Projekt ustawy o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych - uwagi
2015-03-27
W dniu 24 lutego 2015 r. Rada Ministrów przyjęła projekt założeń projektu ustawy o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Tego samego dnia, Rada Ministrów rozpatrywała również bezpośrednio powiązany z ww. projektem, projekt założeń projektu ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw, którego celem było utworzenie rejestru dłużników należności publicznoprawnych.
Projekt ten, autorstwa Ministerstwa Finansów, miał umożliwić w Polsce obrót informacją gospodarczą nt. szeroko rozumianych zobowiązań podatkowych. Jednocześnie, z informacji udostępnionych na stronie internetowej Prezesa Rady Ministrów wynika, że projekt ten nie został przyjęty. Z kolei z informacji opublikowanych na stronach Rządowego Centrum Legislacji wynika, że Ministerstwo Gospodarki nie przekazało jeszcze tekstu ostatecznego dokumentu uwzględniającego ustalenia przyjęte na posiedzeniu Rady Ministrów.
W kontekście powyższego, zwracamy uwagę, że prace legislacyjne nad wspomnianymi projektami trwały wiele miesięcy, zaś oba projekty były ze sobą komplementarne, w tym sensie, że regulowały zagadnienia ściśle ze sobą powiązane, dotyczące szeroko pojętej wymiany informacji o wiarygodności płatniczej. W naszej ocenie, tylko jednoczesne procedowanie obu projektów zapewniało spójność proponowanych regulacji. Nieprzyjęcie przez Radę Ministrów projektu autorstwa Ministerstwa Finansów stawia też pod znakiem zapytania sensowność i skuteczność niektórych rozwiązań zawartych w projekcie autorstwa Ministerstwa Gospodarki.
Największe zastrzeżenia budzi sposób regulacji wymiany informacji o zobowiązaniach publicznoprawnych. Zawieszenie prac nad projektem Ministerstwa Finansów oznacza, że co do zasady biura informacji gospodarczej (BIGi) nie będą mogły pośredniczyć w przekazywaniu informacji o tego rodzaju długach. Tymczasem, w projekcie Ministerstwa Gospodarki umożliwia się jednostkom samorządu terytorialnego przekazywanie BIGom informacji o wymagalnych zobowiązaniach publicznoprawnych. Należy też pamiętać, że niedawno uchwalona została nowelizacja ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, autorstwa Ministerstwa Sprawiedliwości, która wprowadziła obowiązek przekazywania przez sądy i inne organy, informacje o nieuiszczonych karach grzywny i innych należnościach sądowych do BIGów, a więc zobowiązań o publicznoprawnym charakterze. Regulowanie przedmiotowej kwestii w trzech odrębnych projektach, przy jednoczesnym odstąpieniu od prac nad projektem Ministerstwa Finansów nie służy budowaniu spójnego i dobrze funkcjonującego systemu wymiany informacji gospodarczej w Polsce, ze względu na cząstkowość i niekompatybilność poszczególnych rozwiązań. Powyższe ma też duże znaczenie w kontekście propozycji Ministerstwa Gospodarki, aby umożliwić BIGom tworzenie modeli predykcyjnych dotyczących przedsiębiorców - trudno sobie bowiem wyobrazić tworzenie tego rodzaju analiz na podstawie szczątkowych i niepełnych danych.
Podsumowując, tylko i wyłącznie procedowanie obu ww. projektów zapewniłoby niezbędną równowagę - z jednej strony korzyści dla rynku i przedsiębiorców, wykorzystujących w swojej działalności informacje gospodarcze - z drugiej zaś odpowiednie gwarancje dla dłużników.
W przeciwnym razie, wzrost obowiązków, przy masowej skali operacji niektórych wierzycieli może się okazać bardzo kosztowny i w konsekwencji może spowodować nieopłacalność całego procesu i rezygnacji przez dużą część przedsiębiorców z przekazywania informacji do biur informacji gospodarczej. Koszty i nadmiar obowiązków związany z przekazaniem informacji do biur przeważałyby nad potencjalnymi korzyściami, które miały wynikać z obu projektów
w ich pierwotnym brzmieniu.
Mając powyższe na uwadze, poddajemy pod rozwagę wstrzymanie prac nad projektem Ministerstwa Gospodarki z uwagi na to, że w obecnym kształcie nie zapewnia on spójności i funkcjonalności systemu wymiany informacji gospodarczej w Polsce. Alternatywnie, możliwy byłby powrót do pierwotnego kształtu projektu, w którym przewidywano możliwość przekazywania informacji o zobowiązaniach dłużników publicznoprawnych bezpośrednio do biur informacji gospodarczych. W trakcie prac legislacyjnych wielokrotnie wskazywaliśmy, że w naszej ocenie, nie ma potrzeby tworzenia zupełnie nowego rejestru dłużników należności publicznoprawnych niejako „od zera", skoro od wielu lat w Polsce buduje się system wymiany informacji gospodarczej tworzony przez BIGi.
Mamy świadomość, że na obecnym etapie prac możliwości wprowadzenia zmian do projektu są ograniczone. Tym niemniej, wskazujemy, że na podstawie § 94 uchwały Nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. Regulamin pracy Rady Ministrów, „Na wniosek organu wnioskującego albo z inicjatywy własnej Prezes Rady Ministrów może zarządzić ponowne rozpatrzenie dokumentu rządowego przez Radę Ministrów (reasumpcja)". Z kolei, zgodnie z § 93 ust. 2 tegoż regulaminu, „Sekretarz Rady Ministrów może zarządzić przedstawienie tekstu ostatecznego projektu dokumentu rządowego członkom Rady Ministrów w celu potwierdzenia, w wyznaczonym terminie nie dłuższym niż 3 dni od udostępnienia tekstu ostatecznego, dokonanych po posiedzeniu Rady Ministrów dodatkowych uzgodnień dokumentu rządowego lub brzmienia przepisów, których ostateczną redakcję Sekretarz Rady Ministrów powierzył zgodnie z ust. 1. przypadku nieuzyskania potwierdzenia projekt dokumentu rządowego może zostać skierowany ponownie do rozpatrzenia przez Radę Ministrów". W świetle ww. okoliczności, w naszej ocenie warto rozważyć wykorzystanie tych instrumentów.
