Problematyczna usługa tax free

2017-02-14

Uwagi Konfederacji Lewiatan do rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie określenia wzorów znaku informującego podróżnych o możliwości zakupu w punktach sprzedaży towarów, od których przysługuje zwrot podatku od towarów i usług oraz stempla potwierdzającego wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej, a także określenia niezbędnych danych, które powinien zawierać dokument będący podstawą do dokonania zwrotu podatku podróżnym

Przyczyną zmiany rozporządzenia są względy formalne i w tym zakresie nie zgłaszamy uwag. Natomiast chcielibyśmy zwrócić uwagę na kilka innych kwestii związanych z wydawanym rozporządzeniem. Termin na wprowadzenie w życie zmian w formularzach tax free to 1 czerwca 2017 r. czyli 3 miesiące od ogłoszenia zmiany przepisów. Jest to bardzo krótki termin dla firm pośredniczących w zwrocie podatku, gdyż konieczne jest przygotowanie, wydrukowanie i dystrybucja nowych formularzy do wszystkich sklepów, a także zmiana systemu informatycznego oraz instrukcji ze wzorami dokumentów. Formularze znajdujące się w sklepach zużywane są przez kilka miesięcy, ich wymiana oraz zmiana procedur wymaga więcej czasu. Użycie formularza czy druku niezgodnego z rozporządzeniem, będzie skutkowało odmową wypłaty podatku podróżnemu, który co do zasady nie zna szczegółowych przepisów obowiązujących w Polsce i dokonując zakupu oczekuje otrzymania zwrotu po spełnieniu przez siebie wymogów.

Termin na dostosowanie stempla potwierdzającego wywóz do nowego brzmienia rozporządzenia jest o 7 miesięcy dłuższy. Oznacza to, że do końca 2017 r. będą w obiegu dokumenty z dotychczasowymi stemplami. W związku z powyższym proponujemy ujednolicić termin wprowadzenia zmian dla wzoru dokumentu tax free i dla wzoru stempli celnych do 31 grudnia 2017r.

Zwracamy także uwagę, że obecne przepisy rozporządzenia budzą istotne wątpliwości interpretacyjne, utrudniające stosowanie rozporządzenia w praktyce, np. stempel potwierdzający wywóz towarów określony w rozporządzeniu zawiera dokładne wymiary czcionek, a w praktyce zdarza się, że oryginalny stempel ma inne wymiary czcionek (przykłady w załączniku do stanowiska).

W praktyce problemem są także potwierdzenia celne, które trudno jest uznać za zgodne z wymogami prawa (nieczytelne, zamazane, słabo odbite, częściowo widoczne), pojawiają się również różnego rodzaju błędy, np. w datach. Każdą taką wątpliwość można wyjaśnić sprawdzając transakcję w bazie celnej potwierdzeń wywozu tax free. Jednak pozytywna weryfikacja potwierdzenia wywozu nie jest wystarczająca dla sprzedawcy do zastosowania stawki 0%, gdyż nie spełnia literalnego brzmienia wymogów rozporządzenia. Powoduje to rozbieżności interpretacyjne i różne traktowanie podatników przez służby skarbowe - od restrykcyjnego odrzucania wszelkich dokumentów, na których potwierdzenie celne nie jest wyraźnie widoczne i zgodne z rozporządzeniem, do uznawania dokumentów z bardzo słabo widocznymi stemplami (lub bez, jeśli jest pieczęć Cło PL), jeśli podatnik ma potwierdzenie wywozu z rejestru celnego lub bezpośrednio z oddziału celnego jako odpowiedź na pisemne zapytanie.

Wszystkie  wywozy tax free z polskiego obszaru celnego są od kilku lat rejestrowane przez służby celne w jednej bazie, do której sprzedawcy i firmy pośredniczące mogą mieć dostęp po spełnieniu wymogów rejestracyjnych. Numer, pod którym wywóz został zarejestrowany, jest zazwyczaj wpisywany przez funkcjonariuszy celnych ręcznie na dokumentach tax free jako dodatkowa informacja.  

Taka sytuacja w żaden sposób nie przeszkadza osobom czy podmiotom zamierzającym dokonywać nadużyć, natomiast bardzo utrudnia świadczenie usługi tax free podatnikom przestrzegającym prawa, oczekującym realnych do spełnienia i jednoznacznych interpretacyjnie wymogów.

Rozwiązaniem mogłoby być dodanie punktu o możliwości korzystania z potwierdzeń wywozów rejestrowanych przez służby celne w systemie „Zwrot VAT Dla Podróżnych" i uznawania ich jako wystarczające potwierdzenie wywozu w przypadku wątpliwości co do stempli celnych.

Oprócz stempla VAT ZWROT wymagana jest pieczęć Cło PL, która jest jednocześnie identyfikatorem funkcjonariusza dokonującego potwierdzenia. Tylko polskie przepisy wymagają potwierdzenia wywozu dwoma stemplami celnymi, co jest uciążliwe dla służb celnych, podróżnych i sprzedawców. Najlepszym rozwiązaniem byłoby pozostawienie pieczęci Cło PL (jest wykorzystywana nie tylko do tax free, więc nie wymaga dodatkowych zmian czy inwestycji) oraz obowiązku wpisywania pozycji z rejestru celnego potwierdzeń wywozu.

Kolejnym, budzącym problemy interpretacyjne, problemem jest wynikający z rozporządzenia wymóg  podpisania przez sprzedawcę dokumentu tax free „czytelnym podpisem". Generalnie dokumenty sprzedażowe nie wymagają podpisu, tak jak nie wymaga podpisu wydawany przez sprzedawcę paragon z kasy fiskalnej. Dokumenty tax free, w dobie komputeryzacji, są w większości drukowane z systemów. Obecnie określenie „czytelny podpis" powoduje unieważnianie wielu transakcji i niezadowolenie podróżnych tracących prawo do otrzymania podatku z powodu np. podpisania się tylko nazwiskiem lub pierwsza literą imienia i nazwiskiem lub wydrukowania imienia i nazwiska i podpisania się „parafką" lub  podpisania się nie dość wyraźnie. Personel sprzedawców jest generalnie przyzwyczajony do korzystania z informatycznych rozwiązań, w których odręczny podpis nie ma zastosowania.

Wydrukowanie imienia i nazwiska osoby wystawiającej dokument byłoby wystarczające.

Dużym utrudnieniem w świadczeniu usługi tax free jest również konieczność dodawania do każdej pozycji specyfikacji towarów, szczegółowych informacji dotyczących wyliczenia podatku. Do dokumentu jest dołączany paragon z kasy fiskalnej. Wystarczyłoby podanie w poszczególnych pozycjach informacji z paragonu, np.  ilości, wartości brutto, stawki VAT oraz w podsumowaniu kwoty podatku z rozbiciem na stawki. Albo podanie jedynie kwoty brutto i podatku VAT ze stawkami oraz numeru dołączonego paragonu.  Zbyt duża ilość wymaganych informacji uniemożliwia drukowanie dokumentów tax free na drukarkach termalnych. Konieczne jest posiadanie przez punkt sprzedaży komputera i dużej drukarki, dokumenty są często wielostronicowe, dołącza się do nich bardzo długie paragony (tylko jeden paragon może być dołączony do dokumentu tax free, co przy kwocie minimalnej 300 zł wymaga tworzenia obszernych dokumentów).  

W naszej ocenie zmiana opiniowanego rozporządzenia jest dobrą okazją do dokładniejszego przyjrzenia się jego przepisom oraz części przepisów ustawy o VAT dotyczącej tax free i dokonanie kilku poprawek legislacyjnych. W szczególności dobrze byłoby zwrócić uwagę na kwestię tax free w kontekście planowanych zmian Paperless Cashless. Obecne wymogi dotyczące transakcji tax free są w całości oparte na Paper i Cash (zgodnie z ustawą o VAT wypłaty podatku tax free możliwe są tylko w polskich złotych). Po wejściu w życie przepisów o e-paragonach i e-dokumentach świadczenie usługi tax free będzie niewykonalne lub będzie wymagało utrzymywania równoległych systemów. Jak dołączyć do papierowego dokumentu elektroniczny paragon? Jak przystawić pieczęć i stempel celny na e-dokumencie? Oczywiście całkowite wyeliminowanie wersji papierowej dokumentów, odręcznego ich wystawiania czy potwierdzania będzie wymagało dłuższego czasu. Natomiast dobrym krokiem w kierunku poprawy stanu prawnego byłoby usunięcie z obecnych przepisów elementów blokujących korzystanie z systemów informatycznych. Temat dotyczy obecnie ponad 5 milionów transakcji tax free wystawianych rocznie w Polsce. W kilku krajach UE z powodzeniem funkcjonują w pełni online-owe systemy tax free, co stwarza większe bezpieczeństwo transakcji, większe możliwości szybszej weryfikacji i zapobiega nadużyciom.

Konfederacja Lewiatan, Warszawa 10.02.2017 r.
KL/80/35/285_1/PP/2017