Ustawa Prawo budowlane: postulat zwolnienia kontenerowych mikrobiogazowni rolniczych z obowiązku uzyskiwania pozwolenia na budowę

2014-10-24

Treść listu do Pawła Orłowskiego, Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju.

Z uwagi na procedowanie przez Komisję kodyfikacyjną prawa budowlanego, aktu legislacyjnego o randze ustawowej, chcielibyśmy przedstawić postulat usunięcia barier  blokujących rozwój  mikroinstalacji odnawialnego źródła energii w postaci mikrobiogazowni, które wynikają z obowiązujących przepisów Prawa budowlanego.

Ustawa z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 984) wprowadziła szereg zmian, których celem było zliberalizowanie przepisów w zakresie generacji energii elektrycznej przy użyciu jednostek o niewielkiej mocy, wykorzystujących odnawialne źródła energii. Po raz pierwszy w Prawie energetycznym pojawiła się definicja mikroinstalacji jako odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej nie wyższej niż 40 kW, przyłączonej do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV lub o łącznej mocy zainstalowanej cieplnej nie większej niż 120 kW. Skutkiem tej, jak również kolejnych zmian, wprowadzono przepisy mające na celu stworzenie zachęty poprzez odformalizowanie czynności przygotowawczych do lokalnej generacji energii przez osoby fizyczne - tak zwanych „prosumentów".

Ustawodawca, w celu osiągnięcia efektywnego wzrostu liczby lokalnych wytwórców energii, przewidział system wsparcia w postaci gwarancji odbioru za wynagrodzeniem, nadwyżki wyprodukowanej a nieskonsumowanej energii. Do innych zwolnień na gruncie przepisów Prawa energetycznego, należy zaliczyć brak konieczności wnoszenia opłat na przyłączenie do dystrybucyjnej sieci elektroenergetycznej, brak konieczności ponoszenia opłat za zainstalowanie niezbędnych układów zabezpieczających i pomiarowo- rozliczeniowych oraz uproszczenie formalności w zakresie uzyskiwania warunków przyłączenia bądź samego zgłoszenia potrzeby przyłączenia do sieci elektroenergetycznej. Podobnie formalności w zakresie obowiązków sprawozdawczych wobec Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki przeniesione zostały na operatorów lokalnych sieci dystrybucyjnych. Tego rodzaju działalność zarówno w zakresie generacji jak i sprzedaży nie jest działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672). Dlatego też, nie jest wymagane rejestrowanie działalności gospodarczej w zakresie działalności prosumenckiej. Zniesiony został również obowiązek uzyskania koncesji dla prowadzonej działalności wytwórczej.

Zmiany obecne w aktualnym stanie prawnym objęły również swoim zasięgiem przepisy Prawa budowlanego (Dz. U. z 2013 r. 1409). Miały one za zadanie wyeliminowanie części wątpliwości związanych z kwestią ewentualnej konieczności uzyskania pozwolenia na budowę dla mikroinstalascji odnawialnych źródeł energii. Zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 29 ust. 2 pkt 16 Prawa budowlanego:

Pozwolenia na budowę nie wymaga wykonywanie robót budowlanych polegających na (...)montażu pomp ciepła, urządzeń fotowoltaicznych o zainstalowanej mocy elektrycznej do 40 kW oraz wolno stojących kolektorów słonecznych.

Wydaje się, że w pracach nad ustawą wprowadzającą powyższe zmiany, nie wzięto pod uwagę konieczności dodania do zamkniętego katalogu zwolnień przewidzianych w art. 29 ust. 2 Prawa budowlanego, kontenerowej mikrobiogazowni rolniczej.

Powodem może być to, iż mamy do czynienia z początkowym okresem rozwoju rynku tego rodzaju urządzeń, w przeciwieństwie do ugruntowanego sektora wytwórców i dystrybutorów pomp ciepła, kolektorów słonecznych czy paneli fotowaltaicznych.

Oceniamy jednak, że w najbliższych latach spodziewać się można  dynamicznego wzrostu liczby polskich producentów oferujących sprzedaż tego rodzaju urządzeń. Zasadność rozwoju tych źródeł wynika z licznych korzyści z tytułu generacji energii przy użyciu mikrobiogazowni. Obserwując skalę zainteresowania tego rodzaju produktami przez krajowych wytwórców można oczekiwać, iż w krótkim czasie mikrobiogazownie kontenerowe, staną się polską specjalnością, przyczyniając się tym samym do powstawania nowych miejsc pracy oraz wzrostu wskaźników innowacyjności wśród krajowych przedsiębiorstw. Aspekty te dostrzegają wyspecjalizowane instytucje oraz organy administracji rządowej. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej uruchomił program wsparcia „Prosument" dedykowany dla osób fizycznych chcących inwestować w mikroinstalacje odnawialnych źródeł energii. Podkreślenia wymaga okoliczność, iż mikrobiogazownie produkujące zarówno energię elektryczną, jak i cieplną zakwalifikowane zostały przez Fundusz jako jednostki zasługujące na wyższe wsparcie niż inne rodzaje mikroinstalacji, takie jak na przykład ogniwa fotowoltaiczne. Zasadność wzrostu liczby lokalnych wytwórców energii przy użyciu mikrobiogazowni znalazła wyraz w zwolnieniu z obowiązku uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. 2010 nr 213 poz. 1397) w §3 ust. 1 pkt 45) wyłącza mikrogazownie  rolnicze:
§3. 1 Do przedsięwziąć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko zalicza się następujące rodzaje przedsięwzięć:

....

45) instalacje do produkcji paliw z produktów roślinnych, z wyłączeniem instalacji do wytwarzania biogazu rolniczego w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, z późn. zm.) o zainstalowanej mocy elektrycznej nie większej niż 0,5 MW lub wytwarzających ekwiwalentną ilość biogazu rolniczego wykorzystywanego do innych celów niż produkcja energii elektrycznej;

Modelowa jednostka generacyjna w postaci mikrobiogazowni dedykowana jest dla małych i średnich gospodarstw rolnych. Urządzenie to oparte jest o konstrukcję kontenera, zbliżonego wymiarami, sposobem oraz materiałem wykonania do kontenera morskiego mieszczącego się wymiarowo na naczepie  standardowego  samochodu  ciężarowego  typu  TIR.  Zasilenie  mikrobiogazowni oparte jest na substratach dostępnych w gospodarstwie.

Mikrobiogazownie jako niewielkie, możliwe do zainstalowania na terenie gospodarstwa urządzenia, zapewniają producentom rolnym proekologiczny sposób zagospodarowania odpadów rolniczych, w wyniku którego dochodzi do wytworzenia energii elektrycznej, ciepła i masy pofermentacyjnej nadającej się do stosowania jako nawóz.

Kontenerowa konstrukcja mikrobiogazowni zapewniać będzie możliwość swobodnego przemieszczania urządzenia. Cała instalacja cechuje się dużą mobilnością i możliwością modyfikacji o dodatkowe elementy w przypadku większej dostępnej ilości substratu. Posadowienie urządzenia możliwe jest na utwardzonej powierzchni i nie wymaga wykonywania fundamentu, a jego mobilny charakter wyłącza potrzebę trwałego związania z gruntem.  Dzięki czemu w ciągu jednego dnia możliwe jest dokonanie montażu w myśl zasady: „podłącz i używaj".

Mikrobiogazownia rolnicza, której zasadnicza część składa się ze zbiornika fermentacyjnego, jest jednostką dedykowaną do fizykochemicznego przetwarzania dostępnych lokalnie surowców na paliwo - biogaz rolniczy, który następnie wykorzystywany jest do produkcji energii elektrycznej i ciepła przy wykorzystaniu jednostki typu CHP. Generowanie biogazu zachodzi w kontrolowanym procesie rozkładu biologicznego substratów poddawanych fermentacji beztlenowej. Jedynym produktem ubocznym stanowiącym pozostałość po konwersji w systemie jest osad pofermentacyjny - materiał bezpieczny sanitarnie, zasobny w substancje humusowe i biogenne oraz stabilny do celów magazynowania i wprowadzania do gruntu bez szkodliwego wpływu na środowisko.

Do najważniejszych korzyści płynących z rozwoju generacji przy użyciu kontenerowych mikrobiogazowni rolniczych zaliczamy:

 

1.        Wykorzystanie surowców odpadowych w gospodarstwach rolnych do produkcji energii elektrycznej, ciepła (chłodu) oraz wysokowartościowego nawozu.

2.        Wytworzony bionawóz ogranicza wydatki rolnika na nawozy oraz poprawia jakość upraw poprzez ograniczenie ilości wysiewanych nawozów sztucznych.

3.        Ochronę wód gruntowych i gleb z uwagi na uporządkowanie gospodarki gnojowicą i odpadami w gospodarstwach rolnych.

4.        Ograniczenie nieprzyjemnych zapachów z uwagi na szczelną konstrukcję komór fermentacyjnych oraz brak konieczności długotrwałego składowania surowca.

5.        Powstaje dodatkowy areał upraw roślin wykorzystywanych obok surowców z odpadów do procesów fermentacji w biogazowni. Daje to możliwość zagospodarowania nieużytków oraz gruntów o niskiej bonitacji.

6.        Nowe moce wytwórcze w naszym systemie elektroenergetycznym. Z uwagi na to, że źródła te są rozproszone, stają  się  mało podatne na awarie sieci.

7.        Biogazownie są jedynymi źródłami odnawialnymi, które pracują w sposób stabilny, bez wahań dobowych (jak np. fotowoltaika), niezależnie od warunków pogodowych, pory dnia, pory roku i lokalizacji geograficznej (jak np. elektrownie wiatrowe).

8.        Nowe miejsca pracy, w tym na terenach wiejskich,  związane z obsługa bieżącą  biogazowni, jej wytworzeniem i serwisem.

9.        Ekologiczne i efektywne zagospodarowanie odpadów gospodarczych.

10.    Obniżenie rachunków za energię elektryczną.

11.    Rozwój działalności rolniczej dzięki zapewnienie autonomicznych, kontrolowanych przez użytkownika dostaw energii, aktywizacja rynku rolnego.

12.    Zwiększenie świadomości ekologicznej gospodarstw rolnych.

Opisywana technologia charakteryzuje się znacznym potencjałem w zakresie możliwości jej szerokiego zastosowania. Przytoczone korzyści stawiają mikrobiogazownie w czołówce rozwiązań technologicznych z zakresu mikrogeneracji wykorzystującej odnawialne źródła energii. Jednak dla jej prawidłowego rozwoju na rynku konkurencyjnym, niezbędne jest zapewnienie analogicznych zwolnień prawnych, jakimi objęte zostały pompy ciepła, kolektory słoneczne i panele fotowoltaiczne.

Wzrost wykorzystania liczby instalacji mikrobiogazowni to gwarancja trwałego rozwoju w obszarze energetycznym, odbywającego się z poszanowaniem środowiska naturalnego, w myśl zasady zrównoważonego rozwoju wyrażonej w art. 5 Konstytucji RP.

Mając na uwadze powyższe, stoimy na stanowisku, iż zasadne jest wprowadzenie do Prawa budowlanego przepisu zwalniającego mikrobiogazownie z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę dla robót budowlanych polegających na montażu kontenerowej mikrobiogazowni rolniczej wraz z instalacjami lub urządzeniami produkującymi energię elektryczną lub cieplną.

Pozostajemy do dyspozycji przedstawicieli Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju w zakresie udzielania dalszych informacji w obszarze przedmiotowego zagadnienia. Ufamy, iż postulat wprowadzenia opisywanego zwolnienia, ma szansę zostać uwzględniony w znowelizowanym brzmieniu przepisów Prawa budowlanego z uwagi na jednoznacznie przemawiające za tym obiektywne argumenty.

 

Henryka Bochniarz
Prezydent Konfederacji Lewiatan