Mediacje i praca w niedzielę
2003-07-14
Zrównanie uprawnienia związków zawodowych i organizacji pracodawców do opiniowania kandydatów na mediatorów oraz postulat dopuszczalności pracy w niedzielę między innymi rozważył na wniosek PKPP, zespół prawa pracy Komisji Trójstronnej, podczas ubiegłotygodniowego posiedzenia. Przekaże on swe wstępne ustalenia dotyczące 14 zagadnień prawnych ze stosunków pracy prezydium Komisji w przyszłym tygodniu.
Protokół z posiedzenia zespołu:
Porządek obrad - wynikający z przyjętych przez Zespół tematów negocjacyjnych w ramach realizacji uchwały nr 17 Komisji Trójstronnej - obejmował dyskusję w punktach od 1-22 wg. załączonej tabeli oraz punkt 30 ( za wyjątkiem punktów: 3, 7, 10, 11, 13, 14, 20, 21, 22 - włączonych do prac Specjalnego Zespołu przy Prezydium Komisji).
PUNKT 1 PORZĄDKU: Utrzymanie w art. 113 Kp. Przynależności związkowej jako kryterium niedopuszczalności dyskryminacji.
Wnioskodawca: NSZZ "S"
Uzasadnienie:
Zdaniem wnioskodawcy wykreślenie tego kryterium może skutkować różnicowaniem praw i obowiązków pracowniczych w zależności od przynależności związkowej.
Argumenty i kontrargumenty w toku dyskusji:
Strona rządowa zaproponowała rozwiązanie tego problemu. W sejmie w ramach nowelizacji Kp. prezentować można dwa podejścia do całości zagadnienia niedyskryminacji: - generalne, ogólne, zakazujące jakiejkolwiek dyskryminacji oraz wymieniające kryteria ze względu na które dyskryminacja jest zakazana. W razie przyjęcia drugiego rozwiązania strona rządowa zaproponuje uwzględnienie postulatów związków zawodowych.
Wnioski i ustalenia do przekazania Prezydium Trójstronnej Komisji:
Zespół przyjął zaproponowane przez rząd podejście do rozwiązania problemu.
PUNKT 2 PORZĄDKU: Zaliczalność okresu nauki do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego, zawłaszcza w odniesieniu do pracowników uzyskujących tytuł licencjata.
Wnioskodawca: Rząd.
Uzasadnienie:
Przepis ten wprowadzi rezygnację z zaliczania nauki do stażu pracy, minimalny urlop 20 dni, po 5 latach stażu pracy 23 dni urlopu, a po 10 latach 26 dni urlopu.
Dotychczasowy przepis różnicuje uprawnienia z uwagi na wykształcenie. Propozycja ma przeciwdziałać ewentualnemu negatywnemu wyrokowi Trybunału Konstytucyjnego - zarzut niekonstytucyjności. W wyniku takiego orzeczenia nie zostanie zachowana zasada praw nabytych.
Argumenty i kontrargumenty w toku dyskusji:
"S" podniosła temat danych medycznych, które wyjaśniłyby jaki jest minimalny czas wypoczynku zapewniającego regenerację sił pracownika.
Wnioski i ustalenia do przekazania Prezydium Trójstronnej Komisji:
Doszło do porozumienia co do propozycji rządu.
Rząd zobowiązał się do dostarczenia materiałów o charakterze edukacyjnym
Inne informacje, uwagi i komentarze:
Podczas przerwy została dostarczona stronom Informacja dotycząca wymiaru urlopu wypoczynkowego, zaliczalności okresu nauki do stażu pracy, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego, a także niewliczania dni wolnych od pracy do urlopu wypoczynkowego (w ujęciu historycznym).
PUNKT 3 PORZĄDKU (punkt 4 wg. Tabeli): Zrównanie uprawnienia związków zawodowych i organizacji pracodawców do opiniowania kandydatów na mediatorów (ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych).
Wnioskodawca PKPP.
Uzasadnienie:
Wymaga tego równowaga partnerów społecznych oraz idea dialogu społecznego.
Argumenty i kontrargumenty w toku dyskusji:
"S" wyraziło niepokój, że zmiana ustawy jest pretekstem do likwidacji obecnej listy mediatorów.
Wnioskodawca zaprzeczył, jakoby były takie intencje wprowadzenia tej zmiany, zapewniając że wniosek dotyczy tylko kwestii równości opiniowania, a nie ingerowania w kształt listy mediatorów.
Strona rządowa poparła postulat zrównania partnerów społecznych, a co do zapisu, ma jemu nadać kształt zespół prowadzący prace na temat mediacji - Zespół ds. Rozwoju Dialogu Społecznego.
Wnioski i ustalenia do przekazania Prezydium Trójstronnej Komisji:
Zespół zawarł porozumienie co do intencji. Przygotowany zostanie konkretny zapis normatywny.
PUNKT 4 PORZĄDKU (Punkt 5 wg. Tabeli): Zapewnienia skutecznego stosowania przepisów art. 35 ustawy o związkach zawodowych określających przestępstwa przeciwko przepisom tej ustawy.
Wnioskodawca: NSZZ "S"
Uzasadnienie:
Zdaniem wnioskodawcy pracodawcy sprzeciwiają się tworzeniu związków zawodowych stosując na przykład szantaż, a prokuratura najczęściej umarza postępowania dotyczące tych praktyk ze względu na niską szkodliwość społeczną czynu lub uznając postępowanie pracodawców za nieumyślne.
Argumenty i kontrargumenty w toku dyskusji:
Strona rządowa uznała, że zmiana przepisów o nieumyślności jest trudna do zrealizowania ze względu na odniesienie do całego systemu prawa. W tym wypadku potrzeba lepszych dowodów dokonania przestępstwa, a nie zmian przepisów.
NSZZ "S" postuluje także skreślenie wyrazu "uporczywości" z tego przepisu, gdyż jego łamanie ma charakter zdarzenia jednorazowego.
Strona rządowa proponuje dwa różne rozwiązania: bezwzględną likwidację "uporczywości" lub wyodrębnienie tych działań, które dążą do ograniczenia wolności związkowej.
Wnioski i ustalenia do przekazania Prezydium Trójstronnej Komisji:
Strona rządowa zobowiązała się do przedstawienia do 15 sierpnia:
- analizy przygotowanej przez Ministerstwo Sprawiedliwości na temat oceny skali zjawiska łamania przepisu artykułu 35 ustawy o związkach zawodowych,
- propozycji rozwiązań prawnych w tej kwestii.
NSZZ "S" do 9 lipca przekaże konkretne wnioski rozwiązań przewodniczącemu T. Sułkowskiemu.
PUNKT 5 PORZĄDKU (Punkt 6 wg. Tabeli): Zaliczalność poprzednich okresów zatrudnienia do okresu pracy, od którego zależy nabycie prawa i wymiar urlopu wypoczynkowego.
Wnioskodawca: Rząd.
Wnioski i ustalenia do przekazania Prezydium Trójstronnej Komisji:
Doszło do porozumienia co do propozycji rządu.
PUNKT 6 PORZĄDKU (Punkt 8 wg. Tabeli): Doprecyzowanie zasad ustalania maksymalnej liczby działaczy związkowych podlegających szczególnej ochronie trwałości stosunku pracy z tytułu członkostwa w międzyzakładowej organizacji związkowej.
Wnioskodawca NSZZ "S"
Uzasadnienie: Wprowadzone na mocy noweli lipcowej przepisy wymagające zrzeszania co najmniej 10 członków przez międzyzakładową organizację związkową oraz określające zasady ustalania maksymalnej liczby pracowników podlegających szczególnej ochronie trwałości stosunku pracy z tytułu prowadzenia działalności związkowej w ramach międzyzakładowej organizacji związkowej budzą wiele wątpliwości. Nie jest w szczególności jasne czy przy ustalaniu liczby pracowników, od której zależy możliwość skorzystania przez organizację międzyzakładową z tych uprawnień należy uwzględniać łączną liczbę pracowników zrzeszonych w tej organizacji, czy też brać pod uwagę liczbę zrzeszonych w tej organizacji pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy. Kwestie te wymagają doprecyzowania.
Wnioski i ustalenia do przekazania Prezydium Trójstronnej Komisji:
Wnioskodawca przedstawi konkretną propozycję, do której strony odniosą się na następnym posiedzeniu.
PUNKT 7 PORZĄDKU (punkt 9 wg. Tabeli) : Doprecyzowanie zapisów art. 33 ustawy o związkach zawodowych
Wnioskodawca FZZ
Uzasadnienie:
Celem doprecyzowania jest danie możliwości zakładowym organizacjom związkowym na uzyskanie podobnej wiedzy, jaką mają pracodawcy, potrzebnej do pogłębiania dialogu społecznego
Argumenty i kontrargumenty w toku dyskusji:
Wnioskodawca uznał, że związki zawodowe nie mają takich środków na zatrudnianie prawników i ekspertów jak pracodawcy.
Strona rządowa zaproponowała, aby zajęto się tą kwestią podczas rozmów dwustronnych. Jednocześnie wskazała, że są to propozycje zwiększające obciążenia dla pracodawców.
Przedstawiciel FZZ zaproponował rozpatrywanie konkretnych rozwiązań.
Wnioski i ustalenia do przekazania Prezydium Trójstronnej Komisji:
Sprawa została przesunięta na koniec listy omawianych zagadnień jako nie rokująca nadziei na rozwiązanie i uzyskanie konsensusu.
PUNKT 8 PORZĄDKU( Punkt 12 wg. Tabeli): Nadanie "mobbingowi" charakteru pojęcia prawnego i wprowadzenie przepisów zapobiegających "mobbingowi" w miejscu pracy.
Wnioskodawca NSZZ "S"
Uzasadnienie:
Zdaniem wnioskodawcy wywieranie presji na pracowników i nacisków jest coraz powszechniejszym zjawiskiem.
Argumenty i kontrargumenty w toku dyskusji: Zespół otrzymał propozycję zapisu, przygotowaną przez stronę rządową.
Strona rządowa uznała, że należy się zastanowić jak głęboko zdefiniować "mobbing", czy można przerwać "mobbing" drogą sądową bez względu na to czy powstała szkoda fizyczna czy nie (na przykład poprzez wprowadzenie zadośćuczynienia bez szkody jako takiej, a osłabiającej zdrowie psychiczne), czy zwolnienie się z pracy ze względu na "mobbing" może być powodem do roszczenia pieniężnego.
Pod dyskusję należy także poddać uregulowanie pojęcia "krzywdy", którego nie ma w polskim prawie.
Wnioski i ustalenia do przekazania Prezydium Trójstronnej Komisji:
Rząd zobowiązał się do przygotowania nowej wersji projektu uwzględniającej argumenty z przebiegu dyskusji.
PUNKT 9 PORZĄDKU (Punkt 15 wg. Tabeli): Wprowadzenie zasady rozstrzygania przez Sądy Pracy sporów wynikających z postanowień obligacyjnych Układów Zbiorowych Pracy
Wnioskodawca FZZ, NSZZ "S"
Uzasadnienie:
Zdaniem FZZ obecnie przepisy prawa pracy dopuszczają możliwość zawierania układów zbiorowych pracy, obejmujących zarówno postanowienia normatywne, kształtujące indywidualne stosunki pracy, jak i obligacyjne, przewidujące wzajemne zobowiązania stron układu. O ile pierwsze z nich podlegają kognicji sądów pracy, które rozpoznając wynikające stąd spory, stosują przepisy kodeksu postępowania cywilnego w sprawach z zakresu prawa pracy, o tyle spory wynikłe z postanowień obligacyjnych mogą być dochodzone przed sądem powszechnym jedynie według ogólnych reguł postępowania. Pociąga to za sobą znaczne utrudnienia, wynikające przede wszystkim z obowiązku ponoszenia przez związki zawodowe kosztów procesu oraz wydłużonego czasu dochodzenia roszczeń, wobec dość nadmiernego obecnie obciążenia sprawami sądów cywilnych.
Argumenty i kontrargumenty w toku dyskusji:
Strona rządowa wskazuje na inne, niewykorzystywane drogi rozstrzygania sporów jak mediacje i arbitraż.
Wprowadzenie takiego rozwiązania wymagałoby aby Zbiorowe Stosunki Pracy były źródłem roszczeń, a w Prawie Cywilnym nie ma wpisanych powodów roszczeniowych.
NSZZ "S" sprecyzowało stanowisko wskazując, że intencją wniosku było określenie źródeł roszczeń, należących jednocześnie do postanowień obligacyjnych. Wniosek tym samym dotyczy kwestii rozstrzygania sporów. Stanowisko wnioskujących nie było jednolite.
Przedstawiciel KPP wyraził zaniepokojenie, że poddanie przymusowi państwowemu postanowień obligacyjnych spowoduje zniknięcie nawiązywania Układów Zbiorowych Pracy.
Wnioski i ustalenia do przekazania Prezydium Trójstronnej Komisji:
FZZ zobowiązało się do złożenia propozycji konkretnego zapisu w ciągu 10 dni.
Podobne rozwiązanie przedstawi NSZZ Solidarność.
Do propozycji partnerów społecznych swoje stanowisko przedstawi strona rządowa.
Stanowisko Zespołu zostanie podjęte wobec konkretnych zapisów i wyrażonego do niej stanowiska strony rządowej.
PUNKT 10 PORZĄDKU (Punkt 16 wg. Tabeli): Zwiększenie wysokości odszkodowań z tytułu wadliwego wypowiadania stosunków pracy bez wypowiedzenia oraz wynagrodzeń za czas pozostawania bez pracy pracownika przywróconego do pracy.
Wnioskodawca NSZZ "S"
Uzasadnienie:
Zdaniem wnioskodawcy aktualna wysokość odszkodowań oraz wynagrodzeń za czas pozostawania bez pracy przysługujących pracownikom, którym z naruszeniem prawa wypowiedziano lub rozwiązano bez wypowiedzenia stosunek pracy nie stanowi bariery finansowej, która zapobiegałaby naruszaniu przez pracodawców przepisów prawa pracy przy rozwiązywaniu z pracownikami stosunku pracy. Podniesienie wysokości tych kwot mogłoby spełnić funkcję prewencyjną i przyczynić się do zwiększenia dbałości pracodawców o przestrzeganie przepisów prawa pracy
Argumenty i kontrargumenty w toku dyskusji:
Propozycja wstępnie budziła kontrowersje strony pracodawców. Wnioskodawca doprecyzował, że intencją propozycji jest zniesienie górnej granicy odszkodowania i zostawienie tej kwestii do decyzji Sądu Pracy.
Wnioski i ustalenia do przekazania Prezydium Trójstronnej Komisji:
Po doprecyzowaniu propozycji Zespół uznał, że wnioskodawca przedstawi konkretny zapis do którego strony odniosą się na następnym posiedzeniu.
PUNKT 11 PORZĄDKU (Punkt 17 wg. Tabeli): Przyznanie społecznym inspektorom pracy prawa ustalania, w porozumieniu z pracodawcą, rodzajów środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, których stosowanie na niektórych stanowiskach pracy jest niezbędne oraz przewidywanych okresów użytkowania odzieży i obuwia roboczego (art. 2378 § 1 K.p.) wraz ze zmianą ustawy o społecznej inspekcji pracy zmierzającą do wprowadzenia obowiązku wybierania społecznych inspektorów pracy również u pracodawców u których nie działa zakładowa organizacja związkowa.
Wnioskodawca NSZZ "S"
Uzasadnienie:
Uprawnienia takie przyznano by społecznym inspektorom pracy w zakładach pracy gdzie nie ma organizacji związkowej.
Argumenty i kontrargumenty w toku dyskusji:
Strony przychylają się do propozycji. Strona rządowa uznała że konieczna jest analiza prawna i na jej podstawie zbudowanie konkretnej propozycji.
Wnioski i ustalenia do przekazania Prezydium Trójstronnej Komisji:
Strona rządowa, uwzględniając propozycje i przebieg dyskusji przedstawi propozycje zapisu, do którego Zespół odniesie się na następnym posiedzeniu.
PUNKT 12 PORZĄDKU (Punkt 18 wg. Tabeli): Ograniczenie zakazu pracy w niedziele i święta w odniesieniu do prac o znacznej użyteczności społecznej.
Wnioskodawca PKPP
Uzasadnienie:
Zdaniem wnioskodawcy w dotychczasowym stanie prawnym pracodawca zatrudniający pracowników na jedną zmianę nie ma możliwości zatrudnienia ich w niedzielę, nawet w przypadkach szczególnych, choć z różnych względów praca taka jest konieczna. Ponadto szereg firm godzi się na wykonywanie pracy na ich terenie pod warunkiem, że będzie ona realizowana właśnie w niedzielę. W związku z powyższym proponujemy przepis art. 1519a w brzmieniu:
"W razie szczególnych potrzeb pracodawcy praca jest dopuszczalna w niedzielę również w innych przypadkach niż wymienione w art. 1519 K.p."
Argumenty i kontrargumenty w toku dyskusji:
Strony zgodziły się z argumentacją strony rządowej, że propozycja taka musiałaby zostać obwarowana wieloma warunkami: dotyczyłoby to krótkiego okresu, w sytuacji zagrożenia stratą zakładu pracy, praca musiałaby być wykonana za zwiększone np. 2 - krotne wynagrodzenie dla pracownika, w sytuacji kiedy w zakładzie pracy funkcjonują związki zawodowe, praca mogłaby być uzgodnione z organizacją związkową oraz muszą zostać uwzględnione zobowiązania prawa międzynarodowego (konkordat).
Wnioski i ustalenia do przekazania Prezydium Trójstronnej Komisji:
Strona rządowa, uwzględniając propozycje i przebieg dyskusji oraz uwarunkowania międzynarodowe przedstawi propozycje zapisu, do którego Zespół odniesie się na następnym posiedzeniu.
PUNKT 13 PORZĄDKU (Punkt 19 wg. Tabeli): Wyłączenie możliwości udzielenia przez pracodawców czasu wolnego w zamian za czas przepracowany ponad ustaloną normę czasu pracy bez wniosku pracownika; udzielanie na wniosek pracownika za każdą godzinę pracy w godzinach nadliczbowych 1,5 godziny czasu wolnego.
Wnioskodawca NSZZ "S"
Argumenty i kontrargumenty w toku dyskusji:
Strona pracodawców i rządowa wyraziły swój sprzeciw wobec tej propozycji, jako zbyt daleko idącej oraz mającej charakter powrotu do rozwiązania jakie funkcjonowało do czasu dopiero co przyjętej nowelizacji.
Wnioski i ustalenia do przekazania Prezydium Trójstronnej Komisji:
Propozycja nie uzyskała akceptacji Zespołu i na obecnym etapie brak jest możliwości osiągnięcia porozumienia.
Zagadnienie zostało przesunięte na koniec listy uszeregowanej według możliwości konsensusu.
PUNKT 14 PORZĄDKU (Punkt 30 wg. Tabeli): Tryb wprowadzania systemu przerywanego czasu pracy.
Wnioskodawca: Rząd
Argumenty i kontrargumenty w toku dyskusji:
Strona pracownicza zastrzega ewentualny przepis, jako trudny do realizacji w praktyce z uwagi np. na brak infrastruktury. Możliwy jest wariant w uzgodnieniu z organizacją związkową a przy ich braku w zakładzie pracy za zgodą społecznego inspektora pracy.
Wnioski i ustalenia do przekazania Prezydium Trójstronnej Komisji:
Rząd przygotuje dwa warianty zapisu propozycji: jeden uwzględniający propozycje związków zawodowych, drugi w ujęciu katalogowym, kogo taki zapis miałby dotyczyć. Propozycja zostanie rozpatrzona na następnym posiedzeniu.
