Istotne informacje gospodarcze z białoruskiego rynku

2016-12-17

1.

ANALITYKA

Problemowe aktywa białoruskich banków wznowiły wzrost, ludność sprzedaje mniej walut

 

Przegląd rynku finansowego i systemu bankowego Białorusi

W miarę zbliżania się zakończenia roku sytuacja pieniężno-kredytowa Białorusi tradycyjnie już staje się bardziej napięta. W październiku aktywa problemowe banków znów zaczęły rosnąć. Przy tym trwa odpływ depozytów walutowych osób fizycznych z banków, podczas gdy ich oszczędności zaczynają się wyczerpywać, o czym świadczy zmniejszenie (drugi miesiąc z rzędu) wielkości sprzedawanej przez osoby fizyczne waluty.

Tabela. Podstawowe wskaźniki działalności sektora finansowego Białorusi w roku 2016

	Fakt  na  dzień  1 listopada 2016 r.	Oficjalna  prognoza  na  dzień  1 stycznia 2017 r.
Średni kurs dolara USD wobec rubla białoruskiego BYR, rubli za dolara	1,9963 (średni kurs za styczeń-październik 2016r.)	2,2719 (średnioroczny)
Stopa redyskontowa, w % rocznie	18*	21-24
Inflacja, w % od początku roku	9,2	12
Międzynarodowe  aktywa  rezerwowe  na Białorusi w definicji SSRD MFW, mld USD	4,817	4,176-4,476
Przyrost masy pieniężnej od początku roku, %	0,0	16-20

* obniżona o 2 punkty procentowe od 17 sierpnia 2016 r.

 

AKTYWA PROBLEMOWE BIJĄ REKORDY

Zmniejszenie udziału aktywów problemowych banków w aktywach narażonych na ryzyko kredytowe, odnotowane na koniec września bieżącego roku, nie mogło długo trwać. Już w październiku udział aktywów problemowych wzrósł ponownie.

Według regulatora, udział aktywów problemowych banków na 1 listopada 2016 r. wyniósł rekordowe 14,9% wobec 14,3% na 1 października i 14,8% na 1 września bieżącego roku.
W ujęciu nominalnym aktywa problemowe banków od początku 2016 r. wzrosły już 2,2 krotnie do 5,994 mld BYN na 1 listopada, podczas gdy łączna wartość aktywów białoruskich banków, narażonych na ryzyko kredytowe, zmniejszyła się o 0,6% do 40,293 mld BYN.

 

SPRZEDAŻ WALUT UTRZYMUJE SIĘ

Sytuacja na krajowym rynku walutowym Białorusi pozostaje stabilna. Według NBRB, w październiku 2016 r. sprzedaż netto walut obcych we wszystkich segmentach rynku wewnętrznego wyniosła 369,7 mln USD wobec 226,5 mln USD miesiąc wcześniej. W sumie w okresie styczeń-październik 2016 r. ludność, a także firmy (rezydenci i nierezydenci) sprzedali o 2 mld USD netto waluty obcej więcej, niż kupili, okazując tym samym znaczne wsparcie władzom w realizacji zadania spłaty zadłużenia walutowego i zwiększenia rezerw złotowo-walutowych kraju.

Podobnie jak w poprzednich miesiącach bieżącego roku, największą wartość sprzedaży waluty obcej netto w październiku zapewniły osoby fizyczne Według regulatora, sprzedały one walutę obcą netto w formie gotówkowej i bezgotówkowej na kwotę na 205,2 mln USD wobec 262,3 mln USD miesiąc wcześniej. W sumie od początku roku osoby fizyczne sprzedały waluty obcej o 1,636 mld USD więcej, niż kupiły.

Można przypuszczać, że Białorusini stopniowo są zmuszeni do rezygnacji z oszczędności walutowych, w celu zapewnienia dotychczasowego poziomu życia na tle spadku dochodów.

Sprzedaż walut obcych netto przez osoby prawne (rezydentów) w październiku 2016 r. wyniosła 120,6 mln USD wobec zakupu netto w wysokości 70,3 mln USD miesiąc wcześniej.

 

MASA PIENIĘŻNA: SKŁADNIK WALUTOWY PRZESTAŁ SPADAĆ

Bank Narodowy Białorusi nadal trzyma się zasady prowadzenia sztywnej polityki pieniężnej. Według regulatora, wielkość masy pieniężnej (podaż pieniądza M3) według stanu na 1 listopada bieżącego roku wyniosła 32,685 mld BYR, co praktycznie odpowiada poziomowi na 1 stycznia 2016 r.

Według stanu na 1 listopada 2016 r udział walut w MP wyniósł 70,5% wobec 70% na 1 października, 71,3% na 1 września i 72,3% na początku bieżącego roku. W związku z tym mówić o przywróceniu zaufania ludności i przedsiębiorstw do waluty narodowej jest jeszcze zbyt wcześnie.

Pomimo spadku stawek procentowych na rynku, w ostatnich miesiącach bieżącego roku obserwuje się wznowienie wzrostu depozytów rublowych osób fizycznych. Według NBRB, środki na terminowych rachunkach rublowych osób fizycznych na dzień 1 listopada 2016 r.  wyniosły 2,818 mld BYR, co oznacza wzrost w październiku o 2,9% (+7,8% od początku bieżącego roku). Biorąc pod uwagę fakt, że średnia stawka dla nowych terminowych depozytów w październiku 2016 roku wyniosła 17,9% rocznie (czyli około 1,4% miesięcznie), można mówić o tym, że depozyty rosną nie tylko ze względu na kapitalizację odsetek, ale też z powodu napływu pieniędzy.

Środki osób fizycznych na rachunkach na żądanie, główną masę których tworzą karty bankowe wynagrodzeniowe, na dzień 1 listopada wyniosły 1,323 mld BYR, co oznacza spadek o 7,1%, a od początku roku - o 5,9%. Zmniejszenie tego wskaźnika jest pośrednim dowodem wzrostu wydatków ludności na utrzymanie dotychczasowego poziomu życia na tle spadku poziomu dochodów realnych.

Walutowe depozyty osób fizycznych na dzień 1 listopada 2016 r. wyniosły 7,497 mld USD, co oznacza spadek  o 1,2%. Od początku roku odpływ walut z rachunków osób fizycznych wyniósł 8,7%, czyli 716 mln USD.

Nadal można więc obserwować trwający brak zaufania ludności do waluty krajowej. Nie jest wykluczone, że w miarę zbliżania się końca roku negatywne tendencje na rynku depozytowym, zarówno w części rubla, jak i depozytów walutowych nasilą się, co będzie spowodowane tradycyjnymi noworocznymi obawami Białorusinów.

 

WPŁYW OBNIŻENIA STÓP PROCENTOWYCH

Średnie oprocentowanie nowych terminowych depozytów bankowych w walucie czwarty miesiąc z rzędu jest ustalone poniżej poziomu inflacji. Według danych NBRB, w październiku 2016 roku średnia stopa wyniosła 10,1% rocznie przy inflacji 11% (październik 2016 r. do października 2015 r.). Średnia stopa dla nowych terminowych depozytów bankowych w rublach białoruskich dla osób fizycznych w październiku wyniosła 17,9% rocznie wobec 11,2% dla depozytów na żądanie. Dla osób prawnych - 11,6% wobec 9,2% odpowiednio.

Przypomnijmy, że w styczniu bieżącego roku średnia stopa dla depozytów na żądanie dla osób fizycznych wynosiła 22,5% rocznie (spadek stawki o 11,3 p. p.). Dla terminowych depozytów bankowych - 27,9% (minus 10 p. p.).

Koszt kredytów bankowych spada w tym samym tempie. Średnie oprocentowanie nowych kredytów bankowych (bez MBK, ale z uwzględnieniem kredytów preferencyjnych) w październiku br. wyniosło 21,9% rocznie wobec 22,4% miesiąc wcześniej i 33,5% rocznie w styczniu 2016 r.  Kredyty dla osób prawnych stały się tańcze: z 34,2% rocznie w styczniu bieżącego roku do 22,2% we wrześniu i 21,8% w październiku, dla osób fizycznych - z 29,3% do 22,8% i 22,2%.

W październiku br. średnia stopa oprocentowania za jednodniowy kredyt na rynku międzybankowym, która najlepiej odzwierciedla realną wartość pieniądza w kraju, wyniosła 13% rocznie wobec 14,3% miesiąc wcześniej i 29,4% w styczniu 2016 r.

 

2.

BELAZ zakupi nowy sprzęt o wartości 45 mln USD

"BELAZ" - spółka zarządzająca holdingu "BELAZ-HOLDING" (Żodino, obwód Miński) ogłosił konkurs na projekt elastycznego systemu produkcyjnego (ESP), dostawcę sprzętu i technologii do tworzenia ESP obróbki mechanicznej elementów konstrukcyjnych wywrotek o ładowności 90-360 t. Szacunkowy koszt zakupu wynosi 45 mln USD.

Nowe maszyny będą zakupione w celu wymiany starego sprzęt produkcji japońskiej. Według wstępnych obliczeń, konkurs powinien odbyć się w pierwszym kwartale 2017 r., dokumenty do udziału w konkursie przyjmowane są do 23 grudnia 2016 roku".

Do udziału w procedurze są dopuszczeni dostawcy, oferujących towary pochodzące z Azerbejdżanu, Armenii, Białorusi, Gruzji, Kazachstanu, Kirgistanu, Mołdawii, Bangladesz, FR, Tadżykistanu, Uzbekistanu, Ukrainy i Szwajcarii.

Szczegóły na stronie http://www.belaz.by/tenders/

 

3.

«Zakład Narzędziowy» w Orszy jesienią 2017 r. planuje modernizację z wymianą min. 50% sprzętu

Aktualnie trwają prace przygotowania dokumentacji projektowo-kosztorysowej planu modernizacji zakładu. W najbliższym czasie będą określone źródła finansowania i ogłoszone przetargi na dostawę sprzętu. Modernizacja zakładu będzie prowadzona w celu rozszerzenia asortymentu produkowanych wyrobów oraz zwiększenia udziału eksportu w zakresie wytwarzanych produktów do 70% z obecnych 40%-50%.

Konkurs na wyłonienie wykonawcy dokumentacji projektowo-kosztorysowej odbędzie się w dniu 23 grudnia 2016 r., dokumenty uczestników konkursu przyjmowane są do 9 grudnia 2016 r. Szacunkowy koszt prac wynosi 2,1 mln BYR (1,065 mln USD wg kursu Narodowego Banku Białorusi). http://orshainstrument.ucoz.ru/

 

4.

Ujemne saldo handlu zagranicznego RB towarami w styczniu-październiku wyniosło 2,965 mld USD

Na Białorusi ujemne saldo handlu zagranicznego towarami wyniosło w styczniu-październiku 2016 r.  2,965 mld USD wobec ujemnego salda 2,274 mld USD w styczniu-październiku 2015 r.

Eksport towarów zmniejszył się w styczniu-październiku 2016 r o 14,5% w porównaniu z okresem od stycznia do października 2015 r. do 19,275 mld USD, import spadł o 10,4% do 22,240 mld USD.

Eksport towarów do krajów WNP w okresie styczeń-październik 2016 roku wyniósł 11,772 mld USD, w tym do krajów Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej - zmniejszył się o 2,7% do 9,143 mld USD, do FR wzrósł o 0,7% do 8,791 mld USD.

Eksport towarów do krajów spoza WNP zmniejszył się w styczniu-październiku 2016 r. o 30,4% w stosunku do stycznia-października 2015 roku do 7,503 mld USD. Wielkość eksportu do UE zmniejszyła się o 32,7% do 4,879 mld USD.

Import towarów z krajów WNP w okresie styczeń-październik 2016 r. zmniejszył się o 10,7% w porównaniu z okresem od stycznia do października 2015 r. do 13,512 mld USD, w tym z krajów EaUG - o 11,5% do 12,592 mld USD, z FR - o 11,6% do 12,538 mld USD.

Import towarów z krajów spoza WNP w okresie styczeń-październik 2016 r zmniejszył się o 9,9% w stosunku do stycznia-października 2015 r. do 8,727 mld USD. Import z Unii Europejskiej spadł o 8,1% i wyniósł 4,404 mld USD.

Według informacji Belstatu, w handlu zagranicznym towarami z krajami WNP, ujemne saldo w styczniu-październiku 2016 roku wyniosło 1,740 mld USD (minus 3,365 mld USD w styczniu-październiku 2015 r.), z krajami EaUG - minus 3,449 mld USD (minus 4,968 mld USD), z FR - minus 3,747 mld USD (minus 5,448 mld USD).

Ujemne saldo handlu zagranicznego towarami z krajami spoza WNP wyniosło w styczniu-październiku 2016 r. 1,225 mld USD wobec dodatniego 1,091 mld USD w styczniu-październiku 2015 r. Dodatnie saldo handlu towarami z Unią Europejską w styczniu-październiku 2016 roku wyniosło 474,7 mln USD wobec dodatniego 2,460 mld USD w styczniu-październiku 2015 r.

W strukturze obrotów handlu zagranicznego Białorusi w okresie styczeń-październik 2016 r., udział krajów WNP wynosi 60,0% (w styczniu-październiku 2015 r. - 56,8%), krajów spoza WNP - 39,1% (43,2%), krajów EaUG - 52,4% (49,6%), FR - 51,4% (48,4%), Unii Europejskiej - 22,4% (25,4%).

 

Opracowanie WPHI Ambasady RP w Mińsku

Na podstawie PRIME-TASS przełom listopad/grudzień 2016 r.