Jak liczymy Index Biznesu PKPP

2003-02-27

Jak liczymy Index Biznesu PKPP

Index Biznesu jest wskaźnikiem koniunktury gospodarczej w Polsce na
bieżący kwartał, półrocze i rok, opracowanym na podstawie przewidywań
ekspertów Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych.
Zbudowany jest w oparciu o metodę delficką na podstawie ankiety, w której
eksperci PKPP oceniają co miesiąc perspektywy rozwoju koniunktury. Oblicza
się go jako średnią ważoną dwunastu prognozowanych wskaźników
ekonomicznych oraz wskaźnika oceniającego wpływ czynników politycznych
(wyrażonych w znormalizowanej skali 5-punktowej).
Wskaźniki ekonomiczne dzielą się na trzy kategorie wpływające na
koniunkturę: popyt, finanse i sytuacja makroekonomiczna. W przypadku
popytu oceniamy: konsumpcję krajową, eksport, inwestycje krajowe i
zagraniczne. W finansach prognoza dotyczy: rentowności i finansowej
płynności przedsiębiorstw, zmian realnej podaży kredytu oraz stopy
procentowej. Sytuacja makroekonomiczna oceniana jest z perspektywy:
inflacji, deficytu finansów publicznych, stopy bezrobocia oraz stopnia
konkurencyjności gospodarki, mierzonego stosunkiem salda do wolumenu
obrotów towarowych z zagranicą. Indeks ogólny oraz indeksy dla
poszczególnych kategorii podane są w standaryzowanej, porównywalnej skali
100-punktowej.

Eksperci PKPP
Prognozy uwzględniane w indeksie przygotowują: Tadeusz Chrościcki, Dariusz
Filar, Janusz Jankowiak, Ryszard Kokoszczyński, Małgorzata Krzysztoszek,
Stanisław Kubielas, Wojciech Misiąg, Jeremi Mordasewicz, Michał Olszewski,
Krzysztof Rybiński, Andrzej Wilk, Bogdan Wyżnikiewicz i Leszek Zienkowski.

Metodologia opracowania indeksu
Eksperci oceniają oczekiwane zmiany dwunastu wskaźników ekonomicznych i
czynnika politycznego w znormalizowanej skali w ustalonym przedziale wokół
tzw. normy. W celu zapewnienia porównywalności indeksu w różnych okresach
w przypadku każdego wskaźnika ekonomicznego ustalone zostały sztywne normy
dla dłuższego okresu prognostycznego. Odpowiadają one takim poziomom
wskaźników, które można uznać za sprzyjające średniej, długookresowej,
stabilnej stopie wzrostu gospodarczego. W przypadku 100-punktowego indeksu
jest to poziom 50 punktów. Odchylenia w dół i w górę mają wówczas
jednoznaczną interpretację.
Normy dla poszczególnych wskaźników ustalono jako środkowe wielkości w
przedziale ograniczonym przez ich uśrednione poziomy dla okresów dobrej
(1995-1998) i złej koniunktury (2000-2002), w niektórych przypadkach po
odrzuceniu wartości krańcowych. Jedynie przy wyraźnym jednokierunkowym
trendzie (np. inflacja, stopy procentowe) normy określono na zasadzie
ekstrapolacji.
Zakładając stałe długookresowe normy, w planach jest korygowanie samego
przedziału odchyleń, który wyjściowo ustalony został na podstawie
dotychczasowych obserwacji. Przy stałej długookresowej normie zmiana
szerokości przedziału oznacza korektę siły oddziaływania danego czynnika
na poziom koniunktury (np. wpływ jednoprocentowej zmiany stopy inflacji na
wzrost PKB, mierzony w punktach indeksu), jaką prognozujący w danej
sytuacji gospodarczej przypisuje temu czynnikowi. Z drugiej strony
szerokość przedziału określa dopuszczalny i akceptowany poziom zmienności
danego parametru.
Indeks ogólny koniunktury jest średnią ważoną indeksów cząstkowych
dotyczących poszczególnych kategorii czynników. Przy konstrukcji indeksów
cząstkowych stosuje się system wag odzwierciedlających znaczenie danego
czynnika w ramach danej kategorii (popytowe, finanse, makroekonomia):

Wagi prognozowanych parametrów w poszczególnych kategoriach czynników

PopytFinanseMakroekonomia
konsumpcja60%rentowność40%
inflacja15%
eksport 15% płynność25% deficyt budż.30%
inwestycje 20% kredyt 20% bezrobocie
30%
inwestycje zagr. 5% stopa proc.15% saldo
h.z.25%
Razem100%Razem100% Razem100%

W różnym horyzoncie czasowym zmienia się jednak znaczenie poszczególnych
kategorii czynników w ogólnym indeksie koniunktury. Uwzględniono to
poprzez różne wagi przypisywane grupom czynników w konstrukcji ogólnego
indeksu koniunktury dla różnych okresów prognostycznych (np. popyt ma
większe znaczenie w okresie krótkim a sytuacja makroekonomiczna - w
długim):

Wagi poszczególnych kategorii czynników w ogólnym indeksie koniunktury
KategoriaKwartałPółrocze (opcja)Rok
Popyt504035
Finanse202530
Makroekonomia152525
Polityka151010
Razem100100100

Prognozowane wielkości:
ˇ konsumpcja wewnętrzna (spożycie ogółem) - realny wzrost wydatków
konsumpcyjnych w stosunku do okresu poprzedniego, wyrażony w skali
rocznej,
ˇ eksport - tempo wzrostu eksportu liczonego na bazie płatności wg NBP (w
euro) w stosunku do tego samego okresu roku poprzedniego,
ˇ inwestycje krajowe - tempo wzrostu krajowych wydatków inwestycyjnych
(nakłady brutto na środki trwałe) w stosunku do tego samego okresu roku
poprzedniego,
ˇ inwestycje zagraniczne - stopa wzrostu napływu inwestycji zagranicznych
(w dolarach), w stosunku do tego samego okresu roku poprzedniego,
ˇ rentowność przedsiębiorstw - poziom rentowności brutto na koniec
prognozowanego okresu,
ˇ płynność przedsiębiorstw - poziom płynności I-go stopnia, na koniec
prognozowanego okresu,
ˇ kredyt bankowy - realny przyrost kredytu bankowego dla sektora
niefinansowego, w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego,
ˇ stopa procentowa - poziom stopy operacji otwartego rynku na koniec
prognozowanego okresu,
ˇ inflacja roczna - tempo wzrostu cen w stosunku do końca analogicznego
okresu roku poprzedniego (rok do roku),
ˇ deficyt budżetowy - deficyt finansów rządowych i samorządowych w % PKB
na koniec prognozowanego okresu,
ˇ bezrobocie - poziom stopy bezrobocia na koniec prognozowanego okresu,
saldo H-Z - saldo bilansu handlowego w % ogółu obrotów (eksport+import)
wg GUS, na koniec prognozowanego okresu.