Stanowisko Konfederacji Lewiatan do zaproponowanego kształtu ulgi podatkowej na badania i rozwój

2015-09-28

Polska gospodarka nie jest innowacyjna, a wydatki naszych firm na działalność badawczo - rozwojową są jedne z najniższych w Europie, obok Bułgarii i Rumunii. W chwili obecnej w Polsce nie istnieje żadne otoczenie fiskalne zachęcające przedsiębiorców do działalności badawczo-rozwojowej. Bardzo ważne jest zatem wprowadzenie zachęt, które rzeczywiście pobudzą firmy do takich inwestycji oraz ułatwią współpracę biznesu z ośrodkami naukowymi. Jak wskazują raporty innowacyjności, mamy ogromny potencjał wiedzy, który wciąż nie jest odpowiednio wykorzystywany w praktyce, z uwagi na brak współpracy nauki z biznesem. Dodatkowo jako kraj zobowiązaliśmy się wobec Komisji Europejskiej, że zapewnimy wkład w realizację Strategii Europa 2020 poprzez poniesienie do 2020 r. wydatków na działalność b+r do wysokości 1,7 proc. PKB (obecne wydatki na b+r to 0,9 proc.).

Pomimo tak złej sytuacji jesteśmy jedną z trzech gospodarek w Europie, gdzie nie istnieją żadne zachęty podatkowe dla inwestycji badawczo-rozwojowych. Poza nami jedynie Niemcy i Szwajcarzy nie wprowadzili zachęt. I choć w ich przypadku można to usprawiedliwić faktem, że są liderami w tym zakresie, to brak ulg w Polsce, wydaje się być dużym błędem.

Uwzględniając, że innowacje są jednym z czynników mających wpływ na konkurencyjność gospodarki, Prezydent RP zaproponował wprowadzenie ulgi podatkowej dla przedsiębiorców, którzy inwestują w innowacje. Zgodnie z pierwotną wersją projektu, tj. propozycją Prezydenta przedsiębiorca ponoszący koszty na b+r uprawniony miał być do powiększenia kosztów związanych z tą działalnością o 50% jeżeli jest małym lub średnim przedsiębiorcą i 20 % jeżeli zaliczany jest do grupy dużych przedsiębiorców. Propozycja Prezydenta nie była satysfakcjonująca porównując poziom szczodrości ulgi do ulg obowiązujących u naszych sąsiadów.

Pomimo niezwykle skromnej propozycji Prezydenta połączone sejmowe Komisje Edukacji, Finansów oraz Innowacyjności jeszcze bardziej zmniejszyły wysokość przyszłej ulgi. Zgodnie z uchwaloną ustawą koszty działalności innowacyjnej odliczane będą od podstawy opodatkowania wykazanej w zeznaniu podatkowym. Odliczenie miałoby wynosić dodatkowo 30 proc. kosztów związanych z wypłatą wynagrodzeń osobom pracującym przy projektach B+R oraz 20 proc. (małe i średnie firmy) lub 10 proc. (duże firmy) w przypadku kosztów nabycia surowców i materiałów niezbędnych do realizacji prac b+r, zamówionych ekspertyz czy usług doradczych.

W ocenie Konfederacji Lewiatan taka wysokość ulgi nie będzie stanowić realnej zachęty do podejmowania ryzykownych i kosztownych inwestycji w działalności b+r. Proponowana ulga nie podwyższy znacząco nakładów firm na innowacje. Mając na uwadze powyższe, uzasadnione jest przypuszczenie, iż ulga b+r będzie zachętą nieefektywną. Umiarkowani innowatorzy w Europie od lat mają ulgę podatkową na b+r w wysokości przynajmniej 100 proc. (Czechy, Węgry), 200 proc. (Litwa). Węgry zachęcając biznes do współpracy z nauką proponują dodatkowo ulgę b+r w wysokości 300% dodatkowych kosztów odliczenia. Z kolei kraje najmniej innowacyjne jak Rumunia sąsiadująca z nami w rankingach innowacyjności, ma ulgę w wysokości 50 proc.

Przedsiębiorcy zrzeszeni w Konfederacji Lewiatan apelują o zrównanie możliwości fiskalnych polskich przedsiębiorców w tym względzie i wprowadzenie ulgi w wysokości obowiązującej u naszych sąsiadów.

Ponadto apelujemy o wydłużenie okresu, w którym podatnik uprawniony będzie do odliczenia ulgi, w przypadku gdy poniósł w roku podatkowym stratę lub wielkość dochodu podatnika jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń. Ustawa przewiduje prawo do odliczenia w zeznaniach podatkowych za kolejno następujące po sobie trzy lata podatkowe następujące bezpośrednio po roku, w których podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia. Należy wskazać, że prawo do odliczenia „zwykłej straty" przysługuje w kolejno następujących po sobie pięciu latach podatkowych. Zróżnicowanie tego prawa doprowadzi do absurdalnej sytuacji, kiedy stratę z całokształtu działalności, można odliczać dłużej, niż korzystać ze wsparcia dla pożądanej i oczekiwanej działalności innowacyjnej.

Ostatnim postulatem, który kierujemy do Szanownych Senatorów jest nieuchylanie obecnie obowiązującej ulgi na nabycie nowych technologii - opisanej w art. 26c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w art. 18b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W naszej ocenie, fakt że nie cieszy się ona dużym powodzeniem wśród przedsiębiorców, nie stanowi dostatecznego argumentu za jej uchyleniem. Musimy mieć na względzie, że są przedsiębiorcy, którzy z niej korzystają i takie technologie nabywają. Dodatkowo w naszej ocenie funkcjonowanie jednocześnie ulgi na nabycie nowych technologii oraz nowej ulgi na działalność B+R może mieć dodatkowy, pozytywny skutek dla inwestycji w innowacje. Jedne firmy, korzystające z ulgi na b+r, będą wytwarzały innowacje i nowe technologie (tworzyć podaż), drugie zaś korzystające z ulgi na nabycie nowych technologii będą dokonywać ich zakupów.