Dotacje przedmiotowe do podręczników akademickich

2013-01-30

W nawiązaniu do pisma nr DKN.WRK.651.1.2012.2, Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan przedstawia uwagi do projektu rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie dotacji przedmiotowych do podręczników akademickich.

Rozporządzenie, wydane na podstawie dyspozycji zawartej w art. 188a ust 2 ustawy z 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym, reguluje istotny przedmiot działalności przedstawicieli nauki, a przede wszystkim środowiska wydawców naukowych i pedagogicznych. Dla prawidłowego funkcjonowania rynku wydawniczego, niezbędne jest precyzyjne określenie trybu, zasad i wysokości dotacji do podręczników akademickich. Tymczasem projekt rozporządzenia zawiera propozycje, które budzą wątpliwości lub wymagają zmian.

1. Głównym beneficjentem rozporządzenia jest zgodnie z jego przedmiotem „wydawca". Nie jest natomiast określone kto, w rozumieniu rozporządzenia nim jest. Problem jest istotny szczególnie w kontekście propozycji założeń do zmiany ustawy o finansowaniu nauki, gdzie proponuje się pozbawienie wydawców możliwości ubiegania się o środki finansowe na rozpowszechnianie nauki.
2. § 12.1 pkt 2) rozporządzenia nakłada na wydawcę obowiązek przekazania dokumentu elektronicznego do repozytorium Biblioteki Narodowej egzemplarza z możliwością jego przekazywania innym bibliotekom. Takie rozwiązanie skreśla (lub znacznie ogranicza) szansę wydawcy na sprzedaż egzemplarzy papierowych i elektronicznych (o których mowa w rozporządzeniu) do bibliotek, a z drugiej strony ogranicza środki finansowe na edycję do de facto 90% kosztów wydania publikacji. Budzi zatem to wątpliwość w efekt ekonomiczny zakładanej edycji.
3. § 12.2 pkt 4) nakłada na wydawcę obowiązek wykonania wydruku cyfrowego podręcznika akademickiego, w terminie 5 dni roboczych od dnia złożenia zamówienia.
Zapis ten jest nieścisły w kontekście działalności handlowej wydawcy: jeżeli dotacja zakłada np. wydanie pomiędzy 300 a 1000 egz. to co oznacza przyjęcie i zrealizowanie zamówienia w ciągu 5 dni roboczych? Czy mowa tu o nakładzie podstawowym czy o dodruku, jeśli dodruk czy zatem mowa jest od wydaniu pierwotnym, czy o dotacji na wydanie podręcznika nie będącego na rynku od 3 lat (a jak może nie być czegoś na rynku od 3 lat jeśli musi być dodrukowane w ciągu 5 dni roboczych?).Poza tym zapis ten zakłada odpowiedzialność wydawcy za działanie drukarni cyfrowej, a więc innych podmiotów. W celu wyeliminowania błędów interpretacyjnych należy doprecyzować przedmiotowy zapis.
4. § 13 rozporządzenia określa, że nakład wyższy niż przewidziany we wniosku o dotację nie może być finansowany ze środków na wydanie podręcznika. Uważamy, ze

działania nie objęte możliwością dotacji, nie powinny być przedmiotem rozporządzenia, gdyż Ministerstwo nie może żądać za niego rozliczenia.
5. § 8.7 rozporządzenia wprowadza istotne ograniczenie dotyczące recenzentów, na mocy którego recenzent nie może być zatrudniony w tym samym ośrodku akademickim co autor podręcznika. W dziedzinach o bardzo niewielkiej liczbie specjalistów może to spowodować paraliż w procesie wydawniczym z powodu niemożności pozyskania recenzentów. Jeszcze trudniejsza sytuacja będzie miała miejsce w przypadku prac zespołowych, w których współautorzy pochodzą z wielu ośrodków akademickich. Naszym zdaniem należałoby zrezygnować z tego ograniczenia.

Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie dotacji przedmiotowych do podręczników akademickich dotyczy dofinansowywania działalności szerokiego rynku wydawnictw naukowo - pedagogicznych. Powyższe uwagi mają na celu precyzyjne określenie zasad funkcjonowania rynku wydawniczego oraz wyeliminowanie potencjalnych błędów interpretacyjnych. Stąd mamy nadzieję na ich dogłębną analizę oraz uwzględnienie.