Szczegółowe kryteria i tryb przyznawania oraz rozliczania środków finansowych na naukę przeznaczonych na finansowanie współpracy naukowej z zagranicą - opinia
2015-05-28
W nawiązaniu do pisma z dnia 13 maja 2015 roku, dotyczącego projektu rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie szczegółowych kryteriów i trybu przyznawania oraz rozliczania środków finansowych na naukę przeznaczonych na finansowanie współpracy naukowej z zagranicą (zwanego dalej „projektem"), poniżej przekazujemy uwagi do konsultowanego projektu.
1) Zgodnie z treścią § 6 ust. 1 projektu „środki finansowe na finansowanie zadań w ramach finansowania współpracy z zagranicą są przekazywane wnioskodawcy na podstawie zawartej umowy, określającej warunki ich realizacji i finansowania oraz rozliczania przyznawanych środków finansowych, z wyłączeniem zadań, o których mowa w art. 23 ust. 3 i 4 ustawy."
Wydaje się, że odesłanie do art. 23 ust. 3 i 4 zawarte w powołanym powyżej par. 6 ust. 1 projektu odnosi się do punktów 3 oraz 4 wyliczonych w ust. 1 art.23 ustawy, nie zaś do ustępów, albowiem art.23 ustawy nie zawiera ustępu 4;
2) Zgodnie z § 6 ust. 4 „Projekt umowy, o której mowa w ust. 1, wraz z harmonogramem i kosztorysem, które stanowią załączniki do umowy, wnioskodawca przesyła do urzędu obsługującego Ministra w terminie 30 dni od dnia otrzymania decyzji przyznającej środki finansowe na finansowanie zadań w ramach finansowania współpracy naukowej z zagranicą. Nieprzesłanie projektu umowy w wymaganym terminie uznaje się za rezygnację z przyznanego finansowania."
Z brzmienia przepisu § 6 ust. 4 projektu wynika, że projekt umowy o finansowanie zadań w ramach finansowania współpracy naukowej z zagranicą ma przygotować otrzymujący dotację. Tymczasem wydaje się, że właściwym w tym obszarze powinien być organ, tj. Minister.
3) § 7 ust. 5 i 6 projektu reguluje kwestię dotyczącą zwrotu, uznanych za niewykorzystane, środków finansowych na finansowanie zadań w ramach finansowania współpracy naukowej z zagranicą. W ocenie Związku Pracodawców Prywatnych Edukacji Konfederacji Lewiatan („ZPPE") ta regulacja wydaje się zbędna, albowiem odpowiednie zapisy regulujące tą kwestię znajdują się w ustawie o finansach publicznych. Ponadto, Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego jest uprawniony jedynie do określenia kryteriów i trybu rozliczania przyznanych środków, nie zaś do kwestii zwrotu środków. Wydaje się zatem, że projektowana regulacja wykracza poza zakres upoważnienia ustawowego.
4) Zgodnie z treścią § 12 ust. 4 projektu „w przypadku otrzymania decyzji o przyznaniu środków finansowych na finansowanie projektu międzynarodowego współfinansowanego albo w przypadku podpisywania umowy w terminie późniejszym niż data zakończenia realizacji zadań ujętych we wniosku, wnioskodawca jest obowiązany do ujęcia w projekcie umowy kosztów poniesionych na realizację projektu do dnia otrzymania decyzji lub podpisania umowy w sprawie finansowania projektu międzynarodowego współfinansowanego." W naszej ocenie w treści projektowanego przepisu istnieje wewnętrzna sprzeczność. Jeśli, bowiem decyzja o przyznaniu środków finansowych lub umowa zostały wydane/zawarte w dacie późniejszej niż zakończenie realizacji projektu, to brak będzie kosztów poniesionych na realizację projektu po dniu otrzymania decyzji lub podpisania umowy.
5) § 13 ust. 5 projektu - przesądza, że najpierw trzeba będzie uczestniczyć w projekcie w ramach europejskiego programu badawczego, a dopiero później będzie można dostać dofinansowanie. Takie rozwiązanie ograniczy, a nie wspomoże udział polskich jednostek w tego typu przedsięwzięciach, albowiem trzeba będzie mieć zabezpieczone własne środki na wypadek nieotrzymania dotacji w trybie rozporządzenia.
6) Zgodnie z brzmieniem § 27 ust. 2 projektu „w przypadku wystąpienia nieprawidłowości w realizacji zadań określonych w decyzji lub umowie, z powodu okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność wnioskodawca, Minister może naliczyć karę w wysokości do 10 % przekazanych środków finansowych". W ocenie ZPPE zapis w projektowanym brzmieniu w sposób oczywisty wykracza poza upoważnienie ustawowe przysługujące Ministrowi. Minister nie został, bowiem upoważniony do określania sytuacji, w których będzie mógł naliczyć karę ani do określania jej wysokości. Ponadto nie zostały określone kryteria, od których miałaby zależeć wysokość nakładanej kary, co rodzi ryzyko zbyt dużej uznaniowości po stronie podmiotu podejmującego decyzje w tym zakresie.
