Ustawa o karaniu firm - do Trybunału - PKPP wnioskuje o zbadanie zgodności z Konstytucją ustawy o odpowiedzialności karnej podmiotów zbiorowych

2003-04-17

Ustawa o karaniu firm - do Trybunału - PKPP wnioskuje o zbadanie zgodności z Konstytucją ustawy o odpowiedzialności karnej podmiotów zbiorowych

Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych złożyła w Trybunale
Konstytucyjnym wniosek o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją
niektórych przepisów ustawy z 28 października 2002 r. o odpowiedzialności
karnej podmiotów zbiorowych.
Zgodnie z ustawą podmioty te (np. firmy) mają ponosić odpowiedzialność za
czyny zabronione popełnione przez osoby działające w ich imieniu (jeżeli
przyniosło to lub mogło przynieść im korzyść, również niemajątkową). Jest
to całkowite novum w polskim prawodawstwie. Dotychczas za przestępstwa
można było karać wyłącznie osoby fizyczne.
Celem ustawy jest dostosowanie polskiego prawa do unijnego. Wymaga ono
wprowadzenia odpowiedzialności osób prawnych (np. spółek kapitałowych).
Tymczasem polska ustawa (art. 2 ust.1) idzie dalej i obejmuje także
jednostki nie mające osobowości prawnej tj. spółkę cywilną oraz spółkę
jawną, partnerską, komandytową i komandytowo-akcyjną. Wyklucza natomiast
odpowiedzialność Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego i ich
związków oraz organów państwowych i samorządu terytorialnego.
Zdaniem Pracodawców Prywatnych rozszerzenie kręgu podmiotów podlegających
ustawie może prowadzić do podwójnego karania za ten sam czyn osób
fizycznych prowadzących działalność gospodarczą.
Ponadto konwencje międzynarodowe wskazane w dyrektywie unijnej nakazują
odpowiedzialność osób prawnych w ściśle określonych przypadkach np.
oszustw, korupcji i prania brudnych pieniędzy (które naruszają interesy
finansowe Wspólnot Europejskich), czynnego przekupstwa zagranicznego
funkcjonariusza publicznego (w związku z międzynarodową działalnością
gospodarczą), niektórych przestępstw komputerowych, udziału w
zorganizowanej grupie przestępczej, oraz przestępstw przeciwko wymiarowi
sprawiedliwości (jeżeli przestępstwo ma charakter międzynarodowy i jest w
nie zaangażowana zorganizowana grupa przestępcza).
Tymczasem zgodnie z art. 16 skarżonej ustawy odpowiedzialność dotyczy
znacznie większego katalogu przestępstw. Efektem tego jest możliwość
podwójnego skazania za ten sam czyn.
Zdaniem Pracodawców Prywatnych ustawa ta zawiera także odstępstwa od
ważnych zasad procesu karnego. Brak uzasadnienia do ograniczenia prawa do
obrony i powszechnie uznanych gwarancji bezstronności postępowania.
Poważne zastrzeżenia wywołuje wprowadzenie zupełnie nowego rodzaju
postępowania karnego.
Zdaniem Konfederacji wiele przepisów ustawy narusza podstawowe zasady
demokratycznego państwa prawnego, wynikające z art. 2 Konstytucji. Narusza
też zawartą w art. 32 Konstytucji zasadę równości i wywodzone z niej
zasady poprawnej legislacji, proporcjonalności, zakazu powtórnego karania
sprawcy za jeden czyn, zasadę niedziałania prawa wstecz oraz
sprawiedliwości społecznej.