Ustawa o ochronie sygnalistów w Polsce. O potrzebie i perspektywach jej wprowadzenia
2016-07-04
Udział bierze Robert Lisicki.
W Polsce do tej pory nie powstała kompleksowa regulacja chroniąca osoby, które w interesie publicznym ujawniają nadużycia w miejscu pracy. Tymczasem na przyjęcie tego rodzaju aktów prawnych decyduje się coraz więcej europejskich państw - tylko w ostatnim czasie dołączyły do nich m.in. Irlandia, Serbia, Słowacja i Holandia. Pewne gwarancje pojawiają się także w Polsce wraz z implementacją przepisów prawa unijnego, czego przykładem jest dokonana w 2015 r. nowelizacja ustawy prawo bankowe, wprowadzająca obowiązkowe procedury alarmowania o nieprawidłowościach w bankach. Bez specjalnej ustawy regulującej status sygnalistów, pojawianie się co raz to nowych, szczegółowych, czy sektorowych regulacji doprowadzi do niespójności standardów ochrony. Co więcej, kolejnym aktem prawnym o charakterze systemowym może stać się planowana reforma prawa zamówień publicznych, która być może wprowadzi również przepisy dotyczące sygnalistów. Otwarta pozostaje też kwestia przywrócenia ochrony sygnalistów do Rządowego Programu Przeciwdziałania Korupcji na lata 2014-2019. Obecny Rzecznik Praw Obywatelskich w liście do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zwracał już uwagę na niewystarczające gwarancje prawne uniemożliwiające pracownikom bezpieczne raportowanie nadużyć. Ponadto postulat uregulowania problemu whistleblowing-u zgłosił publicznie Pełnomocnik Rządu ds. Społeczeństwa Obywatelskiego.
Istnieje zatem już wiele miejsc, w których ochrona sygnalistów już się pojawiła, sformalizowała, lub ośrodków, gdzie inicjuje się taką dyskusję. Warto zatem podjąć próbę wymiany i uwspólnienia poglądów na ten temat. Celem tej debaty jest zainicjowanie wymiany informacji między różnymi zainteresowanymi stronami, z nadzieją, że szybko przekształci się ona w dyskusję o konkretnych rozwiązaniach.
Tym bardziej, że punktem wyjścia do organizacji wydarzenia jest raport Fundacji Batorego o postawach związków zawodowych i pracodawców wobec ewentualnej ustawy, który podkreśla wagę głosu tych środowisk w debacie o whistleblowing-u oraz pokazuje, że bez ich zaangażowania przyjęcie skutecznej regulacji chroniącej sygnalistów może okazać się niemożliwe. Zróżnicowanie stanowisk pracowników i pracodawców wobec potrzeby wprowadzenia ewentualnej ustawy chroniącej sygnalistów, które ujawniło się w badaniach Fundacji, będzie punktem wyjścia dyskusji.
