Uwagi do pakietu ustaw Konstytucji biznesu
2017-03-07
Konfederacja Lewiatan pozytywnie odnosi się do intencji jakie przyświecają Ministerstwu Rozwoju podczas prac legislacyjnych nad tzw. Konstytucją Biznesu. Uważamy, iż kompleksowe uregulowanie, na poziomie ustawowym, praw przedsiębiorców - w postaci zasad prawnych, może mieć istotny wpływ na wykładnię i praktyczne stosowanie wszystkich przepisów prawa odnoszących się do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej. Liczymy, że pomoże to w odblokowaniu potencjału polskiej przedsiębiorczości i polskiej gospodarki, w szczególności a aspekcie wzajemnych relacji przedsiębiorców i organów władzy publicznej.
Projektowane rozwiązania należy traktować jako szansę odejścia od gospodarczo i społecznie szkodliwego stereotypu stawiającego przedsiębiorczość i przedsiębiorców w opozycji do organów i instytucji państwa. Kluczowym będzie jednak praktyka obowiązywania nowych regulacji, bowiem dopiero wtedy możliwa będzie rzetelna ocena czy szansę tę wykorzystaliśmy.
Konfederacja Lewiatan deklaruje współpracę i wsparcie merytoryczne w dalszych pracach legislacyjnych nad procedowanym pakietem ustaw.
Uwagi szczegółowe:
Prawo przedsiębiorców
art. 3 - w definicji pojęcia „działalność gospodarcza" wprowadza się nie zdefiniowane w przepisach pojęcie: „samodzielnego" wykonywania działalności zarobkowej. Jednocześnie art. 4 ust. 2 pkt 12 projektu ustawy o CEIDG posługuje się pojęciem:„ przedsiębiorcy (....) wykonującego we własnym imieniu działalność gospodarczą". Poddajemy pod rozwagę ujednolicenie pojęć stosowanych
w ustawach objętych pakietem ustaw składających się na tzw. Konstytucję Biznesu.
Art. 8 - projektowany przepis wprowadza (a w zasadzie potwierdza do tej pory wyraźnie niewyartykułowaną w odniesieniu do działalności gospodarczej) bardzo pożądaną i w pełni uzasadnioną zasadę prawną, iż co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone. Wyrażając poparcie dla projektowanego przepisu pragniemy jednocześnie zaproponować jego modyfikację, tak aby zasada ta dotyczyła wszystkich „zachowań" przedsiębiorców, a więc nie tylko „działań" (jak obecnie przewiduje projektowany przepis) ale również powstrzymania się od podejmowania określonych działań. Zgodnie z ogólnymi zasadami przez „działanie" rozumie się tylko określoną aktywność, której przeciwieństwem jest powstrzymanie się od podejmowania określonych działań, a obie kategorie składają się na pojęcie „zachowania". Oczywistym wydaje się, że zasada co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone powinna odnosić się zarówno do działań podejmowanych przez przedsiębiorców - tam, gdzie prawo nie zakazuje takiego działania, jak również do możliwości powstrzymania się przez przedsiębiorcę od działania - tam, gdzie prawo nie nakazuje podejmowania określonych działań. W związku z powyższym proponujemy nadanie projektowanemu art. 8 następującego brzmienia:
Art. 8. Przedsiębiorca może podejmować wszelkie działania, z wyjątkiem tych, których zakazują przepisy prawa oraz może powstrzymać się od podejmowania działań, z wyjątkiem tych, których podjęcie jest wymagane przepisami prawa. Przedsiębiorca może być zobowiązany do określonego zachowania tylko na podstawie przepisów prawa. [Zasada „co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone"]
Art. 29 ust. 1 - proponujemy modyfikację art. 29 tak, aby w pełni uwzględniał możliwość dokonywania czynności oraz kontaktowania się z przedsiębiorcą z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej (środki te zostały wyraźnie wskazane w ust. 2 artykułu 29). Celem uchylenia ewentualnych wątpliwości co do możliwości wykorzystania środków komunikacji elektronicznej
na potrzeby stosowania art. 29 ust. 1, proponujemy następującą modyfikację projektowanego przepisu:
Art. 29. 1. Jeśli przepis odrębny nie wymaga formy pisemnej, organ za zgodą przedsiębiorcy może dokonywać czynności ustnie, telefonicznie, za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. z 2016 r. poz. 1030 i 1579) lub za pomocą innych środków łączności, utrwalając w aktach zgodę przedsiębiorcy i treść dokonanej czynności. Jeśli przepis odrębny wymaga formy pisemnej, na wniosek lub za zgodą przedsiębiorcy, organ doręcza pismo za pomocą środków komunikacji elektronicznej, na podany przez przedsiębiorcę adres elektroniczny.
Art. 31 - proponujemy uzupełnienie przepisu w taki sposób, aby nadać praktycznego znaczenia pozostałym przepisom projektowanej ustawy, które nakładają na organy władzy publicznej obowiązek współpracy w załatwianiu spraw przedsiębiorców (np. art. 27 projektu ustawy). Zarówno w sferze obowiązujących i projektowanych przepisów prawa, jak i w dyskusji publicznej od dawna podkreśla się potrzebę przełamywania „silosowości" w działaniach organów władzy publicznej oraz potrzebę stworzenia mechanizmu, dzięki któremu obywatele oraz przedsiębiorcy będą zwolnieni z obowiązku wielokrotnego przekazywania różnym organom władzy publicznej tych samych danych i informacji, poprzez wprowadzenie zasady, że organy publiczne powinny udostępniać sobie nawzajem informacje wcześniej przekazane przez obywatela albo przedsiębiorcę. W tym celu proponujemy następującą modyfikację brzmienia analizowanego przepisu, tak aby uchylić ewentualne wątpliwości co do tego w jakich sytuacjach organ (organy) władzy publicznej mają dostęp do danych i dokumentów:
Art. 31. Organ nie może odmówić przyjęcia pism i wniosków niekompletnych. Organ nie może żądać jakichkolwiek dokumentów lub ujawnienia danych, których konieczność przedstawienia, złożenia lub ujawnienia nie wynika wprost z przepisu prawa lub danych, które są w posiadaniu organu lub do których ma dostęp. Uznaje się, że organ ma dostęp do dokumentów lub danych, jeżeli owe dokumenty lub dane są w posiadaniu innego organu, a przepis prawa nie uniemożliwia organowi wejście w posiadanie, czy uzyskanie dostępu do danych będących w posiadaniu innego organu.
Art. 34 przewiduje mechanizm wydawania objaśnień prawnych, zastrzegając, że objaśnienia będą wydawane z urzędu albo na wniosek Rzecznika Przedsiębiorców. Postulujemy aby przepis został zmodyfikowany tak, aby przedmiotowy wniosek mogły złożyć także reprezentatywne organizacje pracodawców w rozumieniu ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego. W związku z powyższym postulujemy następującą zmianę brzmienia art. 34 ust. 1:
Art. 34. 1. Właściwi ministrowie oraz organy, które na podstawie przepisów odrębnych są upoważnione do opracowywania i przedkładania Radzie Ministrów projektów aktów prawnych, dążą do zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa z zakresu działalności gospodarczej, w szczególności wydając z urzędu, na wniosek Rzecznika Przedsiębiorców lub reprezentatywnej organizacji pracodawców w rozumieniu ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego (Dz. U. ....) wyjaśnienia przepisów regulujących wykonywanie działalności gospodarczej, dotyczące praktycznego ich stosowania (objaśnienia prawne), przy uwzględnieniu orzecznictwa sądów, Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. [Objaśnienia prawne]
Art. 35 - dotyczący jak najbardziej pożądanej i oczekiwanej procedury wydawania interpretacji indywidulanych przewiduje, że w pewnych sytuacjach opłata w wysokości 40 zł nie zostanie zwrócona przedsiębiorcy, pomimo iż interpretacja nie zostanie wydana. Zgodnie z art. 35 ust. 7 wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej niespełniający wymogów określonych w ust. 3, 4 i 6 pozostawia się bez rozpatrzenia, przy czym przepis nie wymaga od organu wcześniejszego wezwania przedsiębiorcy do uzupełnienia braków, pod sankcją pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia. Biorąc powyższe pod uwagę, mogą zdarzyć się sytuacje, w których wniosek opłacony (np. wraz albo zaraz po złożeniu wniosku) nie zostanie rozpatrzony, gdyż np. nie będzie zawierał wymaganego przez art. 35 ust. 3 „własnego stanowiska w sprawie". Jednocześnie art. 35 ust. 10 nie przewiduje zwrotu opłaty w przypadkach pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia. W związku z powyższym postulujemy:
a) wprowadzenie do art. 35 ust. 7 mechanizmu, który w przypadku braków we wniosku zobowiązywałby organ do wezwania przedsiębiorcy do uzupełnienia braków, a dopiero w przypadku nieuzupełnienia braków w wyznaczonym terminie, pozwalał na pozostawienie wniosku bez rozpatrzenia; mechanizm taki powinien dotyczyć co najmniej wniosków opłaconych;
b) uzupełnienie art. 35 ust. 10 w taki sposób, aby przepis przewidywał zwrot opłaty za wniosek również w przypadkach, w których wniosek - z powodów braków formalnych - został pozostawiony bez rozpatrzenia; co jest szczególnie istotne, gdyby postulat wskazany w lit. a) powyżej nie został uwzględniony, a w efekcie opłacone wnioski mogłyby być pozostawiane bez rozpatrzenia bez konieczności wcześniejszego wezwania przedsiębiorcy do uzupełnienia braków.
Przepis art. 35 ust. 1 ogranicza krąg przedsiębiorców, uprawnionych do wnoszenia o wydanie interpretacji indywidualnej. Uprawnienie to ma zostać przyznane jedynie przedsiębiorcom, prowadzącym działalność gospodarczą indywidualnie lub w ramach spółki. Takie zróżnicowanie sytuacji prawnej przedsiębiorców wyłącznie ze względu na formę prawną prowadzenia działalności gospodarczej zaprzecza zasadzie wolności działalności gospodarczej, deklarowanej w art. 2 projektowanej ustawy. Dodatkowo, nie jest jasne, czy do przedsiębiorcy działającego w innej formie prawnej, niż wskazana w art. 35 ust. 1, ma zastosowanie ust. 2 tego artykułu.
Art. 36 ust. 3 - projektu wymaga dla zaistnienia utrwalonej praktyki interpretacyjnej, aby składające się na nią wyjaśnienia dotyczyły takich samych stanów faktycznych. Wysoce prawdopodobne wydaje się zagrożenie, że w rezultacie przepisy o utrwalonej praktyce interpretacyjnej pozostaną martwe. Organ, wobec którego przedsiębiorca będzie chciał powołać się na utrwaloną praktykę interpretacyjną, niemal w każdym przypadku będzie mógł odmówić jej uwzględnienia, wskazując na najdrobniejsze choćby różnice pomiędzy stanem faktycznym w danej sprawie a stanami faktycznymi w interpretacjach indywidualnych. Co więcej, prawdopodobne jest, że nie zaistnieją interpretacje indywidualne wydane w takim samym stanie faktycznym. Jedyną sytuacją, w której przepis mógłby znaleźć zastosowanie, byłaby sytuacja, w której interpretacje indywidualne została wydane różnym podmiotom, mającym wspólne uprawnienia lub obowiązki (np. współwłaścicielom tej samej nieruchomości).
Analogiczne wątpliwości należy wysunąć w odniesieniu do zasady pewności prawa, statuowanej w art. 15 projektu. Tam również wymaga się takiego samego stanu faktycznego (tyle, że wymaganie odnosi się nie do interpretacji indywidualnych, lecz do rozstrzygnięć).
Art. 37 - w ustępie 3 stanowi, że szczegółowy zakres i warunki wykonywania działalności gospodarczej podlegającej koncesjonowaniu, w szczególności zasady udzielania, odmowy udzielenia, zmiany, cofnięcia albo ograniczenia zakresu koncesji, określają odrębne przepisy, przy czym w dalszych przepisach projektu ustawy znajdują się postanowienia regulujące w pewnym zakresie warunki udzielania / odmowy udzielenia koncesji (art. 38, 39 i 43). W związku z powyższym postulujemy uzupełnienie art. 37 ust. 3 w następujący sposób (analogicznie do brzmienia art. 40 ust. 2):
3. Szczegółowy zakres i warunki wykonywania działalności gospodarczej podlegającej koncesjonowaniu, w szczególności zasady udzielania, odmowy udzielenia, zmiany, cofnięcia albo ograniczenia zakresu koncesji, określają odrębne przepisy, o ile niniejsza ustawa nie stanowi inaczej.
Art. 44 - w projektowanym art. 44 proponujemy wprowadzenie unormowania wskazującego, że kontrola działalności gospodarczej przedsiębiorców, jest prowadzona na zasadach określonych w „niniejszej" ustawie. We wcześniejszych przepisach brak jest odpowiedniego skrótu, wskazującego, iż ilekroć w ustawie jest mowa o ustawie, rozumie się przez to przepisy niniejszej ustawy. Obecny zapis art. 44 ust. 1 odsyła nas do ogółu uregulowań ustawowych (również zawartych w innych ustawach). W naszej ocenie zamierzeniem projektodawcy było, aby istota kontroli była umieszczona w rozdziale 5 projektu.
Konfederacja Lewiatan sprzeciwia się tworzeniu regulacji szczególnych w zakresie zasad kontroli. Już w samym rozdziale 5 wprowadzono tyle wyłączeń poszczególnych zasad, że trudno wskazać działalność kontrolowaną wyłącznie w oparciu o te przepisy. Dalsze utrzymywanie przepisu umożliwiającego wprowadzanie zasad szczególnych tworzy niepewność dla prowadzonej działalności i łamie podstawową zasadę zaufania obywatela do państwa i tworzonego prawa. Przedsiębiorcy powinni mieć określone stabilne przepisy dotyczące kontroli i wszelkie wyjątki powinny wynikać wyłącznie z uwagi na zagrożenie życia bądź zdrowia, poważne straty dla państwa (głównie finansowe) oraz z zawartych przez RP umów międzynarodowych, w tym przepisów UE.
Wnosimy zatem o wykreślenie art. 44 ust. 2 projektu.
Art. 46 - proponujemy modyfikację jego brzmienia, tak, aby z jednej strony przepis miał realne, praktyczne znacznie (przez usunięcie postanowienia, które w naszej ocenie uczyni ten przepis martwym) oraz przez nałożenie na organ kontrolny obowiązku publikowania nie tylko procedur kontroli, ale również wyników analiz, które mają być podstawą do prowadzenia kontroli. Postulujemy następujące zmiany w brzmieniu projektowanego art. 46:
Art. 46. 1. Kontrole planuje się i przeprowadza po uprzednim dokonaniu analizy prawdopodobieństwa naruszenia prawa w ramach wykonywania działalności gospodarczej. Analiza obejmuje identyfikację obszarów podmiotowych i przedmiotowych, w których ryzyko naruszenia przepisów jest największe. Sposób przeprowadzenia analizy określa organ kontroli lub organ nadrzędny.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do kontroli:
1) w przypadku, gdy organ kontroli poweźmie uzasadnione podejrzenie:
a) zagrożenia życia lub zdrowia,
b) popełnienia przestępstwa lub wykroczenia,
c) popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego,
- w wyniku wykonywania tej działalności;
2) wobec działalności przedsiębiorców w zakresie objętym nadzorem, o którym mowa w art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. z 2017 r. poz. 196);
3) w przypadku gdy jest ona niezbędna do przeprowadzenia postępowania w celu sprawdzenia wykonania zaleceń pokontrolnych organu lub wykonania decyzji nakazujących usunięcie naruszeń prawa, w związku z przeprowadzoną kontrolą.
3. Organ kontroli zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego organ ogólny schemat tych procedur kontroli, które wynikają z przepisów powszechnie obowiązującego prawa oraz analizy, o której mowa w ust. 1.
Należy bowiem zauważyć, iż z definicji celem każdej kontroli jest sprawdzenie, czy podmiot kontrolowany nie narusza przepisów prawa. Racjonalnie rzecz ujmując, kontrola nie powinna być prowadzona dla samej kontroli, a więc w przypadkach, gdy nie ma żadnego ryzyka naruszania prawa przez podmiot kontrolowany. Tym samym przepis, który stanowi, że kontrola powinna zostać poprzedzona i prowadzona na podstawie analizy prawdopodobieństwa naruszenia prawa w ramach wykonywania działalności gospodarczej, będzie przepisem martwym, jeśli przesłanką uchylającą ten obowiązek będzie powzięcie podejrzenia przez organ kontroli, że dochodzi do naruszenia prawnego nakazu (zakazu). Przy takiej konstrukcji każdy organ kontroli będzie mógł zawsze uznać, że istnieje ryzyko naruszenia prawa (zwalniając się tym samym przed przeprowadzeniem kontroli z obowiązku przeprowadzenia analizy), a czy podejrzenie organu kontroli było zasadne - to już może pokazać tylko kontrola. Ponadto, jeśli obowiązek prowadzenia przedmiotowych analiz ma być respektowany w praktyce koniecznym jest, aby organ kontroli publikował na stronach BIP przedmiotowe analizy.
Art. 47 - obowiązek zawiadamiania o zamiarze wszczęcia kontroli ma charakter nieco fikcyjny z uwagi na katalog wyjątków od obowiązku zawiadamiania, przewidziany w poszczególnych punktach art. 47 ust. 11. Należy rozważyć, czy nie pozostawić jedynie wyjątku, uzależniającego brak zawiadomienia, od bezpośredniego zagrożenia życia, zdrowia lub środowiska naturalnego (pkt 7) lub przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub przestępstwa skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia (częściowo pkt 1). Analogiczna uwaga dotyczy art. 54 ust. 2. Uwagi dotyczące art. 47 ust. 11 i 54 ust. 2 są o tyle bardziej aktualne, jeśli weźmie się pod uwagę proponowane brzmienie art. 59, wyłączającego wniesienie sprzeciwu.
Art. 60 projektu ustawy Prawo przedsiębiorców jest co prawda dokładnym powtórzeniem brzmienia obecnie obowiązującego art. 78 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, niemniej jednak przepis ten zawiera daleko idące rozwiązanie, które w pewnych okolicznościach daje możliwość każdemu wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta nakazanie - w drodze decyzji administracyjnej opatrzonej rygorem natychmiastowej wykonalności - wstrzymania wykonywania działalności gospodarczej na czas do 3 dni każdemu przedsiębiorcy w kraju, w tym przedsiębiorcom prowadzącym działalność w skali całego kraju i świadczącego usługi milionom konsumentów. Na domiar złego, przesłanki umożliwiające zastosowanie tego niezwykle rygorystycznego i daleko idącego rozwiązania są bardzo nieprecyzyjne.
Co więcej, analizowane przepisy w żaden sposób nie ograniczają kompetencji wójta, burmistrza lub prezydenta miasta do przedsiębiorców działających lokalnie, w granicach administracyjnych tych organów, w efekcie na podstawie tak niejasnych przesłanek każdy wójt, burmistrz lub prezydent miasta w Polsce będzie mógł na okres 3 dni nakazać wstrzymanie działalności każdemu przedsiębiorcy w kraju. Ponadto, przepis w żaden sposób nie ogranicza możliwości wydawania przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta wielu kolejnych decyzji tego typu następujących po sobie, więc nietrudno o nadużycia tego rozwiązania, prowadzące do długotrwałego paraliżu świadczenia usług czy dostarczania towaru na podstawie kolejnych decyzji wydawanych przez tego samego albo innych wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast wobec tego samego przedsiębiorcy.
W efekcie rozwiązanie takie może poważnie destabilizować prowadzenie działalności gospodarczej w kraju, szkodzić milionom konsumentów korzystających z niezbędnych do codziennego funkcjonowania usług i towarów oraz prowadzić do trudnych do oszacowania szkód gospodarczych i społecznych.
Biorąc powyższe pod uwagę art. 60 należy zmienić tak, aby usunąć ryzyka opisane powyżej:
Art. 60. 1. W razie powzięcia wiadomości o wykonywaniu działalności gospodarczej niezgodnie z przepisami ustawy, a także w razie stwierdzenia: zagrożenia życia lub zdrowia, niebezpieczeństwa powstania szkód majątkowych w znacznych rozmiarach lub naruszenia środowiska w wyniku wykonywania tej działalności, wójt, burmistrz lub prezydent miasta niezwłocznie zawiadamia właściwe organy administracji publicznej.
2. Zawiadomione organy niezwłocznie powiadamiają wójta, burmistrza lub prezydenta miasta o podjętych czynnościach.
Jeśli analizowany mechanizm zostanie jednak zachowany, przepis powinien zostać tak zmieniony, aby uniemożliwić jego wykorzystywanie w sposób, który może poważnie zagrozić wykonywaniu działalności gospodarczej w kraju oraz zagrażać ciągłości świadczenia usług czy dostarczania towarów (często niezbędnych w codziennym życiu) na rzecz milionów konsumentów.
Art. 61 - wnosimy o wykreślenie pkt 2. W ocenie Konfederacji Lewiatan nie ma żadnych argumentów merytorycznych przemawiających za wyłączeniem NFZ spod zakazu prowadzenia kontroli krzyżowych i długości prowadzonej kontroli. Zauważyć należy, że celem projektodawcy jest wprowadzenie jasnych zasad kontroli przedsiębiorców przy jednoczesnym tworzeniu rozwiązań ułatwiających funkcjonowanie MŚP. Tego nie ma w przypadku podmiotów leczniczych (świadczeniodawców), których większość stanowią właśnie podmioty małe (przychodnie specjalistyczne, lekarze rodzinni, opieka długoterminowa). Dla małych placówek nieciągnąca się kontrola NFZ powoduje niemożność właściwego prowadzenia działalności. Często osobą do kontaktu z kontrolerem jest sam lekarz (pielęgniarka), a zatem kontrola zaburza możliwość właściwego wykonywania obowiązków, tj. sprawowanie opieki nad pacjentem. Kolejnym elementem jest fakt, że kontrola NFZ najczęściej opiera się na analizie dokumentacji medycznej i sprawdzeniu czy jest ona zgodna z informacjami sprawozdanymi do NFZ. Ciężko zatem w tym przypadku mówić o jakimś szczególnym „dobru" uzasadniającym wyłączenie organu spod ogólnych zasad prowadzenia kontroli.
Art. 63 - wnosimy o usunięcie w ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2. W naszej ocenie (podobnie jak wyżej) nie ma żadnych argumentów, w tym brak jest ochrony jakiegoś szczególnego „dobra" przemawiających za wprowadzeniem wyłączeń co do stosowania zasad ogólnych w przypadku prowadzenia kontroli placówek medycznych przez wojewodę czy Ministra Zdrowia, szczególnie gdy kontrola w głównej mierze dotyczy przestrzegania warunków wykonywania działalności z przepisami prawa i dokumentacją rejestracyjną. Dodać należy, że zawsze istnieje możliwość wyłączenia poszczególnych zasad w sytuacji zagrożenia życia bądź zdrowia, ale to trzeba wykazać.
Art. 66-72 - w polskim systemie prawa brak jest hierarchii pomiędzy poszczególnymi ustawami. Wśród źródeł prawa wymienionych w Konstytucji nie wprowadzono ustaw organicznych, będących ponad ustawami „zwykłymi", dlatego poddajemy w wątpliwość skuteczność prawną rozdziału 6 dotyczącego stanowienia prawa. Uznając jednak słuszność idei ograniczenia obciążeń publicznoprawnych nakładanych ustawą na przedsiębiorców, proponujemy rozszerzenie głównych adresatów norm zawartych w rozdziale 6 o inne podmioty, którym przysługuje inicjatywa ustawodawcza. Nie można tworzyć w ustawie szczególnej wyłomu ograniczającego się wyłącznie do określonego zakresu spraw i wyłącznie do Rady Ministrów. Jasne zasady z koniecznością przeprowadzenia rzetelnych pre-konsultacji oraz OSR faktycznie oceniającym skutki proponowanych zmian powinny być podstawą każdej inicjatywy (nie tylko rządowej, ale przede wszystkim parlamentarnej). Jest to szczególnie widoczne obecnie, gdzie projekty wymagające takich analiz przechodzą szybką ścieżkę, jako projekty poselskie.
Ustawa o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy
Pozytywnie oceniamy zmiany mające na celu usprawnienie przepływu informacji o przedsiębiorcach pomiędzy organami administracji publicznej na podstawie wpisu w CEIDG oraz usprawnienia przepływu informacji pomiędzy organami a samymi przedsiębiorcami (umożliwienie komunikacji telefonicznej za pomocą wiadomości sms). Na aprobatę zasługuje również rezygnacja z maksymalnego limitu czasowego dla zawieszenia działalności gospodarczej. Aktualny termin maksymalnie 24 miesięcy wprowadza niepotrzebne ograniczenia swobody działalności gospodarczej.
Ponadto, stworzenie rejestru pełnomocnictw, prokury, zarządu sukcesyjnego w ramach rejestru CEIDG, w ocenie Konfederacji Lewiatan pozytywnie wpłynie na przedsiębiorców, poprzez ograniczenie konieczności posługiwania się przez nich w każdej sytuacji papierowym dokumentem pełnomocnictwa.
Pozytywną zmianą jest również rezygnacja z pierwotnego założenia projektu w postaci planowanego ograniczania liczby przedmiotów działalności gospodarczej według PKD wpisywanych do rejestru CEIDG do nie więcej niż 10.
Art. 5 ust. 3 pkt 1 - mając na uwadze , iż zgodnie z projektowanym przepisem, integralną częścią wniosku o wpis do CEIDG jest żądanie wpisu albo zmiany wpisu do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON ) powstaje wątpliwość , czy przepis ten jest spójny ze zmianami projektowanymi w ustawie Przepisy wprowadzające ustawę Prawo przedsiębiorców oraz niektóre inne ustawy z pakietu „Konstytucji Biznesu" - wdrażającej (co podniesiono wprost również w uzasadnieniu projektu ustawy) zmiany związane z zastąpieniem obowiązku posługiwania się przez przedsiębiorcę numerem REGON i NIP albo równolegle numerem NIP, na rzecz wyłącznie numeru NIP. Czy zatem przepis ustawy należy interpretować w ten sposób, iż w CEIDG będzie ujawniany REGON, o ile przedsiębiorca go posiada, natomiast w obrocie gospodarczym przedsiębiorca nie będzie miał obowiązku posługiwania się numerem REGON, a jedynie numerem NIP?
Art.4 ust. 1 pkt 6 - w świetle projektowanego brzmienia przepisu (zasadniczo odmiennego w swym zakresie od obecnie obowiązującego zakresu art. 25 ust. 1 pkt 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej) pojawia się wątpliwość, czy przedsiębiorca może ograniczyć się wyłącznie do wskazania adresu do korespondencji, nie wskazując w CEIDG miejsca wykonywania działalności gospodarczej. Takie ograniczenie może wywołać negatywne skutki w ewentualnym procesie dochodzenia wierzytelności wobec przedsiębiorcy (kwestia np. ustalenia majątku przedsiębiorcy). Wydaje się, iż ograniczenie do wskazania wyłączenie adresu do korespondencji winno być ograniczone wyłącznie do przypadków, gdy takie ograniczenie jest uzasadnione rodzajem wykonywanej działalności (np. działalność mobilna). Na takie rozumienie wspomnianego ograniczenia zdaje się wskazywać wprost uzasadnienie do projektu ustawy.
art. 4 ust. 1 pkt 9) - „informacje dotyczące śmierci przedsiębiorcy i wskazania firmy przedsiębiorcy z dodatkowym oznaczeniem „w spadku" ,o ile ustanowiono zarząd sukcesyjny - zakładamy, iż data wejścia w życie i zakres planowanych zmian w kodeksie cywilnym umożliwiające posługiwanie się od dnia otwarcia spadku do dnia działu spadku dotychczasową firmą spadkodawcy z dodatkiem „w spadku" zostaną uspójnione z datą wejścia w życie ustawy o CEIDG. Patrz aktualnie dostępne założenia Projektu ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej (UD 190)
Art. 4 ust. 2 pkt 6 - zachodzi wątpliwość , czy informacja o wykreśleniu przedsiębiorcy z CEIDG została właściwie zaklasyfikowana jako „dane informacyjne przedsiębiorcy", czy jednak nie jest to dana ewidencyjna przedsiębiorcy.
art. 9 ust. 6 - powinno być doprecyzowanie, że wniosek o wpis do CEIDG składa się w sposób, o którym mowa w art. 7 ust.2 pkt 1). Obecnie przepis ten nie zawiera precyzyjnego odesłania, a powinien, gdyż art. 7 ust. 2 zawiera dwa sposoby składania wniosku: w wybranym urzędzie gminy albo wysłany listem poleconym na adres wybranego urzędy gminy.
art. 27 - należałoby doprecyzować, jaki sąd jest właściwym i obowiązanym dokonać zgłoszenia do CEIDG, gdyż postepowanie w danej sprawie moje być dwuinstancyjne. Ponadto w zakresie pkt 1) właściwy sąd powinien być obowiązanym również zgłosić za pośrednictwem formularza dostępnego na stronie internetowej CEIDG nie późnij niż w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się postanowienia o uchyleniu lub zmianie postanowienia o ubezwłasnowolnieniu przedsiębiorcy (art. 559 kpc)
art. 42 ust. 1 pkt 6) - jest w nim mowa o adresie do doręczeń dla pełnomocnika, prokurenta lub zarządcy sukcesyjnego, co jest rozbieżnością w stosunku do adresu do korespondencji wskazywanej przez przedsiębiorcę - art. 4 ust.1 pkt 6) ustawy;
Art. 56 - przepis będzie wymagał przeanalizowania i ewentualnego przeredagowania w przypadku wcześniejszego uchwalenia przepisów wdrażających tzw. program przeciwdziałania nadużyciom podatkowym (Projekt CMO). Projekt zakłada udostępnianie przez CEIDG danych zawartych w rejestrze także podmiotom innym aniżeli organy państwowe.
art. 59 ust. 1 - co należy rozumieć przez pojęcie „konto w CEIDG", które nie zostało zdefiniowane w ustawie? Z treści uzasadnienia do ustawy również nie wynika, co należy rozumieć jako konto w CEIDG, choć jest ono określane jako „konto w systemie teleinformatycznym CEIDG". Obecnie konto w CEIDG mają pracownicy urzędów miast (gmin). Aby korzystać z systemu teleinformatycznego CEIDG do rejestracji przedsiębiorców pracownik urzędu miasta/gminy powinien wejść na stronę internetową gmina.ceidg.gov.pl i założyć konto:https://prod.ceidg.gov.pl/ceidg.cms.engine/?D;309c38c2-4e24-4680-9220-b1b3d85a9f8b)
Ustawa o Komisji Wspólnej Rządu i Przedsiębiorców oraz Rzeczniku Przedsiębiorców
Konfederacja Lewiatan pozytywnie ocenia wszelkie inicjatywy zmierzające do utworzenia nowych lub wzmocnienia istniejących kanałów współpracy pomiędzy administracją rządową a środowiskiem przedsiębiorców. Doświadczenia współpracy z Ministerstwem Rozwoju (wcześniej Ministerstwem Gospodarki) w ramach prac zespołu ds. deregulacji pokazują, że przy dobrej woli wszystkich stron można przygotować propozycje legislacyjne wspierane przez środowiska biznesu. Projekt ustawy powołującej Komisję Wspólną Rządu i Przedsiębiorców traktujemy jako próbę przeniesienia doświadczeń z prac zespołu ds. deregulacji na bardziej uniwersalny poziom.
Zdaniem Konfederacji Lewiatan, pomimo dużego otwarcia i starań ze strony przedstawicieli Ministerstwa Rozwoju, nie udało się podczas tzw. prekonsultacji projektu rozstrzygnąć istotnych wątpliwości dotyczących relacji pomiędzy projektowaną Komisją a Radą Dialogu Społecznego. Dlatego uważamy, iż bez wsparcia partnerów społecznych, zasiadających w Radzie Dialogu Społecznego, szanse na sukces Komisji Wspólnej Rządu i Przedsiębiorców będą niewielkie.
Ustawa o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
Projekt stanowi co do zasady kompilację dotychczasowych przepisów z ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o świadczeniu usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz z ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, a zmiany proponowane w komentowanym projekcie mają charakter głównie redakcyjny.
W ocenie Konfederacji Lewiatan do jednych z niewielu istotnych zmian przewidzianych w niniejszym projekcie można zaliczyć ograniczenie obowiązku likwidacji oddziału przedsiębiorcy zagranicznego zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych jedynie do sytuacji, gdy likwidacja następuje na podstawie decyzji właściwego ministra zakazującego prowadzenie działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę zagranicznego w ramach oddziału. Zmianę ta należy ocenić pozytywnie.
Jako negatywną zmianę należy wskazać wprowadzenie ograniczenia czasowego (do dwóch lat z możliwością przedłużenia) dla przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych działających w Polsce. Takie uregulowanie bez potrzeby nakłada na zagranicznego przedsiębiorcę dodatkowy obowiązek składania wniosku o przedłużenie wpisu przedstawicielstwa w rejestrze, co może prowadzić w praktyce do wykreślania przedstawicielstw z rejestru jedynie z uwagi na niedopełnienie obowiązku złożenia wniosku o przedłużenie wpisu.
Konfederacja Lewiatan, KL/114/36/455/KK/2017
Warszawa, 6 marca 2017 r.
