Kształcenie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi - opinia

2017-07-07

Przekazaliśmy do MEN uwagi do przesłanych projektów:

1. w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży,
2. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach,
3. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym

Kształcenie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w szczególności dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością, wymagają dobrego przygotowania się zarówno dyrektorów szkół, nauczycieli, pracowników poradni psychologiczno-pedagogicznych, jak i samorządów. W Komunikacie Komisji Europejskiej do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów - Rozwój szkół i doskonały poziom nauczania warunkiem dobrego startu życiowego, z dnia 30 maja 2017 wyrażone zostało stanowisko, że szkoły muszą wspierać uczniów i reagować na ich szczególne potrzeby w tym zapewnieniu uczniom niepełnosprawnym dostępu do wysokiej jakości edukacji sprzyjającej włączeniu. Dlatego, mając na uwadze przede wszystkim dobro uczniów i potrzebę tworzenia takiego systemu edukacji, którego głównym założeniem będzie aktywny proces włączania osób objętych indywidualnym nauczaniem, niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym uważamy że:

· w projekcie rozporządzenia w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży zapis w par. 5. mówiący, że zajęcia indywidualnego przygotowania przedszkolnego lub zajęcia indywidualnego nauczania prowadzi się w miejscu pobytu dziecka lub ucznia, sprawia, że normą staje się brak włączenia osoby objętej indywidualnym nauczaniem z życie szkolne i kontakt z rówieśnikami. Priorytetem powinna być nauka w szkole, wraz z rówieśnikami, a tylko w szczególnych wyjątkach, na podstawie decyzji dyrektora placówki, odbywać się
w miejscu pobytu.

· w projekcie rozporządzenia w sprawie zasad udzielania i organizowania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach zapisy dotyczące możliwości obejmowania dzieci i młodzieży tzw. „zindywidualizowaną ścieżką" wymagają doprecyzowania w zakresie:

  - sposobu, a w szczególności określeniu podstawy wydawania opinii o tej formie realizowania rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne,

  - organizacji tej formy kształcenia w szkole i placówce z zakresie stosunku liczby godzin przeznaczonych na działania z klasą/grupą, do liczby godzin poświęconych na zajęcia indywidualnie, oraz

  - sposobu finansowania nauczycieli prowadzących indywidualne zajęcia z dzieckiem/uczniem.

Wyrażamy obawę, że to uczniowie będą grupą, która odczuje negatywne skutki wprowadzenia konieczności dookreślania przez szkołę/placówkę wpływu choroby i przyczyn ograniczeń ucznia do udziału w zajęciach wraz z analizą funkcjonowania ucznia w szkole/placówce i oceną efektów podejmowanych wcześniej działań przez szkołę/placówkę w niektórych przypadkach. Naszym  zdaniem może to bardzo wydłużyć proces obejmowania dziecka/ucznia tą forma kształcenia (z uwagi na organizację pracy szkoły czy placówki, organizację i mobilność pracy specjalistów z poradni psychologiczno-pedagogicznej, konieczność dotarcia rodzica do lekarza itp.). Wątpliwości budzi także zapis mówiący o tym, że „zindywidualizowana ścieżka" nie może być zorganizowana dla uczniów objętych kształceniem specjalnym i indywidualnym nauczaniem;

Mając na uwadze ważny interes społeczny zwracamy uwagę na czas potrzebny na umożliwienie wdrażania nowych rozwiązań w sposób odpowiednio przygotowany, aby uniknąć niepokoju środowisk rodzin uczniów z niepełnosprawnościami. Przykładem jest wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia, która wymaga pogłębionego przygotowania się członków zespołu i zorganizowania ich współpracy, co wymaga dodatkowego czasu. Wymóg dokonywania tych działań w miejscu edukacji ucznia zgodnie ze zmienionymi przepisami, łączy się z potrzebą odpowiedniego przygotowania się kadry szkół i placówek do tych działań. Zostawienie dotychczas obowiązujących rozwiązań jeszcze przez najbliższy rok szkolny dałoby czas na odpowiednie szkolenia i dobre przygotowanie się wszystkich, których te zmiany będą dotyczyć, z korzyścią dla najbardziej zainteresowanych czyli uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

KL/286/92/1189/JG/2017