodzenia osoby fizycznej nie znajduje uzasadnienia. Takie informacje wydają się być zbędne, bowiem nie wnoszą żadnej dodatkowej wiedzy w zakresie rezydencji podatkowej klienta. W związku z tym postulujemy wykreślenie „miejsca urodzenia" z zakresu raportowania.
Propozycja brzmienia:
Art. 32. 1. 1) lit. a) osób fizycznych - imię i nazwisko, adres, państwo rezydencji, TIN oraz datę urodzenia każdej osoby raportowanej, będącej posiadaczem rachunku, (...)
Zdaniem Konfederacji Lewiatan projektowany art. 44 jest niezrozumiały.
a) Wskazać należy, iż pkt 1 ww. przepisu dotyczy sald klientów istniejących na dzień 31.08.2016 r.
W związku z tym, w świetle ww. przepisu, powstaje wątpliwości, jaki kurs należy zastosować, w przypadku gdy salda te będą ustalane 30.10.2016 r. lub 1.01.2017 r. Zgodnie z treścią przepisu należałoby przyjąć 31.12.2016 r. / 31.12.2017 r., jednakże w październiku 2016 r. nie będzie znany kurs z grudnia 2016 r., a w styczniu 2017 r. - kurs z grudnia 2017 r. Wydaje się, że projektodawcy chodziło o dzień, z którego saldo jest brane czyli 31.08.2016 r., ale jeśli salda będą ustalane 30.10.2016 r. to kurs z grudnia 2016 r. nie będzie oczywiście znany. Przy literalnej interpretacji przepisu, salda z 31.08.2016 r. będą mogły być ustalane dopiero w 2017 roku - wówczas możliwy jest do zastosowania kurs z końca grudnia 2016 r. Mając na względzie powyższe postulujemy zmianę tego przepisu.
Propozycja brzmienia:
Art. 44. 1) ostatni dzień roboczy roku kalendarzowego poprzedzającego rok, w którym saldo lub wartość rachunku raportowanego lub inna kwota jest ustalana - jeżeli przepisy niniejszego działu określają kwoty progowe na inny niż ostatni dzień roku kalendarzowego, (...)
b) Odnosząc się do pkt 2 ww. art. wskazać należy, że zgodnie z zaproponowanym brzmieniem, nie będą brane pod uwagę salda z ostatniego dnia roku, ale z dnia poprzedzającego ostatni dzień roku. Dodatkowo wskazać należy, że występujące w tym zakresie różnice odnoszące się do wymogów wynikających z CRS i z FATCA będą skutkowały koniecznością stosowania przez instytucje finansowe innych mechanizmów/narzędzi niż w FATCA, czego efektem będzie zwiększenie kosztów, problemy z brakiem optymalnych procesów, jak również ryzyko ewentualnych pomyłek.
12. Art. 46 ust. 3 projektu ustawy - sposób dokumentowania statusu klienta
W opinii Konfederacji Lewiatan art. 46 ust. 3 projektu ustawy jest błędnie sformułowany. Prawdopodobnie, w zamyśle projektodawcy, miał odnosić się do sposobu dokumentowania statusu klienta - NFE (pasywny vs. aktywny), a nie do identyfikacji rachunku jako "rachunku istniejącego", ponieważ zawarte jest w nim odwołanie do dowodów w postaci klasyfikacji działalności gospodarczej. W związku z tym, naszym zdaniem należałoby odpowiednio przeformułować ww. przepis.
Ponadto, jeżeli intencją ustawodawcy było to, aby instytucje finansowe mogły na podstawie kodów działalności gospodarczej kwalifikować klienta jako NFE aktywnego lub pasywnego, to Konfederacja Lewiatan postuluje przygotowanie przez Ministra Finansów mapowania kodów działalności gospodarczej na działalność pasywną i aktywną oraz wypracowania, o ile to możliwe, odpowiedniego podejścia w przypadkach posiadania przez klienta kodów działalności zarówno pasywnej i aktywnej (dotyczy zasady derogacyjnej przy wyborze).
13. Art. 56 projektu ustawy - zmiana terminów zakończenia identyfikacji klientów istniejących
W związku z uwagą zgłoszoną do art. 24 ust. 1 pkt 18 lit a) projektu ustawy wskazujemy, że wydłużeniu ulegają również terminy identyfikacji klientów istniejących - 31 sierpnia 2018 r., a w przypadku rachunków indywidualnych o wysokiej wartości - 31 sierpnia 2017 r.
14. Art. 92 pkt 3 i 4 - zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych
Konfederacja Lewiatan wskazuje, że proponowane zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych skutkują zdublowaniem raportowania tych samych informacji w procesach CRS oraz IFT-1R. W związku z tym postulujemy wyłączenie z raportowania IFT-1R przychodów, które są przesyłane przez instytucje finansowe w ramach CRS jako rozwiązanie analogiczne do funkcjonującego obecnie (art. 42 ust. 7), które zapobiega obecnie podwójnemu raportowaniu tych samych danych w formularzach IFT-1R oraz IFT-3R.
Analogicznie zwracamy uwagę na bezużyteczność informacji IFT-2R dla klientów (podatników) otrzymujących przychody nie podlegające polskiemu podatkowi u źródła, zwłaszcza tych, którzy mają rachunki w walucie obcej. Przychody odsetkowe w walucie obcej przeliczane są bowiem po średnim kursie NBP i prezentowane tylko w PLN, co nie niesie za sobą żadnej wartości dla nierezydenta prowadzącego księgi w walucie swojego państwa rezydencji. Wymóg wysyłania takich informacji do klientów zgodnie z art. 26 ust. 3d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie znajduje jakiegokolwiek uzasadnienia, zważywszy na fakt, że przychody odsetkowe klienci mają odzwierciedlone w wyciągach bankowych i to na danych z tego źródła uzgadniają swoje księgowania, nie zaś na IFT-2R, które otrzymują zwykle na przełomie marca i kwietnia następnego roku. W praktyce IFT-2R wywołuje często niezrozumienie klientów instytucji finansowych co do celu tego dokumentu. Podobnym wymogiem wydaje się być, przewidziany w art. 26 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, obowiązek powtórnego wysyłania IFT-2R po zakończeniu roku, nawet jeśli w trakcie roku płatnik przekazywał już taką informację klientowi w trybie art. 26 ust. 3b tej ustawy (czyli w trakcie roku). Trudno zrozumieć w jakim celu po raz drugi muszą być przesyłane te same dane.
Wskazane wyżej przepisy są ewenementem na skalę światową i naszym zdaniem projekt ustawy powinien nie tylko polegać na nałożeniu nowych obowiązków, ale kompleksowo "uporządkować" również istniejące przepisy w kierunku maksymalnego ich odbiurokratyzowania i zracjonalizowania.
15. Art. 95 pkt 3 projektu ustawy - zmiany w ustawie Kodeks karny skarbowy
Konfederacja Lewiatan postuluje wykreślenie zapisów dotyczących wprowadzenia zmian, polegających na dodaniu do Kodeksu karnego skarbowego art. 80c i art. 80d, ustanawiających kary, które mogą zostać nałożone na instytucje finansowe.
16. Art. 106 projektu ustawy - termin wejścia w życie ustawy
Konfederacja Lewiatan wskazuje, że - przy założeniu że projekt jest na etapie prac legislacyjnych, proponowany termin wejścia w życie ustawy wydaje się być zbyt krótki i powodować dla instytucji finansowych ogromne trudności w zakresie dostosowania się do nowych wymogów. W związku z tym postulujemy jego przedłużenie.
Propozycja brzmienia:
Art. 106. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2017 r.
17. Dodatkowe uwagi - uregulowania odbiegające od FATCA
Mając na względzie fakt, że zasadniczym założeniem było zapewnienie, aby rozszerzony zakres automatycznej wymiany informacji w Unii Europejskiej był zgodny ze zmianami na szczeblu międzynarodowym (co zostało zresztą podkreślone w projekcie uzasadnienia na str. 4), poza poruszonymi w niniejszym stanowisku kwestiami, poniżej wskazujemy na występujące mimo to istotne różnice pomiędzy projektowaną regulacją a uregulowaniami wynikającymi z FATCA:
a) obowiązek ewidencjonowania czynności weryfikacji i identyfikacji - projekt ustawy wprowadza obowiązek przechowywania przez okres 5 lat (od końca danego roku) informacji o określonych czynnościach weryfikacji i identyfikacji obejmujących numer rachunku, dane posiadacza, datę, rodzaj i opis przeprowadzanej czynności;
b) masa spadkowa po osobie zmarłej - w FATCA zasadniczo rachunki osób zmarłych nie są raportowane, w przypadku projektu ustawy CRS wprowadzono natomiast szczególny wymóg, że aby instytucja finansowa nie raportowała takiego rachunku musi posiadać kopię testamentu lub akt zgonu klienta;
c) rachunki nieudokumentowane - projekt ustawy wprowadza szczególną procedurę zgłaszania do Ministra Finansów informacji względem rachunków, co do których instytucja finansowa nie posiada jakiegokolwiek adresu klienta lub nie zidentyfikowała jakichkolwiek przesłanek CRS wskazujących na kraj rezydencji;
d) sankcje za naruszenie regulacji CRS - projekt ustawy wprowadza kary pieniężne, które mogą zostać nałożone przez Ministra Finansów na instytucje finansowe z tytułu różnych form niezgodności z CSR (brak procedur identyfikacyjnych, brak raportowania, nieprawidłowe procedury lub raportowanie, brak ewidencjowania dokonanych czynności).
Konfederacja Lewiatan, 22 czerwca 2016 r.
KL/268/124/1107/ADP
