Uwagi do ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego

2016-08-25

Zgodnie z ustawą o RDS tworzenie oraz zapewnienie funkcjonowania WRDS stanowi zadanie z zakresu administracji rządowej, zlecone marszałkowi województwa, finansowane w drodze dotacji celowej. Decyzja o przypisaniu marszałkom województw kompetencji odnośnie powoływania i organizowania prac WRDS stanowiło realizację ustaleń partnerów społecznych. Wynikało ono z potrzeby większego zaangażowania samorządu województwa w prowadzenie dialogu społecznego w regionie.

W nawiązaniu do pisma z dnia 22 sierpnia 2016 r., znak: DDP.XXI.4320.1.2016.AO i w odpowiedzi na pismo z dnia 27 lipca 2016 r., znak: DDP.XXI.4320.1.8.AO, dotyczące konsultacji projektu ustawy o zmianie ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego (dalej ustawy o RDS), przedstawiamy stanowisko Konfederacji Lewiatan.

Sygnały uzyskiwane dotychczas od przedstawicieli Konfederacji Lewiatan w WRDSach wskazują, że w wielu regionach nastąpiła tu pozytywna zmiana w stosunku do dialogu prowadzonego w Wojewódzkich Komisjach Dialogu Społecznego działających na podstawie ustawy o Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych. Niemniej wśród przedstawicieli Konfederacji Lewiatan w regionach istnieje konsensus opinii w odniesieniu do problemu finansowania funkcjonowania WRDSów, zgodny z oceną przedstawioną w uzasadnieniu do projektu ustawy. Koszty funkcjonowania WRDS przewyższyły zakładane koszty zagwarantowane w środkach przeznaczonych na dotację celową dla marszałków.

Z naszych konsultacji przeprowadzonych z regionalnymi organizacjami pracodawców zaangażowanymi w prace WRDS nie wynikają natomiast negatywne oceny w odniesieniu do realizacji przez marszałków zadań w zakresie powoływania i organizowania prac WRDS. W takiej sytuacji trudno zgodzić się z uzasadnieniem przedstawionym do projektu zmian ustawy o RDS, że ponieważ koszty funkcjonowania WRDS przewyższyły zakładane koszty zagwarantowane w środkach przeznaczonych na dotację celową dla marszałków, to w tej sytuacji zasadne jest przejęcie zadania zapewnienia funkcjonowania WRDS przez wojewodów, jako organu administracji rządowej w terenie, oraz jego realizacji jako zadanie własne administracji rządowej, bez konieczności zwiększanie środków finansowych na ten cel. W szczególności wątpliwości budzi w jaki sposób wojewodowie, nie dysponując żadnymi dodatkowymi środkami zapewnią dalsze funkcjonowanie WRDSów. Jeżeli natomiast w dyspozycji wojewodów pozostają niewykorzystane środki, które mogłyby być przeznaczone na działania WRDSów, należałoby raczej przyprowadzić zmianę prawną umożliwiającą przekazanie tych środków w formie dotacji celowej dla marszałków województw z zachowaniem dla nich zadania powoływania i organizowania prac WRDS. Skoro bowiem głównym zdiagnozowanym problemem w funkcjonowaniu WRDSów są braki środków finansowych to rozwiązaniem tego problemu powinno być odpowiednie do potrzeb zwiększenie ich finansowania poprzez odpowiednie zmiany w Art. 88, a nie przesuwanie obowiązków w zakresie powoływania i organizowania prac z administracji samorządowej do rządowej. Takie przesunięcie na dzień dzisiejszy należy uznać za przedwczesne. Z uzgodnień przyjętych przez partnerów społecznych i stronę rządowa w dniu 21 marca 2015 r. w Dobieszkowie wynikało, że ocena ustawy o RDS i ewentualne jej modyfikacje nastąpią po dwóch latach jej funkcjonowania.

Projektując przeniesienie kompetencji w zakresie powoływania i organizowania prac WRDS z samorządów województw do terenowej administracji rządowej należy także wziąć pod uwagę możliwe perturbacje organizacyjne, które mogą sparaliżować prace WRDS na pewien czas. Alternatywnym rozwiązaniem, na które wskazywali niektórzy przedstawiciele samorządów województw oraz członkowie WRDSów, a które nie powodowałoby tych  perturbacji organizacyjnych a jednocześnie mogłoby rozwiązać problem niedostatecznego finansowania, może być przypisanie marszałkom województw zadania związanego z obsługą WRDSów jako zadania własnego samorządu województwa. Rozważając natomiast zmiany dotyczące funkcjonowania WRDSów należałoby zwrócić uwagę na to, że w ramach przeznaczonych na ich funkcjonowanie środków i uprawnień nie przewidziano odpowiednich rozwiązań na rzecz wspierania efektywnego, kompetentnego, opartego na obiektywnych badaniach i analizach dialogu, na co zwróciły nam regionalne organizacje pracodawców zrzeszone w Konfederacji Lewiatan, zaangażowane w prace WRDS. W związku z tym postulują one, że należałoby przewidzieć analogiczne dla tych obowiązujących w przypadku RDS na podstawie art. 27 ust. 6 i 7 ustawy o RDS rozwiązania, w szczególności odnośnie wykonywania ekspertyz, badań i raportów oraz organizowanie konferencji, zjazdów, spotkań i szkoleń promujących dialog społeczny, a także zwracania w uzasadnionych przypadkach kosztów podróży. Ponadto, przy okazji określania budżetów dla WRDSów należałoby zadbać o ograniczenie uznaniowości w zakresie przyznawania środków przez dysponentów i zagwarantowanie niezależności tych instytucji poprzez określenie obiektywnego algorytmu określającego wysokość tego budżetu w poszczególnych regionach, np. jako procent budżetu RDS. Dlatego w naszej ocenie, przeprowadzenie zmian w zakresie finansowania WRDS wymaga przeprowadzenia analiz w tym względzie. Ponadto uniezależnienie WRDS od instytucji odpowiedzialnej za organizację jej prac wymaga, aby biuro WRDS w sprawach  merytorycznych podlegało Prezydium WRDS, a pracownicy biura wybierani byli przy udziale Prezydium WRDSu. Przykładowo w ustawie o RDS można wprowadzić zapis, że Marszałek/Wojewoda )w zależności od ostatecznego rozstrzygnięcia) zawiera umowę o pracę z pracownikami biura, zleca wykonanie zadań związanych z obsługą WRDS, po wcześniejszym uzyskaniu akceptacji Prezydium WRDS-u.

Odnosząc się do drugiej z proponowanych zmian, a mianowicie nadania nowego brzmienia dla art. 28 ust. 3 mającego na celu ujednolicenie tego przepisu z brzmieniem art. 27, poprzez umożliwienie dwóm przedstawicielom Rządu w randze sekretarza lub podsekretarza stanu (wskazanym odpowiednio przez ministra właściwego do spraw pracy i ministra właściwego do spraw finansów publicznych) prezentowanie stanowiska strony rządowej, uznajemy taką zmianę za uzasadnioną poprawkę o charakterze technicznym, która usprawni prace RDS. Konfederacja Lewiatan dostrzega także potrzebę uregulowania innej kwestii o charakterze technicznym, która powinna być możliwie pilnie rozwiązana. Chodzi o umożliwienie podejmowanie w drodze głosowania korespondencyjnego uchwał strony pracowników i strony pracodawców RDS. Do tej pory możliwość taka została zarezerwowana wyłącznie dla uchwał RDS o charakterze trójstronnym. Kilkakrotnie już zdarzyło się, że brak tego rozwiązania dla uchwał dwustronnych ograniczał efektywność prac RDS i możliwość szybkiego reagowania na zaistniałe kwestie społeczno-gospodarcze. Dlatego proponuje się zmianę brzmienia art. 30 ustawy o RDS na:

Art. 30. 1. Rada, a także strona pracowników i strona pracodawców wspólnie, mogą podejmować uchwały w drodze głosowania korespondencyjnego. Przyjęcie uchwały w drodze głosowania  korespondencyjnego może odbywać się przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej.

2. Przy podejmowaniu uchwały w drodze głosowania korespondencyjnego głos w imieniu strony rządowej oraz organizacji, o których mowa w art. 23 ust. 1 i art. 24 ust. 1, oddają przewodniczący i każdy wiceprzewodniczący Rady.

3. Głosowanie korespondencyjne jest ważne, jeżeli wzięły w nim udział wszystkie organizacje, o których mowa w art. 23 ust. 1 i art. 24 ust. 1, oraz strona rządowa w przypadku uchwały Rady.

4. Uchwała w drodze głosowania korespondencyjnego jest podejmowana jednomyślnie.