Jak zadbać o zdrowie psychiczne pracowników?

2021-12-02

• Polscy pracownicy mają poważne problemy ze zdrowiem. Potwierdzają to zarówno dane międzynarodowe, jak również nasza statystyka dotycząca absencji. Z roku na rok jest coraz gorzej.
• Ubiegły rok przyniósł skokowy przyrost liczby dni spędzonych na zwolnieniu z powodu choroby. Wzrósł również średni okres trwania absencji z powodu zaburzeń psychologicznych - wynika z raportu Konfederacji Lewiatan.

Miejsce pracy jako jeden z głównych czynników stymulujący powstawanie problemów ze zdrowiem psychicznym jest poważnym wyzwaniem dla pracodawców oraz polityków. Na tych drugich, spoczywa jeszcze troska o służbę zdrowia. To właśnie przez brak dostępu do specjalistów problemy ze zdrowiem Polaków nawarstwiają się przynosząc większe konsekwencje i obciążenia dla społeczeństwa i gospodarki. Wystarczy przytoczyć dane OECD, które stawiają Polskę na szarym końcu w liczbie lekarzy przypadających na 1000 mieszkańców. Na 1 lekarza w Polsce, w 2017 r. przypadało średnio 416 osób, podczas gdy w Austrii 185.

Niepokoi niska świadomość społeczeństwa na temat zagrożeń zdrowia psychicznego. O ile choroby ciała nie są tak deprecjonowane, to nadal w Polsce występuje stygmatyzacja problemów psychologicznych i ogólne poczucie wstydu społecznego przed wizytą u psychologa, czy psychiatry. Pracodawcy nie zastąpią częściowo systemu opieki zdrowotnej w walce o lepsze i spokojniejsze życie pracowników, ale mogą wspomóc system profilaktyki.

Absencja z powodu zaburzeń psychicznych
- W 2020 roku skokowo wzrosła liczba dni spędzonych na zwolnieniu z powodu choroby. Wzrósł również średni okres trwania absencji z powodu zaburzeń psychologicznych.

- O ile w latach poprzednich przeciętna długość trwania zwolnienia z tej przyczyny wynosiła 17 dni, to w 2020 r. wzrosła do ponad 19 dni. Jest to jednocześnie o blisko tydzień dłużej niż przecięty czas trwania L4 ogółem.

- Zdecydowanie częściej ze świadczenia chorobowego z tytułu zaburzeń korzystają kobiety. Różnice w stosunku do mężczyzn z upływem lat się zwiększają. W 2020 r. blisko 64% wszystkich zwolnień z omawianego powodu dotyczyło właśnie kobiet. Stawia to je w pozycji grup najbardziej zagrożonych i narażonych na choroby psychiczne w społeczeństwie.

 

Z racji niewielkich szans na szeroką dostępność do darmowej porady psychologicznej, należałoby rozważyć profilaktyczne badania w ramach medycyny pracy. Pomogłoby to pokonać wstyd przed rozmową z psychologiem, a jednocześnie stanowiłoby element zapobiegania występowaniu poważniejszych schorzeń natury psychiatrycznej. Pracodawcy doświadczyliby zmniejszenia skali tzw. utraconych korzyści. Zaproponowane rozwiązanie wpisuje się także w rekomendacje jakie daje OECD (2012) dla państw zrzeszonych a dotyczącą jak najwcześniejszej diagnozy osób z zaburzeniami.

 

Drugim rozwiązaniem, jakie można byłoby wprowadzić w przedsiębiorstwach małych, średnich i dużych jest poszerzenie kwestionariusza kontroli zarządczej lub samooceny o pytania dotyczące samopoczucia czy zdrowia psychicznego. Pewnym wzorem dla pracodawców i gotowym rozwiązaniem mógłby być zestaw wystandaryzowanych pięciu pytań opracowany przez Międzynarodową Organizację Zdrowia.

Zgodnie z danymi Światowej Organizacji Zdrowia to kobiety są ponad dwukrotnie bardziej narażone na ryzyko zaburzeń natury psychologicznej. Przykład Polski nie odbiega od międzynarodowego trendu - Polek dosięgają w coraz większym stopniu problemy natury psychologicznej. Obciążenia związane z obowiązkami domowymi i opieką nad bliskim odciskają swoje piętno na zdrowiu psychicznym Polek, powodując stopniowe wycofywanie społeczne, a w konsekwencji niemożność powrotu na rynek pracy jako osoby pozbawione obciążeń przeszłości. Jedynym rozwiązaniem jest dotarcie z interwencją do biernych zawodowo kobiet. Takim naturalnym miejscem, które mogłoby zapewnić szeroki dostęp do pomocy powinny być powiatowe urzędy pracy.

Konfederacja Lewiatan