Ubezpieczenia gospodarcze

2001-07-05

Ubezpieczenia gospodarcze

OPINIA PRAWNA dotycząca projektów ustaw z zakresu prawa ubezpieczeń
gospodarczych :
-projektu ustawy o działalności ubezpieczeniowej (druk nr 1859),
-projekt ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym (druk nr 1860),
-projektu ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym
Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych (druk
nr 1857)
wykonana na zlecenie Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych.
I. AKTUALNY STAN PRAWNY, PRZYCZYNY I CELE PROJEKTOWANYCH REGULACJI
W zakresie ubezpieczeń gospodarczych obowiązuje w chwili obecnej ustawa z
dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. 96.11.62 ze
zm.) Regulacja ta w aktualnej sytuacji rynku ubezpieczeniowego w Polsce
wymaga nie tylko gruntownej modyfikacji (co dokonywane jest poprzez jej
zmianę w drodze uchwalenia ustawy o zmianie ustawy o działalności
gospodarczej) ale pełnej reformy legislacyjnej, gdyż obecna regulacja
charakteryzuje się trzema istotnymi i nieusuwalnymi mankamentami:

1.wiele zagadnień nie reguluje w ogóle (a wynikające stąd
wątpliwości muszą być rozwiązywane przez praktykę obrotu)
2.niektóre kwestie regulowane są w sposób niewystarczający
(niepełny)
3.szereg istotnych regulacji znajduje się w aktach wykonawczych

Ten stan prawny nie tylko stanowi przyczynę uzasadnionych wątpliwości
interpretacyjnych, ale nade wszystko charakteryzuje się lukami, co jest
zjawiskiem szczególnie niewłaściwym z uwagi na bezpieczeństwo obrotu
gospodarczego.

Wyżej wskazane wady aktualnej regulacji ubezpieczeń gospodarczych stanowią
pierwszą z dwóch zasadniczych przyczyn wywołujących konieczność jej
gruntownej reformy legislacyjnej w zakresie ubezpieczeń gospodarczych.
Drugą jest zobowiązanie wynikające z art.68 Układu Europejskiego z dnia 16
grudnia 1991 r. o stowarzyszeniu RP ze Wspólnotami Europejskimi i ich
państwami członkowskimi , na mocy którego istotnym warunkiem wstępnym
integracji gospodarczej Polski ze Wspólnotami Europejskimi jest zbliżenie
istniejącego i przyszłego ustawodawstwa Polski do ustawodawstwa
istniejącego we Wspólnocie.

Wyżej wskazane przyczyny podjęcia działań legislacyjnych mających
doprowadzić do systemowego uregulowania rynku ubezpieczeniowego wskazują
jednocześnie na cele tego procesu, którymi wg. Projektodawcy są:

1.pełne dostosowanie regulacji w zakresie działalności
ubezpieczeniowej do wymogów UE
2.przeprowadzenie systemowych zmian w zakresie organizacji i
funkcjonowania nadzoru ubezpieczeniowego
3.doprecyzowanie i uszczegółowienie zasad prowadzenia działalności
ubezpieczeniowej
4.określenie szczegółowych zasad wykonywania zawodu aktuariusza
5.wzmocnienie uprawnień Rzecznika Ubezpieczonych



II. ZAKRES I SYSTEMATYKA OPINII



Niniejsza opinia dotyczy pakietu (tj. wymienionych na wstępie trzech
projektów) ustaw ubezpieczeniowych.
Przyjęty zakres opinii uzasadnia jej systematykę, w której można wyróżnić
uwagi ogólne dotyczące projektowanych aktów prawnych oraz szczegółowe
odnoszące się do poszczególnych ich jednostek.



III. UWAGI DOTYCZĄCE PROJEKTU USTAWY O DZIAŁALNOŚCI UBEZPIECZENIOWEJ



1.UWAGI APROBUJĄCE

a) Projektowana ustawa zasługuje, co do zasady, na akceptację w zakresie
nowych rozwiązań, całościowej konstrukcji i układu treści, które są pełne
(18 rozdziałów zestawionych prawidłowo zarówno z uwagi na systemowy
charakter ustawy jak i technikę legislacyjną ).
ˇNa szczególne podkreślenie zasługuje znajdująca się w art. art.
29 - 79 regulacja zasad prowadzenia działalności ubezpieczeniowej w
formie towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych (tuw), która względem ustawy
aktualnie obowiązującej (art. art. 12 - 29) jest szersza, wprowadza
wyraźną dystynkcję pomiędzy tą formą organizacyjno - prawną zakładu
ubezpieczeń a spółką akcyjną , a nadto, co jest szczególnie korzystne z
punktu widzenia przedsiębiorcy prowadzącego działalność ubezpieczeniową,
wprowadzona zostaje możliwość przekształcenia tuw- u w spółkę akcyjną
(art.art 70 -79) z obowiązywaniem zasady sukcesji uniwersalnej.

ˇKorzystne jest unormowanie dotyczące łączenia się zakładów
ubezpieczeń (art. art. 155 - 158), które w obecnych warunkach globalizacji
i konsolidacji gospodarczej liberalizuje przesłanki połączenia względem
obowiązującej ustawy (art. 65), rezygnując z administracyjnego zezwolenia
na połączenie zakładów ubezpieczeń na rzecz przyznania Komisji Nadzoru
Ubezpieczeniowego jedynie prawa sprzeciwu co do planowanego połączenia i
to tylko w razie zaistnienia po stronie zakładu ubezpieczeń ściśle
określonych przesłanek (art. 158 pkt. 1 i 2).

ˇProjekt wprowadza nową formułę nadzoru ubezpieczeniowego -
Komisję Nadzoru Ubezpieczeniowego (art. art. 185 - 206), która łączyć ma
dotychczasowe uprawnienia nadzorcze Ministra Finansów i Państwowego Urzędu
Nadzoru Ubezpieczeń (art. art. 82 - 85 obow. ustawy). Pomijając , zawarte
w dalszej części, uwagi krytyczne co do uregulowania nadzoru
ubezpieczeniowego należy podnieść, że sama konstrukcja proponowana w
projekcie jest właściwa z uwagi na zniesienie dualizmu w zakresie nadzoru.

ˇUchwalenie projektu ustawy spowoduje korzystne skutki finansowe
dla przedsiębiorców będących zakładami ubezpieczeń, gdyż działalność
zarówno Komisji Nadzoru Ubezpieczeniowego jak i Rzecznika Ubezpieczonych i
jego Biura finansowana z budżetu państwa (art. 194 i art. 220), które to
działalności (PUNU i Rzecznika Ubezpieczonych i jego Biura) w obecnym
stanie prawnym są finansowane przez zakłady ubezpieczeń (art. 84 ust. 1).

ˇPrzepisy art. 1 - 2 zawierają określenie zakresu regulacji
ustawowej (bardziej wyczerpujące aniżeli zawarte w art. 1 obecnej ustawy)
oraz zdefiniowanie pojęcia działalności ubezpieczeniowej (poprzez
wskazanie czynności ubezpieczeniowych), co prowadzić będzie do osłabienia
zjawiska nielegalnej działalności ubezpieczeniowej (ustawa z 28 lipca
1990 r. nie zawiera podstawowej definicji działalności ubezpieczeniowej
ani też niezbędnego katalogu czynności ubezpieczeniowych).

ˇRegulacja zawarta w art. 2 ust. 5 wprowadza zasadę
"outsourcing'u", która umożliwi zakładom ubezpieczeń zlecanie wykonywania
niektórych czynności ubezpieczeniowych innym podmiotom, co umożliwi
przekazanie poszczególnych czynności ubezpieczeniowych wyspecjalizowanym w
nich przedsiębiorcom.

ˇPrzepisy art. art. 14 - 15 projektu zawierają regulacje w
zakresie tajemnicy ubezpieczeniowej (szersze aniżeli zawarte w art. 9
ustawy z 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej) z precyzyjnym
określeniem dostępu do tajemnicy ubezpieczeniowej oraz, będącą novum
oczekiwanym przez zakłady ubezpieczeń, możliwość zasięgania przez nie w
zakładach opieki zdrowotnej i u lekarzy informacji o okolicznościach
związanych z oceną ryzyka i weryfikacją podawanych przez ubezpieczającego
lub ubezpieczonego danych o stanie zdrowia i innych okolicznościach
związanych z prawem do świadczenia z umowy ubezpieczenia i wysokością tego
świadczenia.

ˇPrzepisy art. art. 16 - 18 wprowadzają regulacje dotyczące
możliwości oferowania usług ubezpieczeniowych przez internet.

ˇBardzo korzystne, dla przedsiębiorców zajmujących się
działalnością ubezpieczeniową, rozwiązanie chroniące np. przed "wrogim
przejęciem" zawiera przepis art. 23 ust. 5 projektu , który nakłada na
Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych i podmioty prowadzące
przedsiębiorstwa maklerskie, rejestrujące stan posiadania akcji zakładu
ubezpieczeń, obowiązek przekazania spółce ubezpieczeniowej, na jej
żądanie, w terminie 30 dni informacji dotyczącej stanu posiadania akcji
zakładu ubezpieczeń przez poszczególnych akcjonariuszy (regulacja ta ma
szerszy zakres aniżeli zawarta w art. 11 a ust. 4 obecnej ustawy).

ˇCo do zasady należy jednoznacznie zaaprobować rozdział 9 projektu
ustawy zawierający w przepisach art. art. 137 - 146 regulację określającą
zasady wykonywania zawodu aktuariusza oraz wprowadzającą na podstawie
delegacji art. 17 ust. 1 Konstytucji RP , możliwość tworzenia samorządu
zawodowego aktuariuszy pod nazwą "Izba Aktuariuszy". Pomimo zasadniczo
aprobowanego rozwiązania co do określenia szczegółowych zasad
wykonywania zawodu aktuariusza podkreślam, że regulacja ta zawiera, m. zd.
, jedno niewłaściwe rozwiązanie, o czym mowa w rozdziale zawierającym
uwagi krytyczne.

ˇNależy uznać za uzasadnioną zmianę w zakresie funkcjonowania
ubezpieczeniowego samorządu gospodarczego (którego organizacją pozostanie
Polska Izba Ubezpieczeń), a polegającą na wprowadzeniu zasady obowiązkowej
przynależności do PIU wszystkich tj. krajowych i zagranicznych zakładów
ubezpieczeń prowadzących działalność na terytorium RP (art. 207
projektu). Na szczególną uwagę zasługuje rozbudowana względem zawartej w
ustawie z 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (art. art. 86 -
90) regulacja samorządu gospodarczego przedsiębiorców ubezpieczeniowych, a
także podkreślenie w art. 209 ust. 1 projektu zasady niezależności
Polskiej Izby Ubezpieczeń w wykonywaniu jej zadań.



b)Pozytywnie trzeba ocenić fakt przygotowania większości aktów
wykonawczych do ustawy wraz z uzasadnieniami.



c)Nie sposób nie dostrzec faktu, że projekt ustawy o działalności
ubezpieczeniowej uwzględnia znajdujący się w trakcie procesu
legislacyjnego projekt ustawy Kodeks spółek handlowych ( np. w: art. 21,
art. 70, art. 157 ust.2) oraz uchwaloną w 1997 r., a wchodzącą w życie w
dniu 1 stycznia 2001 r. ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym (art. 30 ust.
1). Ponadto zwraca uwagę, że przepisy opiniowanego projektu zostały już
przystosowane do zmiany kodeksu cywilnego, w zakresie objęcia jego
regulacją prokury (art. 60 ust. 1).



d)Kontrowersyjną jest kwestia zgodności projektu ustawy o
działalności ubezpieczeniowej z prawem Unii Europejskiej.
Po pierwsze wynika to z faktu, że nie uwzględnia on ( nb. podobnie dwa
pozostałe projekty pakietu ustaw dotyczących ubezpieczeń gospodarczych)
wszystkich dyrektyw Rady Wspólnot Europejskich odnoszących się do
przedmiotowego zakresu. Po wtóre, zaś Opinia o zgodności projektu ustawy o
działalności ubezpieczeniowej z prawem Unii Europejskiej wyrażona na
podstawie art. 2 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o
Komitecie Integracji Europejskiej (Dz. U. 96.106.494) zawiera w swej
konkluzji stwierdzenie, iż "projekt ustawy ......... realizując w znacznym
stopniu główne założenia procesu dostosowania prawa polskiego do prawa UE
pozostaje z nim zgodny z zastrzeżeniami" (należy podkreślić, że opinie KIE
dotyczące dwóch pozostałych ustaw ubezpieczeniowych zawierają bardzo
podobne wnioski).
Odnośnie pierwszego z wyżej powołanych faktów można uwzględnić stanowisko
Ministra Finansów upoważnionego do prezentowania stanowiska Rządu w toku
prac parlamentarnych, iż jakkolwiek pakiet ustaw stanowiących przedmiot
niniejszej opinii nie uwzględnia wprost postanowień 28 (tj. wszystkich)
dyrektyw Rady WE obowiązujących w tym zakresie, to poza realizowanymi
przez te ustawy trzynastoma dyrektywami (w tym projekt ustawy o
działalności ubezpieczeniowej 7, projekt ustawy o pośrednictwie
ubezpieczeniowym, projekt ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych ...
uwzględnia wymogi pięciu dyrektyw) to pozostałe wymogi prawa europejskiego
w obszarze ubezpieczeń gospodarczych są realizowane przez szereg innych
aktów prawnych o charakterze ustawowym np. w ustawie o rachunkowości czy
ustawie Prawo dewizowe).
Bardziej skomplikowane jest postawienie tezy o zgodności projektowanych
ustaw z prawem Unii Europejskiej w kontekście zastrzeżeń KIE, nawet przy
uwzględnieniu, że niektóre spośród tychże zastrzeżeń (np. dotyczące art.
119 projektu ustawy o działalności ubezpieczeniowej) utraciły swą
aktualność wskutek usunięcia z projektów błędnych rozwiązań jeszcze przed
przedstawieniem tychże projektów Marszałkowi Sejmu RP przez Prezesa Rady
Ministrów. Jednakże można przychylić się do stanowiska rządowego w kwestii
zgodności rozwiązań zawartych w projekcie ustawy z prawem Wspólnoty.



2.UWAGI KRYTYCZNE



a)Poważne zastrzeżenia budzi regulacja dotycząca nadzoru
ubezpieczeniowego. Aprobowana, co do zasady, zmiana systemowa jaką jest
propozycja wprowadzenia do ustawy kolegialnej formy nadzoru w postaci
Komisji Nadzoru Ubezpieczeniowego, zawiera szereg rozwiązań niekorzystnych
zarówno z punktu widzenia interesów przedsiębiorców prowadzących
działalność ubezpieczeniową, jak również z uwagi na niebezpieczeństwo
upolitycznienia tego nadzoru merytorycznego mającego funkcjonować w
obszarze ubezpieczeń gospodarczych.



ˇBardzo kontrowersyjna jest propozycja etapowego wprowadzania
zasady konsolidacji nadzoru poszczególnych rynków, która objawiać się ma w
tym, że w skład organów nadzoru ubezpieczeniowego mieliby wchodzić
szefowie organów nadzoru innych rynków co najistotniejsze być może (taka
możliwość istnieje) bez odpowiedniego przygotowania i wiedzy
merytorycznej. Stąd krytyczna opinia dotycząca propozycji zawartej w art.
187 ust. 5 pkt. pkt. 2,3,4,5.



ˇBardzo wątpliwa jest zasadność niemalże nieograniczonych
kompetencji Komisji Nadzoru Ubezpieczeniowego, w szczególności przyznanie
jej prerogatywy do przeprowadzania kontroli "w każdym czasie" (art. 203
ust. 1) w zakresie "działalności i stanu majątkowego zakładu ubezpieczeń".
Rozwiązanie takie jest niedopuszczalne, m. zd., również w kontekście
brzmienia przepisu art. 203 ust. 4 projektu, który zawiera delegację
ustawową dla ministra właściwego do spraw instytucji finansowych do
wydania rozporządzenia określającego poza zasadami i trybem
przeprowadzenia kontroli działalności i stanu majątkowego zakładu
ubezpieczeń również i "zakres" tychże kontroli. Zapis taki budzi sprzeciw,
z uwagi na regulację zawartą w przepisie art. 92 ust. 1 Konstytucji RP,
który nakazuje aby upoważnienie ustawowe do wydania aktu wykonawczego
określało między innymi "zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz
wytyczne dotyczące treści aktu". Przepis art. 203 ust. 4 opiniowanego
projektu pozostaje zatem w sprzeczności z regulacją konstytucyjną i to nie
tylko dlatego, że nie sposób zauważyć w nim wytycznych dotyczących treści
rozporządzenia, ale przede wszystkim wobec nieokreślenia "zakresu" zakresu
spraw przekazanych do uregulowania, a wręcz pozostawienia ustalenie
"zakresu przeprowadzania kontroli" ministrowi właściwemu do spraw
instytucji finansowych.



ˇKontynuację rozważań poczynionych wyżej stanowi zarzut dotyczący
redakcji art. 202 ust. 2 i art. 206 ust. 1 projektu, gdzie najpierw
przyznaje się Komisji Nadzoru Ubezpieczeniowego kompetencję do ustalenia
trybu i zakresu przekazywania danych zakładu ubezpieczeń (nb. danych
objętych tajemnicą uregulowana w art.14 projektu) bez wskazania w ustawie
jakichkolwiek przesłanek i warunków, które stanowiłyby określone granice
prerogatyw KNU, a następnie (art. 206 ust.1) wprowadza katalog sankcji dla
przedsiębiorców nie stosujących się do poleceń, których zasady wydawania
nie istnieją.



b)Zupełnie niezrozumiałe jest nie doprecyzowanie warunków
formalnych jakie powinna spełniać osoba wchodząca w skład zarządu
krajowego zakładu ubezpieczeń (art. 19 ust. 2), będąca dyrektorem, lub
jego zastępcą, głównego oddziału zagranicznego zakładu ubezpieczeń (art.
93 ust. 3 pkt.4) lub rzecznikiem ubezpieczonych (art. 219 ust. 2, zob.
również art. 187. ust.2 i art. 223 ust.2). W tym zakresie należy
podkreślić następujące mankamenty projektu:



ˇbardzo ogólne określenie w/w wymagań, a nadto ustalenie ich wg
niejednolitego kryterium, raz poprzez wymóg "odpowiedniego wykształcenia i
doświadczenia zawodowego" (art. 19 ust. 2 i art. 93 ust.3 pkt. 4), a innym
razem posiadanie "wyższego wykształcenia prawniczego" (art. 219 ust. 2)
ˇbrak zestawienia wymagań dotyczących wykształcenia, doświadczenia
i cech osobowościowych w jednym katalogu (np. odnośnie członka zarządu
krajowego zakładu ubezpieczeń mówi się w art. 19 ust. 2 o wykształceniu i
doświadczeniu poprzez warunek o charakterze pozytywnym, a następnie w ust.
4 tego samego artykułu jako podstawę zgłoszenia sprzeciwu prze KNU wobec
kandydata podaje się brak z jego strony rękojmi prowadzenia spraw zakładu
ubezpieczeń w sposób należyty)
ˇbardzo duże niebezpieczeństwo manipulowania prze KNU obsadą w/w
stanowisk poprzez odmówienie kandydującym na nie osobom wymaganych przez
ustawę (a niedookreślonych) przymiotów (art. 19 ust. 4 pkt. 2 i 3, art. 85
pkt. 2, art. 98 pkt. 2), co może nie tylko uniemożliwić powołanie
określonej osoby w skład organu zarządzającego, ale spowodować nie wydanie
zezwolenia na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej (zob. tez art. 118
ust. 3 pkt.3).

Konkludując uwagi zamieszczone pod lit. b) należy stwierdzić, że wymagania
wobec osób zajmujących najniższe stanowiska w zakładach ubezpieczeń nie
zostały (wbrew poglądowi zawartemu w uzasadnieniu do projektu, s. 62, w. 9
- 10 od dołu) sprecyzowane, co wywołuje tym większe zdziwienie, że
projektodawca zastosował właściwe, co do zasady, rozwiązanie w tej mierze
w projekcie ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym (art. 25 ust. 2 pkt.
f).



c)Poważnej dyskusji wymaga zapis art. 139 wg którego "rejestr
aktuariuszy prowadzi Komisja Nadzoru Ubezpieczeniowego", co nie jest
jedynym możliwym rozwiązaniem wobec stworzenia podstawy prawnej (art.. 143
ust. 1) do utworzenia przez aktuariuszy ich samorządu zawodowego.



d)Trudno zgodzić się z proponowanym w przepisie art. 219 ust. 1
pkt. pkt. 2,5,7, rozwiązaniem, aby Rzecznika Ubezpieczonych, biorąc pod
uwagę jego zadania określone w art. 217, powoływać spośród kandydatów
zgłaszanych np. przez KNU, komisje sejmowe czy organizacje brokerów.



e)Istotny błąd zawarty jest w konstrukcji przepisów
międzyczasowych (art. 252 ust. 1 pkt. 1 i 2), gdzie zarówno wejście w
życie niektórych przepisów jak i utrata przez część z nich mocy
obowiązującej zostały uzależnione od warunku (art. 89 k.c.) tj. zdarzenia
przyszłego i niepewnego jakim jest przystąpienie RP do Unii Europejskiej.



f)Rozważenia wymaga zbyt krótki 6 - cio miesięczny od wejścia w
życie ustawy (art. 244) okres dostosowawczy dla zakładów ubezpieczeń i
spełnienie przez nie wszystkich warunków dotyczących gospodarki
finansowej.









3.UWAGI SZCZEGÓŁOWE



ˇart. 2 ust. 3 pkt. 3 - słowo "egzekwowanie" należy zastąpić
słowem "dochodzenie"
ˇart. 2 ust. 4 - po słowie "bądź" należy dopisać słowo "służące"
ˇart. 3 pkt. 11 - słowo "uszczerbek" należy zastąpić słowem
"szkoda"
ˇart. 4 ust. 4 - słowa "lub" należy zastąpić słowami "albo"
ˇart. 6 ust. 2 - słowo "lub" należy zastąpić słowem "albo"
ˇart. 7 należy wykreślić nawias
ˇart. 11 ust. 2 - po słowie "jest" należy dodać słowo "nadto"
ˇart. 11 ust. 2 pkt 2 - słowo "wartość" należy zastąpić słowem
"wartości"
ˇart. 14 ust. 2 pkt. 14 - należy wykreślić nawias
ˇart.16, art. 17 i art. 81 ust. 1 pkt. 7 lit. g - należy
ujednolicić używając słów: "odszkodowania i świadczenia" albo
"odszkodowania" lub "świadczenia"
ˇart. 24 ust. 2 zd.2 - spójnik "i" należy zastąpić spójnikiem
"lub" a słowo "lub" słowem "albo"
ˇart. 28 ust. 3 pkt. 1 - słowo "lub" należy zastąpić słowem
"albo", a po słowie "nazwę" dopisać słowa "lub firmę"
ˇart. 38 ust. 2 - należy go skreślić w związku z brzmieniem
przepisu art. 47 ust. 1
ˇart. 40 - słowo "zwołania" należy zastąpić słowem "odbycia"
ˇart. 57 - powinien być zsynchronizowany z brzmieniem art. art.
368 - 369 k.s.h.
ˇart. 58 - powinien byś zsynchronizowany z brzmieniem art. 370
k.s.h.
ˇart. 71 ust. 1 - po słowie "głosów" należy dodać słowo "oddanych"
i należy skreślić słowa "lub ich pełnomocników"
ˇart. 74 ust. 1 - należy go skreślić wobec brzmienia art. 70 ust.
2 pkt. 2
ˇart. 75 pkt. 3 - należy skreślić słowo "właściwie"
ˇart. 80 ust. 2 pkt. 4 - słowo "organizacyjnej" należy zastąpić
słowami "organizacyjno - prawnej"
ˇart. 88 pkt. 2 - po słowie "przedłużenie" należy d0dać słowo
"zmieniane" oraz zamiast słów "nie przedłużają się" użyć słów "nie ulegają
przedłużeniu" (zob. art. 105 ust. 2 zd. 2)
ˇart. 105 ust. 6 - należy określić, które przepisy k.s.h. stosuje
się odpowiednio
ˇart. 132 ust. 1 - cyfrę "5" należy zastąpić cyfrą "1"
ˇart. 136 ust 1 pkt 11 - w słowie "zarachowanym" należy zastąpić
literę "m" literami "ch"
ˇart. 146 - należy skreślić słowa "a w szczególności", zaś słowa
"przychodów z innych źródeł" przenieść na koniec zdania
ˇart. 158 pkt 2 - należy skreślić słowo "należycie"
ˇart. 163 pkt. 3 należy skreślić słowo "odpowiednio"
ˇart. 166 - po ust 8 należy dopisać ust. 9 określający warunki
jakie spełnić musi członek zarządu komisarycznego, ust 9 -11 będą miały
odpowiednio numery 10 - 12
ˇart. 178 - słowa "przestał płacić długi" należy zastąpić słowami
"zaprzestał płacenia długów"
ˇart. 181 ust 5 - zamiast liczby "155" należy użyć liczby "159"
ˇart. 188 ust. 2 - nowe brzmienie słów do dwukropka : "Przed
upływem kadencji Prezes Rady Ministrów odwołuje Przewodniczącego Komisji z
następujących przyczyn:"
ˇart. 189 ust. 2 - słowo "Ubezpieczeń" należy zastąpić słowem
"Ubezpieczeniowego"
ˇart. 189 ust. 4 należy rozważyć zastąpienie słowa "zwykłą" słowem
"bezwzględną"
ˇart. 213 - słowa "podmiotu gospodarczego" należy zastąpić słowem
"przedsiębiorcy"
ˇart. 214 ust. 1 pkt 2 - słowo "pozostających" należy zastąpić
słowem "pozostałych"
ˇart. 22 ust. 4 - należy skreślić nawias
ˇart. 228 - należy przedyskutować jego dopuszczalność w kontekście
przepisów k.p.c.
ˇart. 232 ust. 1 - słowo "uprawnionym" należy zastąpić słowem
"upoważnionym"
ˇart. 250 - po słowie "wydane" należy dopisać słowa "na podstawie"
ˇart. 252 - należy skreślić cyfrę "1" oznaczającą ustęp





IV. UWAGI DOTYCZĄCE PROJEKTU USTAWY O POŚREDNICTWIE UBEZPIECZENIOWYM

Projekt ten obejmuje zakresem uregulowania działalność pośrednictwa w
dziedzinie ubezpieczeń na życie oraz pozostałych ubezpieczeń osobowych i
majątkowych.

1.ROZWIĄZANIA APROBOWANE



a)Zasadnicze rozróżnienie pomiędzy działalnością agencyjną (art. 3
pkt. 1) i działalnością brokerską (art. 3 pkt 2) wraz z uzupełnieniem
całkowitego rozdzielenia tychże rodzajów pośrednictwa przez regulację
zawartą w przepisie art. 14 i art. 19 ust. 1.

b)Nowe, zgodne z wymogami UE, rozwiązanie wyraźnie dopuszczające
wykonywanie przez agenta pośrednictwa ubezpieczeniowego w imieniu albo na
rzecz więcej niż jednego zakładu ubezpieczeń (tzw. multiagent), co nie
jest jednoznaczne w aktualnie obowiązującym stanie prawnym.

c)Bardzo korzystne dla przedsiębiorców prowadzących działalność
ubezpieczeniową odejście od licencjonowania (przez organ nadzoru)
działalności agentów ubezpieczeniowych (art. 7 zob. także art. 37 e ust. 3
aktualnie obowiązującej ustawy o działalności ubezpieczeniowej).

d)Wprowadzenie ograniczonej zasady "outsourcing'u" dla agentów i
brokerów ubezpieczeniowych (art. 10 i art. 21)

e)Wprowadzenie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności
cywilnej multiagentów (art. 11 ust. 3) i brokerów ( art.18 ust. 1)

f)Precyzyjne sformułowanie warunków formalnych jakie powinna
spełniać osoba fizyczna ubiegająca się o zezwolenie na wykonywanie
działalności brokerskiej (art. 25 ust. 2 pkt. f)

g)Utworzenie, nie istniejących do tej pory, rejestrów pośredników
ubezpieczeniowych (art. art. 31 - 40) tj. rejestru agentów
ubezpieczeniowych prowadzonego przez Polską Izbę Ubezpieczeń oraz rejestru
brokerów ubezpieczeniowych prowadzonego przez Komisję Nadzoru
Ubezpieczeniowego, co wobec obligatoryjności wpisu zarówno dla agentów jak
i brokerów (art. 31 ust. 2 i 3) jest zbieżne z zasadą bezpieczeństwa
obrotu gospodarczego jak i interesem samych zakładów ubezpieczeń.

h)Wystarczająco długie, roczne od dnia wejścia w życie ustawy,
okresy dostosowawcze dla brokerów oraz agentów (art. 43 ust. 2 i art. 44
ust. 1).

i)Przygotowanie wraz z projektem podstawowych aktów wykonawczych.





2.UWAGI KRYTYCZNE



a)Nadmierne rozszerzenie kompetencji Komisji Nadzoru
Ubezpieczeniowego do kontroli działalności zakładu ubezpieczeń w zakresie
korzystania z usług agentów ubezpieczeniowych (art. 16) i kontroli
działalności i stanu majątkowego podmiotów prowadzących działalność
brokerską (art. 29) (zob. uwagi do rozdz. III. 2.a. niniejszej opinii).

b)Rozważenia wymaga ewentualne dopuszczenie do prowadzenia
działalności brokera ubezpieczeniowego (i reasekuracyjnego) spółki
handlowej nie posiadającej osobowości prawnej (art. 17 ust. 1).

c)Ograniczenie zakresu tajemnicy zawodowej brokera (art. 23 ust. 1
pkt. 3), zob. art. 37 n ust. 2 obow. ustawy o działalności
ubezpieczeniowej.

d)Kontrowersyjny jest zapis w § 8 ust. 2 pkt. 1 projektu
Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie określenia szczegółowych zasad,
zakresu i trybu przeprowadzania kontroli działalności zakładu ubezpieczeń
w zakresie korzystania z usług agentów ubezpieczeniowych, gdyż przyznanie
inspektorom prawa do badania dokumentów i ksiąg rachunkowych wydaje się
sprzeczne nie tylko z § 2 w/w rozporządzenia i jego uzasadnieniem (w. 7 -
12 od góry), ale wykracza również poza delegację ustawową z art. 16 ust. 7
projektu ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym.



3.PROPOZYCJE NIEKTÓRYCH ZMIAN REDAKCYJNYCH



ˇart. 7, art. 34 ust. 2, art.41 ust.5 - słowa "spółka prawa
handlowego" należy zastąpić słowami "spółka handlowa"
ˇart. 8 - należy skreślić
ˇart. 9 ust. 1 pkt. 2 i art. 25 ust. 2 pkt. 1 lit.b - należy
skreślić słowa następujące po słowie "umyślne"
ˇart. 13 ust. 1 pkt. 3 - słowo "cofnięte" należy zastąpić słowami
"odwołane"
ˇart. 22 - słowa "Brokerowi ubezpieczeniowemu nie wolno" należy
zastąpić słowami "Broker ubezpieczeniowy nie może"
ˇart. 27 ust. 2 - słowo "cofającej" należy zastąpić słowami "o
cofnięciu zezwolenia"
ˇart. 34 ust. 1 pkt 2 - należy skreślić słowo "podstawowe"
ˇart. 34 ust. 1 pkt. 2 lit. c - czy chodzi tylko o miejsce
zamieszkania, czy też adres lub adres do korespondencji?
ˇart. 34 ust 2 pkt. 2 - po słowie "obejmujące" należy dodać słowo
"jego"
ˇart. 34 ust. 2 pkt. 2 lit. a - po słowie "nazwę" należy dodać
słowa "albo firmę"
ˇart. 34 ust. 2 pkt. 2 lit. b - po słowie "siedzibę" należy dodać
słowo "i adres"
ˇart. 34 ust. 2 pkt. 2 lit. c. - należy skreślić
ˇart. 34 ust. 3 pkt. 2 - po słowie "obejmujące" należy dodać słowo
"jego"
ˇart. 34 ust. 3 pkt. 2 lit. a - d - należy zredagować tak jak w
ust. 2 pkt.2
ˇart. 36 ust. 1 i ust. 2 - słowo "rozwiązania" należy zastąpić
słowem "wygaśnięcia"
ˇart. 38 - należy zredagować w sposób zgodny z zasadami redakcji
art. 34
ˇart. 39 pkt. 2 - słowo "jej" należy umieścić przed słowem
"wykreślenia"
ˇart. 42 ust. 2 - po słowie "prawnej" należy dodać słowa "albo
spółki handlowej nie mającej osobowości prawnej"



V. UWAGI DOTYCZĄCE PROJEKTU USTAWY O UBEZPIECZENIACH OBOWIĄZKOWYCH,
UBEZPIECZENIOWYM FUNDUSZU GWARANCYJNYM I POLSKIM BIURZE UBEZPIECZEŃ
KOMUNIKACYJNYCH

Przedmiotowa ustawa nie zawiera żadnych istotnych mankamentów z punktu
widzenia interesów przedsiębiorcy prowadzącego działalność
ubezpieczeniową, co uzasadnia pominięcie uwag krytycznych np. przepis art.
119 uzależniający wejście w życie niektórych przepisów ustawy od warunku,
tj. przystąpienia RP do UE, kilku drobnych sformułowań redakcyjnych np.
art. 34 ust. 4 in fine i art. 42 ust. 2 in fine. Godzi się w tym miejscu
podkreślić, że ustawa ta będąc częścią pakietu ustaw reformujących
ubezpieczenia gospodarcze charakteryzuje się bardzo poprawnym
przygotowaniem pod względem legislacyjnym, a nadto zawiera pozytywne
rozwiązania spośród których najważniejsze to:
ˇzrównanie ubezpieczenia obowiązkowego z obowiązkiem zawarcia
umowy ubezpieczenia;
ˇposzerzenie katalogu ubezpieczeń obowiązkowych
ˇwprowadzenie definicji ubezpieczenia obowiązkowego, co usuwa
istniejący obecnie szereg wątpliwości (art. 3);
ˇumożliwienie zawarcia umowy ubezpieczenia krótkoterminowego przez
przedsiębiorcę prowadzącego działalność gospodarczą, polegającą na kupnie,
a następnie sprzedaży pojazdów mechanicznych, lub polegającą na
pośrednictwie w kupnie i sprzedaży takich pojazdów (art. 30 ust.3);
ˇrozszerzenie zakresu terytorialnego ochrony ubezpieczeniowej w
odniesieniu do pojazdów zarejestrowanych na stałe w RP, na terytoria
państw, których Biura Narodowe są Sygnatariuszami Wielostronnego
Porozumienia Gwarancyjnego (art. 31);
ˇwprowadzenie instytucji "zawarcia z mocy prawa" następnej umowy
ubezpieczenia OC na kolejny 12 - miesięczny okres (art. 32 ust.1);
ˇwprowadzenie nowych rozwiązań w zakresie ustalania wysokości
opłaty karnej za niespełnienie ustawowego obowiązku zawarcia umowy
ubezpieczenia obowiązkowego, spośród których najistotniejszą jest gradacja
opłaty w zależności od okresu czasu pozostawania podmiotu zobowiązanego do
zawarcia umowy w konflikcie z ustawą (art. 78);
ˇzwolnienie ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego i Polskiego
Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych z podatku dochodowego od osób prawnych
(art. 110).



VI. UWAGI KOŃCOWE

1. Przedstawiony do analizy pakiet ustaw kompleksowo reformujących prawo
ubezpieczeń gospodarczych charakteryzuje się wewnętrzną konstrukcją i
systematyką o wiele bardziej trafną w porównaniu z obecnie obowiązującymi
w tym zakresie aktami prawnymi normatywnymi.

2. Projekty regulują w pełnym zakresie zagadnienia ubezpieczeń
gospodarczych, co oczywiście nie oznacza, że nie należy się spodziewać w
przyszłości nowelizacji.

3. Przyjęte w projektach rozwiązania uważam, w zdecydowanej większości za
uzasadnione i poprawne.

4. Projekt uwzględniania, w zasadzie, postanowienia dyrektyw europejskich
(z zastrzeżeniami, o których mowa w opinii).

5. Wejście ustaw w życie nie powinno zrodzić większych problemów natury
intertemporalnej (czemu nie przeczą uwagi krytyczne poczynione w opinii w
tym zakresie).

6. Oceniane przez mnie projekty spełniają zasadniczo wymogi pakietu aktów
prawnych zawierającego kompleksowe unormowanie i zapewniającego realizację
celu, jakim jest dostosowanie prawnych regulacji rynku ubezpieczeń
gospodarczych zarówno co do wymogów prawa europejskiego, jak i obecnej
sytuacji w tej sferze działalności gospodarczej w Polsce.









j