Uwagi Konfederacji Lewiatan do projektu rozporządzenia Ministra Cyfryzacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie udzielania pomocy na rozwój infrastruktury szerokopasmowej w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014-2020
2016-09-02
Przedmiotem nowelizowanego rozporządzenia jest stworzenie ram prawnych dla pomocy na rozwój infrastruktury szerokopasmowej w ramach PO PC na obszarach, „na których nie istnieje sieć NGA umożliwiająca świadczenie usług dostępu do internetu o przepustowości co najmniej 100 Mb/s do użytkownika końcowego będącego podmiotem wchodzącym w skład systemu oświaty, o którym mowa w art. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2015 r. poz. 2156 oraz z 2016 r. poz. 35, 64, 195, 668 i 1010)\".
Inwestycje w rozwój infrastruktury szerokopasmowej, realizowane co do zasady przez podmioty prywatne, mają być współfinansowane ze środków unijnych, dlatego niezmiernie istotne jest zapewnienie jasnych i stabilnych podstaw prawnych dla podejmowanych przez administrację publiczną działań, w zgodzie z zasadami pomocy publicznej regulowanymi na poziomie unijnym (zarówno w Traktacie o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, jak i przepisach szczegółowych). Udzielanie pomocy publicznej jest co do zasady niedozwolone, chyba że ta zostanie zaakceptowana przez Komisję Europejską w procedurze notyfikacji. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, w której pomoc zostanie oparta na rozporządzeniu Komisji uznającym niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (rozporządzenie GBER), wyłączającym obowiązek notyfikacji. W takim przypadku, zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem pomocowym PO PC, pomoc inwestycyjna na sieci szerokopasmowe udzielana jest w głównej mierze w oparciu o art. 52 rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r.
Celem wskazania przez Komisję kategorii pomocy nie wymagających notyfikacji jest usprawnienie udzielania pomocy w przypadkach określonych w rozporządzeniu GBER. Jeśli państwo członkowskie zachowuje zasady określone w rozporządzeniu GBER, zasady traktatowe nie są naruszane, a w szczególności udzielenie pomocy nie wpływa negatywnie na wspólny rynek oraz konkurencję. Jednocześnie orzecznictwa Komisji w sprawach dotyczących pomocy publicznej pokazują, że zamiar udzielenia przez państwo pomocy nieokreślonej wprost jako wyłączonej z obowiązku notyfikacji lub na zmienionych zasadach (np. inne kategorie pomocy, pomoc na obszarach, na których w pewnej sferze usług szerokopasmowych istnieje już konkurencja, zastosowanie innych narzędzi ochrony przed naruszeniem konkurencji) wymaga przeprowadzenia procedury notyfikacyjnej, a udzielenie takiej pomocy powinno nastąpić dopiero po ostatecznej decyzji Komisji zatwierdzającej planowaną lub zmienianą pomoc.
Warto wspomnieć, że pomoc udzielana bez zachowania wspomnianych procedur może być uznana za „pomoc przyznaną bezprawnie". Z taką oceną mogą wiązać się dotkliwe konsekwencje dla beneficjentów (np. wstrzymanie pomocy, zwrot pomocy z odsetkami, działania usuwające skutki naruszenia konkurencji), jak i dla kraju członkowskiego (odszkodowania za naruszenie konkurencji, kary finansowe za brak wykonania decyzji w terminie, ryzyka finansowe w programie operacyjnym). Warto też pamiętać, że rozstrzygnięcia zapadające w wyniku decyzji Komisji o uznaniu pomocy za bezprawną niejednokrotnie kończą się likwidacją albo poważnymi problemami finansowymi podmiotów, które taką pomoc otrzymały. W związku z tym, kluczowe dla konsultowanego projektu rozporządzenia pomocowego PO PC oraz towarzyszącego mu uzasadnienia powinno być jasne i precyzyjne wykazanie, że:
1) planowana pomoc publiczna jest zgodna ze wspomnianym wyżej rozporządzeniem GBER i nie zostanie ona uznana za przyznaną bezprawnie,
2) na obszarach, na których udzielona zostanie pomoc, nie zostanie zakłócona konkurencja w zakresie placówek oświatowych ani gospodarstw domowych - w odniesieniu do aktualnego oraz wywołanego pomocą publiczną stanu faktycznego (założenie, że sam brak planów inwestycyjnych oznacza brak naruszenia konkurencji może okazać się niewystarczające).
Dokonanie powyższych ustaleń jest istotne dla potencjalnych beneficjentów wsparcia w ramach PO PC, którzy decydując się na udział w naborze, powinni mieć zapewnione warunki działania bez ponoszenia ryzyka prawnego. Pewność prawna jest niezbędnym elementem decyzji biznesowych, a jej brak może być trudnym do zaakceptowania ryzykiem inwestycyjnym. Dlatego też istotne jest zagwarantowanie, że przewidziane w projekcie rozporządzenia zmiany oraz realizowana w oparciu o nie interwencja publiczna nie wywoła efektów zaburzających konkurencję i jest w pełni zgodna z zasadami pomocy publicznej.
[Uwagi Konfederacji Lewiatan do projektu rozporządzenia Ministra Cyfryzacji
