Uwagi do Program badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2017
2016-05-06
Propozycja Programu badań utrzymana jest w zakresie treści i formy strukturalnej będącej kontynuacją programów z lat poprzednich. Starano się zachować kontynuację raportowania danych w formacie stosowanym w latach poprzednich dla zapewnienia porównywalnej ciągłości. Niemniej na skutek obecnych zmian administracyjnych oraz pojawienia się nowego bloku tematycznego doszło do pewnych modyfikacji. Na wniosek Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej został wyodrębniony blok tematyczny RODZINA (1. 20), w którym ujęto pięć badań.
W projekcie na rok 2017 ujętych zostało 247 badań statystycznych, w tym 157 badań realizowanych przez GUS, 53 badania realizowane przez GUS wspólnie z ministerstwami i urzędami centralnymi, NBP oraz KNF, oraz 37 badań realizowanych przez inne resorty i NBP. W projekcie ujętych zostało 3 nowe i 3 cykliczne badania, które nie występowały w programie badań na rok 2016.
Wśród badań nowych istotnych dla monitorowania procesów gospodarczych, dotąd nie uwzględnianych w statystyce, pojawiły się następujące pozycje: Pracujący na własny rachunek (1.23.29), Zdrowie dorosłych i dzieci (1.25.22), Aktywność na rynku pracy (1.25.23). Trzy nowe badania cykliczne to: Charakterystyka warunków życia rodzin w Polsce - co 5 lat (1.20.02), Narodowy spis powszechny ludności i mieszkań 2021 r. - prace przygotowawcze - co 10 lat (1.21.12), Powszechny Spis Rolny 2020 - prace przygotowawcze - co 10 lat (1.45.29). Ze względu na cykliczność ich przeprowadzania w projekcie PBSSP 2017 nie zostało ujęte dwanaście badań w porównaniu do PBSSP 2016.
Sensowną wydaje się propozycja rozszerzenia Badania budżetów gospodarstw domowych, dotycząca rozdzielenia kategorii dochodów z pracy najemnej na dochody z umowy o pracę i umowy zlecenia wraz z dotychczasowym podziałem na pracę stałą i pracę dorywczą. Powinna ona zostać uwzględniona w projekcie PBSSP 2017.
Należy również postulować rozszerzenie badań dotyczących społeczeństwa informacyjnego i gospodarki cyfrowej oraz działalności badawczo - rozwojowej. Część uwag zgłoszonych pod adresem tej tematyki przyjęto, ale istnieje potrzeba wytyczenia dalszych kierunków działań w tym zakresie. W szczególności chodzi o objęcie grupy mikroprzedsiębiorstw zakresem badań statystycznych innowacyjności, przynajmniej raz na kilka lat.
Niedostatecznie pogłębiona i ciągle raczej płytka wydaje się analiza w obszarze badań ochrony własności intelektualnej, a zwłaszcza statystyki patentowej. Utrzymywany jest zbyt wysoki poziom agregacji (IPC-1 jednocyfrowy); skoro możemy statystykę regionalną dostarczać na poziomie NUTS-3, czemu nie podawać statystyki patentowej na poziomie IPC-3 lub -4.
Program badań obejmuje już niektóre obszary wysokich technologii jak biotechnologia czy nanotechnologia. Wydaje się jednak, że brakuje monitorowania takich przemysłów high-tech, w których zachodzą istotne zmiany, jak przemysł farmaceutyczny, elektroniczny, lotniczy czy instrumentów medycznych.
Ciągle nie pojawia się w Programie badanie zmierzające do stworzenia rachunku satelitarnego nauki, wielokrotnie wcześniej zapowiadane.
Baza statystyczna dotycząca w/w tematów wydaje się niezbędna dla bieżącego opracowywania, a następnie ewaluacji programów operacyjnych w zakresie polityki naukowej i innowacyjnej, w tym szczególnie związanych z efektywną absorpcją funduszy unijnych i uczestnictwem w Europejskiej Przestrzeni Badawczej ERA. Szczególna ranga tych tematów wynika także z przyjętych aktualnie priorytetów rozwojowych kraju, kładących silny nacisk na wzmocnienie roli nauki i innowacyjności przedsiębiorstw.
Należy także postulować, co Konfederacja Lewiatan robiła już w 2015 r. w bezpośrednich rozmowach z przedstawicielami GUS, uruchomienie badań dotyczących firm rodzinnych. Rozumiemy problem wynikający z braku jednej, wspólnej dla UE definicji firmy rodzinnej. Postulujemy prace nad sformułowaniem takiej definicji we współpracy z KE i Eurostatem i rozpoczęcie badań tej istotnej części sektora przedsiębiorstw.
Konfederacja Lewiatan, 21 kwietnia 2016 r.
KL/199/84/641/MSK/2016
