Warunki prowadzenia działalności innowacyjnej - proponujemy poprawki
2016-10-18
Poprawka I do ustawy o zmianie niektórych ustaw określających warunki prowadzenia działalności innowacyjnej (druk 294).
W ustawie o zmianie niektórych ustaw określających warunki prowadzenia działalności innowacyjnej wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 1 w pkt. 3 dodać lit. a) w brzmieniu:
„ust. 2 pkt 3) otrzymuje brzmienie:
ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, a także nabycie wykonywanych przez jednostkę naukową w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. z 2014 r. poz. 1620 oraz z 2015 r. poz. 249 i 1268) wyników badań naukowych na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej;"
2) w art. 2 w pkt. 2 dodać lit. a) w brzmieniu:
„ust. 2 pkt 3) otrzymuje brzmienie:
3) ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, a także nabycie wykonywanych przez jednostkę naukową w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. z 2014 r. poz. 1620 oraz z 2015 r. poz. 249 i 1268) wyników badań naukowych na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej;"
Uzasadnienie
Poprawka ma na celu zwiększenie przejrzystości przepisu i wyeliminowanie wątpliwości interpretacyjnych.
Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami nie jest jednoznaczne czy zakup ekspertyz, opinii, usług doradczych i usług równorzędnych jest możliwy także od podmiotów innych niż jednostki naukowe. Powyższa zmiana przyczyni się do rozwiązania wątpliwości czy koszty ww. usług świadczonych przez podmioty inne niż jednostki naukowe mogą stanowić koszty kwalifikowane ulgi. W wielu przypadkach związanych ze specyfiką prowadzonych prac B+R tylko ekspertyzy czy opinie zakupione od podmiotów innych niż jednostki naukowe, mogą umożliwić osiągnięcie celów prowadzonego przez przedsiębiorcę projektu B+R, niekiedy jednostki naukowe nie są w stanie dostarczyć potrzebnych wyników. Zmiana ta zwiększy także konkurencyjność i umożliwi wybór partnera, który dostarczy najlepszy efekt za najlepszą cenę.
Niewątpliwie idea pobudzenia współpracy między biznesem i nauką może istotnie przyczynić się do wzrostu poziomu innowacyjności, jeżeli jednak zamierzonym efektem ma być faktyczna wartość dodana w postaci zrealizowanego projektu badawczo-rozwojowego, to ograniczanie współpracy między przedsiębiorstwami jest z nim sprzeczne. Kompetencje jednostek naukowych są ograniczone, a niejednokrotnie faktyczna pomoc w pracach może zostać pozyskana jedynie od innych przedsiębiorstw. W niektórych przypadkach może się zdarzyć, iż zakres usług potrzebny przedsiębiorcy do wypełnienia celu projektu B+R, np. wyeliminowania niepewności naukowej lub technologicznej, jest niemożliwy do nabycia od jednostki naukowej, gdyż w takim zakresie badania przez żadną z jednostek naukowych nie były prowadzone. Jest to szczególnie widoczne w najbardziej dynamicznych branżach jak na przykład gry komputerowe, gdzie jednostki naukowe często nie nadążają za rynkiem przez co przedsiębiorstwa chcąc otrzymać konkretny wynik korzystają z usług innych przedsiębiorstw.
***
Poprawka II do ustawy o zmianie niektórych ustaw określających warunki prowadzenia działalności innowacyjnej (druk 294)
W ustawie o zmianie niektórych ustaw określających warunki prowadzenia działalności innowacyjnej wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 1 w pkt. 3 dodać lit. a) w brzmieniu:
„ust. 2 pkt 1) otrzymuje brzmienie:
należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1, oraz składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w części finansowanej przez płatnika składek, jeżeli te należności i składki dotyczą pracowników realizujących działalność badawczo-rozwojową;
2) w art. 2 w pkt. 2 dodać lit. a) w brzmieniu:
„ust. 2 pkt 1) otrzymuje brzmienie:
1) należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1, oraz składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w części finansowanej przez płatnika składek, jeżeli te należności i składki dotyczą pracowników realizujących działalność badawczo-rozwojową;
Uzasadnienie
Dzisiaj obowiązujący przepis stanowi, iż odliczenie z tytułu ulgi B+R odnosi się wyłączenie do „pracowników zatrudnionych w celu realizacji działalności badawczo-rozwojowej". Określenie „zatrudnionych w celu realizacji działalności B+R" jest niejasne i budzi wiele wątpliwości interpretacyjnych. Po pierwsze nie wiadomo o jakich pracownikach mowa. Czy mowa o pracownikach zatrudnionych jedynie do wykonywania czynności w laboratoriach, centrach badawczo-rozwojowych, działach badawczo-rozwojowych? Brzmienie przepisu ogranicza odliczenie ulgi B+R w stosunku do osób rzeczywiście realizujących działania badawczo-rozwojowe.
W praktyce prototyp nowego produktu powstaje nie tylko w dziale B+R, ale do jego stworzenia wymagana jest współpraca poszczególnych działów w przedsiębiorstwie. Wynagrodzenia pracowników, którzy wykonują regularną działalność przedsiębiorcy, a dla celów projektu B+R zostają oddelegowani do wykonywania prac B+R powinny być możliwe do odliczenia w ramach ulgi podatkowej. Należy podkreślić, iż w gruncie rzeczy w dużych przedsiębiorstwach znajdują się wyodrębnione działy B+R, natomiast mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa nie posiadają wyodrębnionych działów B+R, a wykonują działalność badawczo-rozwojową i za takie działania najczęściej odpowiedzialny jest jeden pracownik z działu produkcji, który z pewnością nie został zatrudniony w celu realizacji działalności badawczo-rozwojowej, a działalność tą realizuje. Dzisiejsze brzmienie przepisu znacznie ogranicza odliczenie ulgi B+R w odniesieniu do pracowników rzeczywiście realizujących prace badawczo-rozwojowe, których czynności badawczo-rozwojowe wykonywane są poza wyodrębnionym działem B+R.
Jeżeli ograniczymy ulgę B+R tylko do dedykowanych działów B+R to mocno ograniczamy możliwości skorzystania z niech przez przedsiębiorstwa w Polsce rzeczywiście prowadzące prace badawczo-rozwojowe. Obecny zapis uniemożliwia skorzystanie z ulgi przez przedsiębiorstwa realizujące prace badawczo-rozwojowe, a nie posiadające dedykowanych działów B+R. Praktyczne konsekwencję takich zapisów mogą być takie, iż przedsiębiorstwa nie będą zgłaszać kosztów osobowych do ulgi B+R z tego względu, że korzyści idące z ulgi B+R mogą okazać się za małe.
Z wyżej wymienionych względów proponuje się zmianę w ustawie z „pracowników zatrudnionych w celu realizacji działalności badawczo-rozwojowej" na „pracowników realizujących działalność badawczo-rozwojową".
***
Poprawka III do ustawy o zmianie niektórych ustaw określających warunki prowadzenia działalności innowacyjnej (druk 294)
W ustawie o zmianie niektórych ustaw określających warunki prowadzenia działalności innowacyjnej wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 1 pkt 3 lit. a) otrzymuje brzmienie:
„a) w ust. 2 w pkt 4 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 5 i 6 w brzmieniu:
„5) koszty uzyskania i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, poniesione przez podatnika będącego mikroprzedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, na:
a) przygotowanie dokumentacji zgłoszeniowej i dokonanie zgłoszenia do Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej lub odpowiedniego zagranicznego organu, łącznie z kosztami wymaganych tłumaczeń na język obcy,
b) prowadzenie postępowania przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej lub odpowiedni zagraniczny organ, poniesione od momentu zgłoszenia do tych organów, w szczególności opłaty urzędowe i koszty zastępstwa prawnego i procesowego,
c) odparcie zarzutów niespełnienia warunków wymaganych do uzyskania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy lub prawa z rejestracji wzoru przemysłowego zarówno w postępowaniu zgłoszeniowym, jak i po jego zakończeniu, w szczególności koszty zastępstwa prawnego i procesowego, zarówno w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej, jak i w odpowiednim zagranicznym organie,
d) opłaty okresowe, opłaty za odnowienie, tłumaczenia oraz dokonywanie innych czynności koniecznych dla nadania lub utrzymania ważności patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy oraz prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, w szczególności koszty walidacji patentu europejskiego.",
6) nabycie narzędzi bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową, jak również sprzętu laboratoryjnego niespełniających wymogu środka trwałego."
2) w art. 2 pkt 2 lit. a) otrzymuje brzmienie:
„a) w ust. 2 w pkt 4 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 5 i 6 w brzmieniu:
„5) koszty uzyskania i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, poniesione przez podatnika będącego mikroprzedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, na:
a) przygotowanie dokumentacji zgłoszeniowej i dokonanie zgłoszenia do Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej lub odpowiedniego zagranicznego organu, łącznie z kosztami wymaganych tłumaczeń na język obcy,
b) prowadzenie postępowania przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej lub odpowiedni zagraniczny organ, poniesione od momentu zgłoszenia do tych organów, w szczególności opłaty urzędowe i koszty zastępstwa prawnego i procesowego,
c) odparcie zarzutów niespełnienia warunków wymaganych do uzyskania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy lub prawa z rejestracji wzoru przemysłowego zarówno w postępowaniu zgłoszeniowym, jak i po jego zakończeniu, w szczególności koszty zastępstwa prawnego i procesowego, zarówno w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej, jak i w odpowiednim zagranicznym organie,
d) opłaty okresowe, opłaty za odnowienie, tłumaczenia oraz dokonywanie innych czynności koniecznych dla nadania lub utrzymania ważności patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy oraz prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, w szczególności koszty walidacji patentu europejskiego.",
6) nabycie narzędzi bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo rozwojową, jak również sprzętu laboratoryjnego niespełniających wymogu środka trwałego."
Uzasadnienie
W dzisiejszym katalogu kosztów kwalifikowanych brakuje narzędzi bezpośrednio związanych z działalnością badawczo-rozwojową oraz sprzętu laboratoryjnego niespełniającego wymogu środka trwałego jak np. pipety, igły, szkło optyczne, termosy, statywy.
W art. 26e ust. 2 pkt 2 do ulgi B+R jako koszty kwalifikowane zaliczamy nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z działalnością badawczo-rozwojową. Zgodnie ze słownikiem języka polskiego PWN, materiał „to, z czego się wytwarza lub z czego się składają albo powstają jakieś rzeczy lub obiekty" Z kolei surowiec to „materiał naturalny pochodzenia zwierzęcego, roślinnego lub mineralnego, służący do wytwarzania jakichś produktów lub energii.
Zasadniczo prototyp nowego produktu składający się z surowców w większości przypadków np. w przetwórstwie tworzyw sztucznych nie może powstać bez odpowiednich narzędzi jak np. formy do odlewania. W takich przypadkach surowiec stanowi niewielki koszt wyprodukowania prototypu w stosunku do zakupu matrycy. Podobnie w działalności geologicznej nie da się przeprowadzić odpowiednich prac badawczo-rozwojowych bez odpowiednich narzędzi.
Obecne brzmienie przepisu nie przesądza również, iż sprzęt laboratoryjny niespełniający wymogu środka trwałego mieści się w katalogu materiałów i surowców. Szkoda byłoby, aby na etapie interpretacji przepisów przez organy podatkowe sprzęt laboratoryjny niespełniający wymogu środka trwałego (jak: pipety, igły, szkło optyczne, termosy, statywy), który często stanowi podstawę prowadzenia działalności badawczo-rozwojowej nie podlegał uldze.
***
Poprawka IV do ustawy o zmianie niektórych ustaw określających warunki prowadzenia działalności innowacyjnej
W ustawie o zmianie niektórych ustaw określających warunki prowadzenia działalności innowacyjnej wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 1 w pkt. 3) dodać lit. c) w brzmieniu:
„ust. 6 otrzymuje brzmienie:
Podatnikowi, który w roku podatkowym prowadził działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia, prawo do odliczenia przysługuje jedynie w odniesieniu do kosztów kwalifikowanych, które nie zostały wykazane jako koszty prowadzenia działalności objętej tym zezwoleniem."
2) w art. 2 w pkt. 2) dodać lit. c) w brzmieniu:
„ust. 6 otrzymuje brzmienie:
Podatnikowi, który w roku podatkowym prowadził działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia, prawo do odliczenia przysługuje jedynie w odniesieniu do kosztów kwalifikowanych, które nie zostały wykazane jako koszty prowadzenia działalności objętej tym zezwoleniem.
Uzasadnienie
Obecna ulga B+R przewiduje, że z ulgi nie mogą skorzystać podmioty, które w danym roku podatkowym prowadziły działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia. Powyższe wyłączenie podmiotowe nie jest sprawiedliwe, ponieważ spółka prowadząc działalność badawczo-rozwojową nie wchodzącą w zakres zezwolenia na prowadzenie działalności w SSE, nie może skorzystać z ulgi B+R. Istnieje możliwość sztucznego obejścia tego zakazu poprzez utworzenie dwóch spółek - jednej, wyłącznie przeznaczonej do realizacji działalności w SSE, oraz drugiej do prowadzenia działalności poza SSE, tworząc sobie możliwość skorzystania z ulgi B+R - nie jest to jednak tożsame z zasadami „sprawnego państwa" czy „usuwania barier przedsiębiorczości".
Warto wprowadzić zapis, iż niemożność korzystania z ulgi na badania i rozwój dotyczy tej części działalności przedsiębiorstwa, która jest prowadzona na podstawie zezwolenia. Czyli zamienienie obecnego podmiotowego wyłączenia na wyłączenie przedmiotowe. Spółka, która prowadzi jeden zakład produkcyjny w SSE, a inne poza SSE (w tym np. centrum B+R) powinna móc skorzystać z ulgi, z uwagi na fakt, iż działalność podmiotu poza SSE jest opodatkowana na zasadach ogólnych - przepisy SSE zwalniają przedmiotowo w zakresie działalności prowadzonej w SSE na podstawie uzyskanego zezwolenia.
***
Poprawka V do ustawy o zmianie niektórych ustaw określających warunki prowadzenia działalności innowacyjnej (druk 294)
W ustawie o zmianie niektórych ustaw określających warunki prowadzenia działalności innowacyjnej wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 1 pkt 3 lit. b (w zakresie w art. 26e ust. 7) otrzymuje brzmienie:
„7. Kwota kosztów kwalifikowanych nie może przekroczyć w przypadku gdy podatnik jest mikroprzedsiębiorcą, małym, średnim lub dużym przedsiębiorcą, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej - 50% kosztów, o których mowa w ust. 2 i 3;"
2) art. 2 pkt 2 lit. b (w zakresie art. 18d ust. 7) otrzymuje brzmienie:
„7. Kwota kosztów kwalifikowanych nie może przekroczyć w przypadku gdy podatnik jest mikroprzędsiębiorcą, małym, średnim lub dużym przedsiębiorcą, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej - 50% kosztów, o których mowa w ust. 2 i 3;"
Uzasadnienie
Mając na uwadze promocję inicjatyw i modeli gospodarczych mających na celu podnoszenie konkurencyjności polskiej gospodarki nakierowane na działania proinnowacyjne i proeksportowe, zmierzające do redukcji ujemnego bilansu handlowego Polski wielokrotnie podnoszonego przez Wicepremiera, Ministra Rozwoju Mateusza Morawieckiego jak również zawarte w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju i innych działaniach i politykach rządu, konieczne jest umożliwienie dużym przedsiębiorcom w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej możliwości odliczenia kwoty kosztów kwalifikowanych na poziomie innych przedsiębiorstw. Jest to o tyle ważne, że budowanie modeli biznesowych zmierzających do konkurowania na zewnętrznych rynkach musi sprzyjać polityka prorozwojowa rządu szczególnie mając na uwadze fakt, że nawet duże krajowe przedsiębiorstwa w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie są dużymi w porównaniu do zewnętrznej konkurencji. Umożliwienie odliczenia 50 % kosztów kwalifikowanych będzie jednym z wielu małych kroków zmierzających do umożliwienia wdrażania modeli proeksportowych.
Konfederacja Lewiatan
KL/427/212/PP/2016
